“Herbeginnen met een schone lei”

Op 1 september rinkelt de schoolbel weer voor de duizenden leerlingen van de Scholengroep Sint-Michiel. Ook het schoolbestuur is ondertussen weer bij de les, want het dossier van de hervorming van het katholiek middelbaar onderwijs in Roeselare moet weer uit de koelkast gehaald worden. Dat was op het eind van vorig schooljaar zo oververhit geraakt dat net voor de grote vakantie besloten werd om het fel omstreden plan met alles erop en eraan af te voeren. En helemaal opnieuw te beginnen, mét inspraak van alle betrokkenen.

Het is voorzitter Jan Vincent Lefere van de Raad van Bestuur in elk geval menens met die intentie. De voorbije vakantie heeft hem goed gedaan, en hij is vastbesloten om te komen tot een hervormingsscenario dat breed gedragen wordt. Hij is daarin alvast gesterkt door het vertrouwen dat de ouders massaal gevolg blijven geven aan de scholengroep, want de inschrijvingscijfers zijn goed, héél goed.

De vakantie heeft u nieuwe energie gegeven ?

“Tja, na al de commotie van de jongste maanden was die vakantie welgekomen, ik had ze toch echt wel nodig. Maar toch hebben de gebeurtenissen van het einde van vorig schooljaar me ook in die periode niet helemaal losgelaten. Ergens blijft dat in je hoofd spelen. Hoe zal het volgende schooljaar verlopen? Hoe moeten we bepaalde zaken aanpakken? Wat zal het leerlingenaantal zijn?”

U had ondertussen de tijd om ook even een aantal zaken op een rijtje te zetten over het parcours dat gereden is met de onderwijshervorming?

“Het is inderdaad een periode van reflectie geweest. Zijn we goed bezig? Hoe kunnen we de zaken nu verder aanpakken om de broodnodige rust te laten terugkeren en het vertrouwen van onze leraars, de ouders en alle andere actoren te herwinnen? De vakantie gaf me ook de tijd om me nog verder te documenteren in de materie.”

De voorbije maand juni is voor u én voor de mensen van uw Raad van Bestuur toch wel heel hevig geweest. U had dat allicht niet verwacht?

“Als je met hervormingen voor de dag komt, dan mag je altijd wel reactie verwachten. Of protest zelfs. Maar uiteraard hadden wij helemaal niet verwacht dat de tegenstand zo’n grote omvang zou aannemen en dat het op een bepaald ogenblik zelfs niet meer beheersbaar zou zijn. Dat heeft ons absoluut verrast. We hadden helemaal niet verwacht dat ons plan zo’n heftige emoties zou losmaken.”

Enig idee hoe het komt dat men zo hevig reageerde ?

“We hebben bepaalde zaken toch wel onderschat. En wellicht hebben we niet op de juiste manier gecommuniceerd. We hadden dat veel beter moeten voorbereiden. Bepaalde informatie is niet goed overgekomen of werd niet altijd juist geïnterpreteerd. We hebben dat wel vrij snel ingezien en geprobeerd om dat te keren. We hebben altijd gezegd : We gaan u verder informeren, we gaan in verder overleg : dat plan is niet te nemen of te laten, het kan verder bijgestuurd worden.

Het was onze bedoeling om dat verder samen met alle betrokkenen te kunnen bespreken en bijsturen, maar door omstandigheden is dat niet gelukt en hebben wij uiteindelijk beslist om het hele plan on hold te zetten en geen verdere stappen meer te zetten.”

Om het bord af te vegen, zoals toen werd gezegd.

(gedecideerd) “Om met een schone te lei te beginnen !”

Het bord wordt ook niet helemaal schoongeveegd. Het voornemen om het onderwijsaanbod te hervormen staat er nog altijd op.

“Die onderwijshervorming is inderdaad niet dood en begraven. Maar wij zeggen duidelijk : wij pakken het op een volledig andere manier aan. En : wij gaan een en ander niet gaan forceren. Wij gaan de weg van de geleidelijkheid bewandelen en ons zeker geen deadlines meer opleggen. Het eerste wat we nu willen doen, is met iedereen duidelijk gaan praten. Iedereen mag zijn zeg zeggen, om daaruit dan tot een gedragen plan te komen.”

