Het einde van de mondmaskers en de uitbreiding van de coronapas: hierover gaat het Overlegcomité straks

In welke mate kunnen we straks zonder mondmasker bewegen in winkels en op café? Waar zal de coronapas overal moeten worden bovengehaald? En hoe zit het met de heropening van het nachtleven? Het zijn de drie hoofdvragen die op de tafel van het Overlegcomité van vrijdagnamiddag liggen. Dat er vanaf oktober grote verschillen zullen zijn tussen de regio’s in ons land is alvast een zekerheid.

Eerst het goede nieuws: het aantal ziekenhuisopnames in ons land daalt. Gemiddeld worden nu nog 60 mensen per dag met een coronabesmetting opgenomen in een Belgisch ziekenhuis. Het aantal nieuwe besmettingen daarentegen blijft wat hangen op zowat 2.000 gevallen per dag. Maar tussen de verschillende provincies zijn er wel grote verschillen: vooral in Brussel en Luik zijn de cijfers niet wat ze moeten zijn, in West-Vlaanderen oogt de situatie dan weer wel een stuk rooskleuriger.

Vrijdagnamiddag vanaf 14 uur buigen de verschillende regeringen van ons land zich opnieuw over de coronamaatregelen voor de komende weken en maanden. Dat die niet overal in België hetzelfde zal zijn, staat nu al vast. Bedoeling is dan ook dat het Overlegcomité van straks een minimum aan maatregelen zal opleggen, waarop de verschillende regio’s waar nodig strenger kunnen zijn. Of dat ook meteen het einde van de federale fase in het crisisbeheer zal betekenen, moet nog blijken. Hoogstwaarschijnlijk is die beslissing voor een later Overlegcomité, begin of halfweg oktober.

Daar is de coronapas

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bijvoorbeeld kondigde deze week al aan het gebruik van het Covid Safe Ticket – de coronapas, zeg maar – verder uit te breiden. Vanaf 1 oktober zal je die moeten kunnen verleggen in ziekenhuizen en woonzorgcentra, maar ook in horeca, sportclubs en op allerhande evenementen. Wie dubbel gevaccineerd is, een recente negatieve PCR-test in handen heeft of genas van een covidbesmetting kan het Covid Safe Ticket downloaden. Brussel knoopte er wel meteen een einddatum aan vast: de regel blijft maar drie maanden van kracht.

De Vlaamse regering is een koele minnaar van een uitgebreide coronapas, al liet minister-president Jambon (N-VA) wel weten dat ‘zo’n pas ons tijdelijk een dienst kan bewijzen’. Lokale besturen, vooral in de Vlaamse Rand rond Brussel, zouden een uitbreiding wel zien zitten, uit angst voor uitwijkende Brusselaars. Een algemene verplichting voor tal van sectoren en in heel België zit er alleszins niet aan te komen: waar en wanneer het Covid Safe Ticket gebruikt moet worden, hangt af van de regio’s.

Eén uitzondering: de discotheken en de nachtclubs. Als alles goed gaat, mogen die vanaf 1 oktober opnieuw hun deuren openen. Het nachtleven is de enige sector die sinds maart 2020 verplicht gesloten moet blijven. Het Covid Safe Ticket zal ongetwijfeld deel uitmaken van de voorwaarden waar de dancings en clubs zich moeten aan houden bij de heropening, net als de nodige verplichtingen op vlak van ventilatie en luchtkwaliteit in de discotheken.

Weg met de mondmaskers?

Een tweede belangrijk thema op de versoepelingsvergadering: de mondmaskers. Waar en wanneer kunnen we die laten voor wat ze zijn? Premier Alexander De Croo (Open VLD) zette de deur voor versoepelingen op dat vlak alvast al open: “Op plaatsen waar afstand mogelijk is en waar men weet dat het overgrote deel van de mensen is gevaccineerd, kunnen we de beslissing om het mondmasker af te schaffen wel nemen”, zei hij.

De kans is reëel dat het Overlegcomité het dragen van een masker niet langer verplicht in de horeca, winkels en winkelcentra. Wie op het werk minstens anderhalve meter afstand kan houden, zal evenmin nog een mondmasker moeten dragen. Vlaanderen pleit er ook voor om dezelfde versoepeling door te voeren bij de niet-medische contactberoepen zoals kappers en schoonheidsspecialisten. Of het zover komt, is nog niet duidelijk. Op het openbaar en collectief vervoer, in treinstations, in ziekenhuizen en in zorginstellingen blijven de mondmaskers wel sowieso verplicht. Of die versoepeling meteen ingaat, dan wel over een maand is nog voer voor (felle) discussie.

Experten liever voorzichtig

De expertengroep van de GEMS blijft immers pleiten voor voorzichtigheid. “Het dragen van een mondmasker blijft cruciaal voor essentiële indooractiviteiten waar gevaccineerde en niet-gevaccineerde mensen elkaar kunnen ontmoeten”, klinkt het in het advies dat infectiologe Erika Vlieghe en co. hebben opgesteld naar. Ook in openlucht beveelt de GEMS nog een mondmasker aan, als mensen erg dicht bij elkaar staan. Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) zit mee op de voorzichtige lijn, ook de Waalse socialisten van de PS willen niet te hard van stapel lopen.

Sciensano-viroloog Steven Van Gucht waarschuwde in De Ochtend op Radio 1 expliciet voor het te vroeg loslaten van de mondmasker. “De grote test van de vaccinatiecampagne moet nog komen: in oktober, november en december. Daarna denk ik dat het wel gehad hebben”, klonk het. “Er zijn nog modellen, zowel in België als in het buitenland, die tonen dat er een potentieel is voor een forse vierde golf met een zware belasting op de ziekenhuizen.”

Wel tonen die modellen volgens de viroloog dat je die nieuwe golf met relatief milde maatregelen kan onderdrukken. “Als je 20 tot 30 procent minder risicocontacten hebt, kan je die golf laag houden. Vroeger moest je 70 procent halen, daarvoor moest je een lockdown invoeren. Milde maatregelen die nu zouden kunnen volstaan zijn mondmaskers, het Covid Safe Ticket en telewerken”, aldus Van Gucht nog.

Coronacommissaris Pedro Facon vindt het schrappen van de mondmaskers vanuit wetenschappelijk oogpunt geen goed idee, met de herfst en de winter in het vooruitzicht. “Zeker in Brussel en Luik zijn er alarmsignalen. Door het hernemen van de scholen, de terugkeer naar de werkplek en de komst van de herfst en winter is er meer risico op viruscirculatie. Wij zouden de mondmaskers nog een tijdje aanhouden.” Commissaris Facon kijkt naar het openbaar vervoer, het georganiseerd collectief vervoer en zorginstellingen, maar ook nog naar winkels, horeca en bij contactberoepen, zowel voor personeel als voor klanten.