Op de Mercator met Marcel van restaurant-hotel Rubens: “Van mij mag er druk op de ketel zitten”

Een visser die horeca-uitbater wordt en op zijn 67ste nog lang niet van plan is om te stoppen. Dat is het boeiende verhaal van Marcel Desander, die café en hotel Rubens uitbaat op de Visserskaai. Hij kreeg onlangs nog Wim Lybaert over de vloer in kader van het Eén-programma Een jaar op zee, waarvan op maandag 27 maart de eerste aflevering te zien is. Aan stoppen denkt hij nog lang niet, maar als hij toch wat vrije tijd zou hebben dan wil hij weer het water op.

Het is dan wel officieel lente, aan het weer merk je daar niet veel van als we Marcel Desander ontmoeten op de Mercator. Deze zeebonk is echter meer gewoon. Hij ging op zijn 15 jaar voor het eerst mee richting IJsland als visser. In de herfst van zijn leven is hij horeca-uitbater en nog altijd voltijds in de weer.

Kom je uit een vissersfamilie?

“Nee totaal niet zelfs. Op 15-jarige leeftijd ben ik beginnen varen op IJsland. Hoe dat eigenlijk komt, weet ik zelf niet. In die tijd hadden wij daar eigenlijk weinig in te beslissen. Dat werd van thuis uit gekozen. Je deed gewoon wat er gezegd werd. De tijden zijn nu helemaal anders.”

De IJslandvaart staat bekend als hard labeur, hoe was dat als 15-jarige?

“Dat was niet voor watjes. Je bent jong en er gebeurt veel. Dat heeft zeker indruk gemaakt. Er moest hard gewerkt worden. Het was een bruut leven, maar dat was eigenlijk ook niet slecht. Ik beklaag me zeker niet dat ik dat gedaan heb. Ik maakte ook veel toffe momenten mee, het is zeker niet allemaal kommer en kwel. Er waren tenslotte meer goede dan slechte dagen. Anders had ik het geen 20 jaar volgehouden. Je maakt dingen mee die andere mensen nooit meemaken als ze niet varen.”

Was er ook tijd voor ontspanning aan boord?

“Er werd gewerkt van ’s morgens tot ’s avonds. Als we niet aan het vissen waren, dan werd er wel gezorgd dat er werk genoeg was. Je moest reservemateriaal maken en andere karweitjes. Er werd ook wel eens zot gedaan. We zijn uiteindelijk ook maar mensen.”

Hoe lang duurde een reis?

“Een enkele reis was 18 of 21 dagen en een dubbele reis 30 of 32 dagen en dan was je drie dagen thuis. Soms was het ook maar 48 uur, want als je voor 18 uur ’s avonds binnen voer, dan telde dat al als een rustdag. Als we thuis kwamen, stonden onze kleren stijf van de vuiligheid. Dat werd op de koer gesmeten, afgescheurd met de bezem en in de wasmachine gestoken. Maar we hadden nog geen droogkast. Je moest het dus ook op tijd weer droog krijgen, want 48 uur later was je alweer weg. Dat waren andere tijden dan nu. Er wordt nu ook hard gewerkt, maar ze varen maar zes maanden op het jaar. Wij voeren meer dan 300 dagen op het jaar uit en waren veel weg.”

Je leerde dus al jong wat werken was?

“Dat zou eigenlijk mogen terugkeren om de jeugd wat discipline en gezag bij te brengen. Ik ben een anti-militarist, maar voor mij mag de legerdienst zeker terugkomen. Ze moeten daarvoor niet met kanonnen schieten, maar zo leer je tenminste wat gezag is en wie de baas is. Als de baas zegt dat je om 5 uur op het appel moet staan, dan is dat ook zo. Nu is dat helemaal anders.”

Wat deed je na de visserij?

“Ik werkte even in de horeca nadat ik in 1990 was gestopt met de visserij. Ik trok dan naar Zuid-Frankrijk en heb daar ook wat gevaren. Daarna keerde ik terug naar Engeland, waar ik in de jaren ‘80 al eens was geweest om te varen. Ik werkte ook lange tijd op de sleepboten en heb heel wat rondgefurreld. In 2017 streek ik dan hier neer op de Visserskaai.”

Heel wat omzwervingen dus?

“Nu is dat wat minder, maar vroeger had ik vaak al zin om weer te vertrekken van zodra ik nog maar ergens aangekomen was.”

Maar nu ben je aangemeerd in de Rubens, een van de laatste zaken met het authentieke karakter van vroeger?

“Er is hier nog niets veranderd en dat zal ook zo blijven. Het is en blijft een visserscafé. Veel vissers komen er wel niet meer langs, want er zijn er gewoonweg niet meer zoveel als vroeger. Destijds sprongen wij aan de sluis van boord en we gingen met een taxi naar het café om één te drinken. Je had enkele taxichauffeurs die niets anders deden dan met vissers rondrijden. Nu wordt dat niet meer gedaan.”

Wim Lybaert kwam ook bij jou filmen, een leuke ervaring?

“Hij is hier een hele week geweest. Ze hebben hier enkele dagen gefilmd. We praatten onder meer over de IJslandvaart. Wim is een hele warme persoon, net als de hele ploeg eigenlijk. Het is goed dat er een reeks is over de visserij. Het is een ode aan de stiel. Ik heb de eerste aflevering al gezien en het is heel mooi in beeld gebracht.”

Je bent al 67 jaar, denk je aan stoppen?

“Pensioen, dat is de Stuiverstraat (waar de begraafplaats is, red.) Niets moet. Er is geen druk meer op de ketel. Als je nu om 8 uur of om 10 uur opstaat of niet meer, er verandert niets. Dat maakt je oud. Dat is natuurlijk elk zijn keuze, maar het is niet de mijne. Van mij mag er druk op de ketel zitten.”

Je hebt alvast werk genoeg. Jullie kregen veel mensen over de vloer voor de echte Oostendse garnaalkroketten?

(Zucht) “Niet normaal, je wil niet weten hoeveel kroketten wij al gemaakt hebben. Er kruipt ook echt veel werk in, maar het brengt natuurlijk ook heel wat volk met zich mee en dat is alleen maar positief. Ik zal zo meteen weer beginnen met mijn groenten snijden, een bisque te maken en we zijn weer in ‘route’. Maar het is goed voor ons, het is goed voor de stad en het is goed voor de Trap. Onze garnalen komen alleen maar van de Vistrap. Ze zouden de Oostendenaars die garnalen kopen in de supermarkt aan de schandpaal moeten nagelen. We hebben hier de beste garnalen gewoon aan de Vistrap. Ga ze alstublieft gewoon daar halen.”