“Moeten is een woord dat ik niet graag hoor, maar laat ons zeggen dat die hervorming toch wel wenselijk is. Omdat wij een onderwijs willen voor de toekomst. Er komen immers heel wat uitdagingen op ons af : de nieuwe technologieën, de digitalisering… En men geeft op vandaag niet meer les als vroeger : de leraar die vooraan op de trede staat en iedereen moet maar zitten luisteren… dat is niet meer van deze tijd. Vanuit de bedrijfswereld is men trouwens sterk vragende partij voor een aangepast onderwijs, dat beter aansluit op de noden van de bedrijfswereld.”

Moet u dan scholen hebben met een zekere schaalgrootte om dat onderwijs van de toekomst te kunnen aanbieden ?

“We moeten beseffen dat elke school niet meer als een eiland kan beschouwd worden. Er moet nog meer samenwerking komen, ook tussen ASO- en TSO-scholen. Er zijn bepaalde vakken waar de een van de ander kan leren. Versta me goed : dit is geen pleidooi voor grotere scholen. Elke school heeft haar eigen waarde, maar ze mogen geen eilanden zijn.”

Scholen gaan samenvoegen tot grotere eenheden op een campus, dat wil u dus niet meer gezegd hebben…

“Campus is een beetje een beladen woord geworden in Roeselare, dus wij gaan daar zeker van afstappen. Ik ga me trouwens op vandaag niet meer vastpinnen op een bepaalde structuur, geen enkele. Maar het is zeker niet de bedoeling om tot grote mastodontscholen te komen, zoals men heeft willen laten geloven.”

Een van dé grote kritieken die we in juni hoorden, was dat er veel te weinig inspraak geweest was. Hebt u daar iets uit geleerd ? Gaat u de zaken nu anders aanpakken ?

“Zowel ouders als leerkrachten zullen wij nu van meet af aan bij de gesprekken betrekken. Wij zien nu wel in dat het geen goeie werkwijze is om eerst zelf een aantal zaken uit te werken en die dan pas achteraf aan de betrokkenen te gaan voorleggen. Zo is de indruk ontstaan dat ons plan te nemen of te laten was en er niet meer over gepraat kon worden. Wat eigenlijk helemaal niet waar is. Maar soit : nu willen wij dat de voorstellen echt wel uit het overleg groeien.”

Iederéén betrekken is toch onbegonnen werk voor een scholengroep met bijna duizend leerkrachten en bijna 7.000 leerlingen… Hoe gaat u de inspraak organiseren ?

“We hebben uiteraard onze bestaande adviesorganen : de vakbonden, de ouderraden, de schoolraden… Maar we willen ook de mening kennen van de mensen die niet op een of andere manier georganiseerd zijn. Om zoveel mogelijk mensen te bereiken, gaan we een aantal informatieavonden geven. Ook zijn we van plan een bevraging te houden bij al onze leerkrachten, allemáál. Wij willen weten hoe zij zich voelen in onze organisatie en hoe zij de toekomst van onze scholen zien.”

En hoe ziet u het overleg met de directies ? De voorbije maanden is toch ook gebleken dat die niet allemaal altijd op één lijn zaten met u.

“Laat me toch dat zeggen : toen wij in juni onze plannen voorstelden, waren we niet over één nacht ijs gegaan. Er is meer dan een jaar aan voorbereid, en daar waren de directies toch bij betrokken. En wij hebben ook aangevoeld dat die directies naar elkaar toegroeiden. Het kan natuurlijk nooit voor iederéén 100 procent zijn, maar we hebben altijd gestreefd naar een zekere overeenstemming. En we hebben ook altijd een zekere loyauteit gevraagd van onze directies. Als er in overeenstemming een bepaalde beslissing genomen wordt, dan verwachten we toch wel dat de directies daar achter staan.”

