Wie is Olivier Vandecasteele, de man die 455 dagen opgesloten zat in Iran?

Camille Jonckheere

Olivier Vandecasteele, ngo-medewerker uit Oostduinkerke, werd sinds 24 februari 2022 vastgehouden in erbarmelijke omstandigheden in een isolatiecel in Iran. Hij werd veroordeeld tot 40 jaar cel en 74 zweepslagen voor zogenaamde spionage. Wellicht hield Iran Olivier gevangen om hem te kunnen uitwisselen voor de veroordeelde terrorist Assadollah Assadi, die in België in de gevangenis zit.

Olivier Vandecasteele werd geboren op 19 januari 1981 en werd dit jaar 42. Hij groeide op in Aalbeke, bij Kortrijk samen met zijn zussen Nathalie en Virginie en ouders Bernard Vandecasteele en Annie Santy. Waar zijn familie werkte aan hun bedrijf ‘Group Vandecasteele’. Erna verhuisden ze naar Doornik. Olivier ging studeren in Brussel.

Settelen in Oostduinkerke

Na zijn studies in Brussel ging Olivier aan de slag bij verschillende humanitaire organisaties in het buitenland. Hij was voor Artsen Zonder Grenzen onder meer actief in Mali, Niger en in Kabul in Afghanistan, waar hij voor de drugsverslaafden zorgde. De laatste jaren was hij Country Director voor de mensenrechtenorganisatie ‘Norwegian Refugee Council’ en werkte hij vooral in Iran. Olivier heeft daar zes jaar gewoond. Olivier had net besloten dat hij het rustiger aan wilde doen en ging zich settelen in Oostduinkerke.

Vastgehouden in keldercel

Vandecasteele werd op 24 februari 2022 opgepakt in zijn appartement in Iran toen hij daar terug was om wat papierwerk in orde te brengen om zijn appartement te verkopen en bank af te sluiten. De ngo-medewerker uit Oostduinkerke bij Koksijde werd er op verdenking van spionage opgepakt door agenten van de Revolutionaire Garde, die hem naar de beruchte Evin-gevangenis overbrachten. Sindsdien werd hij vastgehouden in een erbarmelijke omstandigheden in een keldercel in Iran zonder ramen in volledige isolatie. De toestand van Olivier ging op korte tijd er enorm op achteruit.

“Ze lieten ook constant het licht aan in de cel, waardoor Olivier niet kon rusten en zijn psychologische toestand aangetast raakte”

“In enkele maanden tijd had Olivier superveel gewicht verloren en sukkelde hij met verschillende gezondheidsproblemen. Rond zijn tenen vormden er bloedzakken, hij verloor zijn nagels en had verontrustende tand- en maagproblemen, omdat hij alleen maar brood, linzen, rijst en kraanwater te eten krijg. Ze lieten ook constant het licht aan in de cel, waardoor Olivier niet kon rusten en zijn psychologische toestand aangetast raakte. De omstandigheden waarin hij werd vastgehouden worden door de Verenigde Naties gedefinieerd als marteling” vertelt zijn beste vriend Olivier Van Steirtegem.

40 jaar cel en 74 zweepslagen

In november 2022 werd Olivier tijdens een “schijnproces” veroordeeld tot 28 jaar cel. In januari 2023 kwam het nieuws dat de straf nog veel zwaarder zou zijn, namelijk 40 jaar cel en 74 zweepslagen. Er liepen verschillende petities, zoals van Amnesty International om het gevangenschap van Olivier onder de aandacht te brengen bij politici. En er werden ook verschillende acties gevoerd, zoals betogingen en een wake toen Olivier een jaar vast zat .

Terug naar België

Iran hield Olivier wellicht gevangen om hem te kunnen uitwisselen met de veroordeelde terrorist Assadollah Assadi, die in België in de gevangenis zit. Assadi werd door de Antwerpse correctionele rechtbank veroordeeld tot een gevangenisstraf van 20 jaar omdat hij het brein was achter een verijdelde aanslag op een congres van de Iraanse oppositie in Parijs, in 2018. De federale overheid had een verdrag goedgekeurd om Olivier uit te wisselen, maar het Grondwettelijk Hof schorste dat verdrag in december 2022. Volgens hen was het verdrag onwettig omdat de kans bestaat dat wanneer Assadi uitgeleverd wordt aan Iran hij zijn straf zal ontlopen. Verschillende politici beloofden om een manier te zoeken om Olivier terug naar België te krijgen, zoals minister Van Quickenborne.

Op vrijdag 26 mei lukte dat ook: na 455 dagen kwam Olivier Vandecasteele vrij. Dat kondigde eerste minister Alexander De Croo vrijdag aan.