Kortrijk heeft nu al een onderkomen voor 300 Oekraïense vluchtelingen: “Op eigen houtje mensen huisvesten is geen goed idee”

Kortrijk heeft tot nu toe 42 mensen uit Oekraïne opgevangen. En er zijn er momenteel nog 45 op komst. De doelstelling is om op korte termijn een onderkomen te verschaffen aan 300 mensen uit het geteisterde land. Intussen heeft het OCMW 92 bijkomende woningen ter beschikking voor vluchtelingen uit Oekraïne. Leslie Ramboer is sinds vorige vrijdag verantwoordelijk voor alles wat in Kortrijk rond Oekraïne gebeurt.

Philippe De Coene, voorzitter van Welzijn 13 en schepen van sociale vooruitgang en armoedebestrijding in Kortrijk, klopte bij Leslie Ramboer aan, “omdat ze een van onze topmedewerkers is,” zegt hij. Leslie werkt veertien jaar voor de stad, vertelt ze. “Eigenlijk altijd in functies waarbij ik me kon inzetten voor mensen die het moeilijk hadden: jonge werkzoekenden die bij het OCMW kwamen aankloppen, jongeren die door kansarmoede geen toegang hadden tot sport- en vrijetijdsfaciliteiten, vroegtijdse schoolverlaters en kwetsbare personen in het algemeen.” Toen Philippe De Coene bij haar aanklopte, vroeg ze even bedenktijd.

Onnoemelijk verdriet

“Nu ja, heel even,” gniffelt ze. “Een nachtje. Meer tijd was er niet. Ik wou het toch even met mijn gezin bespreken, omdat ik wist dat dit iets meer van me zou vragen. Dit weekend en ook ’s avonds na de werkuren was ik aan het werk om inzicht te krijgen in de situatie: wat kunnen we verwachten en wat kunnen wettelijk bieden? Wie wil helpen? En hoe kunnen we alle hulp zo efficiënt mogelijk laten verlopen? We hebben weet van een tiental mensen uit Oekraïne die hier al langer wonen en zich aanbieden als tolk. Ik probeer alle vragen, alle aanbiedingen te bekijken en te structureren: waar is wat en wie het best inzetbaar? Ook alle mensen die zich via de oproep ‘plekje vrij?’ hebben aangemeld, gaan we contacteren.”

“Het is belangrijk dat iedereen die initiatieven neemt ons op de hoogte houdt,” benadrukt Philippe De Coene. “Mensen op eigen houtje binnenhalen en huisvesten is niet zo’n goed idee. Want morgen hebben die mensen het lokale bestuur nodig. Dus is het van belang dat we zo snel mogelijk weten wie die mensen zijn. Onze maatschappelijk werkers zijn daar nu wel mee bezig. Ik heb zelf tien Oekraïners ontmoet die hier intussen zijn aangekomen. Allemaal heel verschillende mensen, maar wat ze gemeenschappelijk hebben is een onnoemelijk verdriet. Eigenlijk willen ze zo rap als mogelijk terugkeren in de hoop dat de situatie zich normaliseert.”

Beter buddy dan een bed

De oproep ‘Plekje vrij?’ was een eerste uiting van solidariteit, maar intussen wil de stad voorzichtig omspringen met het aanbod van mensen om Oekraïense vluchtelingen in hun huis op te nemen. Het OCMW stelt alles in het werk om zelf zoveel mogelijk woonmogelijkheden te verschaffen, benadrukt De Coene.

“We merken dat er nu al hier en daar wrijvingen optreden bij gastgezinnen. Er zijn al mensen die ermee gestopt zijn. Daarom zijn we op ons hoede.

We moeten ervan uitgaan dat die mensen hier misschien wel een jaar gaan vertoeven. Hoe langer je met verschillende gezinnen onder een dak woont, hoe meer problemen er kunnen optreden. Daar moeten we realistisch in zijn.”

De stad wil nu liever de gezinnen die zich engageren inzetten als buddygezinnen. “We willen die positieve energie zeker niet verloren laten gaan,” zegt Philippe De Coene.

We merken dat er nu al hier en daar wrijvingen optreden bij gastgezinnen – Philippe De Coene, Schepen van sociale vooruitgang en armoedebestrijding in Kortrijk

“Eigenlijk doen ze aan een ‘opvang light’. Ze vangen de vluchtelingen niet op in hun huis, maar wel in hun stad. Ze zijn een soort gids. Ze wijzen hun gasten de weg als er een dokter nodig is of als ze willen weten waar ze terechtkunnen om te winkelen tegen scherpe prijzen, om aan sport te doen of sport te zien. En ze helpen hen met de gewone huis-, tuin- en keukenproblemen die iedereen heeft. We hebben nu al 75 buddygezinnen.”

Wie zal dat betalen?

Voor onderdak probeert de stad dus zelf te zorgen. Het OCMW huurt nu zo veel mogelijk woningen om die door te verhuren aan mensen uit Oekraïne, die het statuut van tijdelijk ontheemden krijgen. “Zo hebben we nu al de beschikking over 30 privéwoningen, zijn er 18 via het sociaal verhuurkantoor en komen er op korte termijn 35 woningen via de sociale huisvestingsmaatschappij Wonen Regio Kortrijk. Strikt genomen zijn die huizen niet meer geschikt voor sociale verhuring, ze wachten op renovatie, maar in crisis kunnen ze tijdelijk gebruikt worden. Er zijn nog 6 woningen van het OCMW beschikbaar, waarvan er nu al 3 klaar zijn en dan komen er 8 wooneenheden binnen de collectieve opvang. Als je dat allemaal optelt, kom je aan 92. Voorzichtigheidshalve gaan we uit van een gemiddelde bezetting van 2,5 personen per wooneenheid. Zo kom je aan 220 plaatsen. Tel daarbij de 42 mensen die hier al onderdak hebben en we zijn al aardig in de buurt van onze doelstelling om op korte termijn 300 mensen uit Oekraïne op te vangen.”

Door de maatregelen die de federale regering recent nam is de opvang van de vluchtelingen voor het OCMW financieel best draaglijk, zegt Philippe De Coene, die ook beklemtoont dat hij tegen een apart statuut is voor Oekraïense vluchtelingen. “Er is veel onbegrip en gebrek aan kennis rond de sociale situatie van die mensen, rond de sociale voordelen ook. Mensen denken dat ze alles krijgen, maar dat is dus niet zo. Zolang ze het statuut niet hebben, krijgen ze tijdelijk gratis onderdak en een zeer beperkt leefgeld. Dat is geen leefloon. Voldoen ze aan de voorwaarden, krijgen ze een bedrag van om en bij de 1000 euro. Maar dan moeten ze wel zelf instaan voor kost en inwoon. Dus neen, ze krijgen heus niet meer voordelen dan mensen van hier die het met weinig moeten stellen.”