De vakantie moest ook een beetje een afkoelingsperiode worden om daarna rustig met elkaar rond de tafel te kunnen gaan zitten. Denkt u dat de zaken voldoende afgekoeld zijn en bij iedereen het vertrouwen en de goede wil er weer is om er samen iets van te maken ?

“Dat hoop ik in elk geval… Wij zijn trouwens van plan om de gesprekken te laten leiden door een onpartijdige moderator. Als Raad van Bestuur zijn immers ook betrokken partij, en wij willen niet de indruk laten ontstaan dat wij onze wil of mening opdringen.”

Maar die man of vrouw is er nog niet ?

“We zijn op zoek, maar ze zijn niet gemakkelijk te vinden. Het moet iemand zijn die voldoende kennis heeft over onderwijs, zowel in de Roeselaarse onderwijswereld als daarbuiten. Maar tegelijk mogen ze niet echt betrokken zijn bij een van de partijen rond de tafel of bij een of andere scholengroep.”

En het mag ook geen politicus zijn ?

“Liefst niet, al sluit ik het niet uit. Maar het moet dan wel iemand zijn die door iedereen aanvaard wordt.”

We gaan onze tijd nemen en niks overhaasten, zegt u. Maar u kan toch niet eeuwig blijven praten. Er zijn toch wel een aantal uitdagingen die een beetje dringend worden, bijvoorbeeld naar schoolgebouwen toe. Er moeten toch ook beslissingen genomen worden.

“Als wij zien dat zich binnen een bepaald gebied al een oplossing aanbiedt waarover een consensus is, dan zullen wij niet wachten om die uit te voeren. Maar het moet gedragen zijn, anders is het gedoemd om te mislukken.”

Wat de heeft de hele commotie teweeggebracht bij de Raad van Bestuur ? Ziet iedereen het nog zitten om door te gaan ?

“Dat heeft geen blijvende sporen nagelaten denk ik. Tijdens die woelige weken was er een grote solidariteit binnen de groep.”

U stond natuurlijk wel vooraan op het schip. Zelf nooit getwijfeld of u wel kapitein wou blijven ?

“Je zou er natuurlijk de brui kunnen aan geven, zeker wanneer er ook persoonlijke aanvallen komen. Maar dat is dan ook een gemakkelijkheidsoplossing, dan laat je de problemen over aan een ander. Het zou in elk geen goed signaal geweest zijn had ik een stapje achteruit gezet. Alhoewel ik daar op een gegeven moment wel even mee in mijn hoofd zat. Maar van dat idee ben ik, mede door de hechte sfeer in de raad van bestuur, toch wel snel afgestapt.”

Ondertussen zit op Vlaams niveau de onderwijshervorming ook vast. Maakt dat de zaken ook voor jullie moeilijker ?

“Het zou voor ons wel gemakkelijker zijn indien de Vlaamse overheid duidelijk zou definiëren wat er binnen welke tijdspanne verwezenlijkt moet worden. Dan weet iedereen duidelijk waar hij aan toe is. Nu is dat niet zo, en moeten wij het zelf een beetje zoeken. En dat geeft natuurlijk ook voer aan mensen die vinden dat alles gewoon mag blijven zoals het is.”

Ook in Roeselare zijn er allicht mensen die vrij conservatief denken op dat gebied.

“Wanneer je alle commotie die er is geweest wat kadert, dan is dat duidelijk, ja. Maar wij hebben een rotsvast geloof in de overtuiging dat we wél mee moeten evolueren met de noden van vandaag.”

Zal u nu vooral in stilte gaan werken ? Krijgt de buitenwereld iets te horen van wat er allemaal besproken wordt ?

“Het is niet de bedoeling dat de discussie op straat of in de sociale media gevoerd wordt. Maar wanneer er bepaalde zaken bereikt worden, dan gaan we daar zeker over communiceren.”

Heeft de lokale politiek ook een stem in deze ?

“Dat is een moeilijke vraag ! De politiek heeft zich in elk geval laten horen, en ik denk dat dit toch een punt is dat we niet kunnen negeren. We kunnen inderdaad niet ontkennen dat het schoolgebeuren een grote invloed heeft op het dagelijkse leven in de stad.”