Politicoloog Carl Devos blikt terug op stembusslag in Izegem: “Lelijke dorpspolitiek”

Geen onderwerp dat de voorbije maanden zo vlot over de tongen ging in Izegem als de gemeenteraadsverkiezingen en de opvallende uitkomst. De coalitie tussen stadspartij STiP+ en Vlaams Belang kreeg weerklank tot op nationaal niveau. Intussen zijn burgemeester Kurt Grymonprez en zijn schepencollege uit de startblokken geschoten. Politicoloog en Izegemnaar Carl Devos blikt voor ons nog één keer terug op de moeizame coalitievorming die het nieuws beheerste en gluurt ook al even naar wat 2025 voor de stad op politiek vlak brengt.

Dat stadspartij STiP+ bij de verkiezingen de grote winnaar zou zijn en dat de N-VA van burgemeester Bert Maertens een flinke klap kreeg, kwam niet als een al te grote verrassing voor politicoloog Carl Devos. “In het centrum van de stad loopt het al jaren niet goed”, meent hij. “Er zijn files, er is leegstand in het kerngebied en er was de discussie of de bouw van de Cultuurfabriek op de site van drukkerij Strobbe nu al dan niet moest doorgaan. Ook de realisatie van de evenementenhal liep vertraging op. Izegem is een Pekkerstad waar mensen graag feesten en nu is zelfs de afbraak van zaal ISO nog niet gebeurd (twee buren dienden een bezwaarschrift in, red.). Tegelijk loopt de mobiliteit vast en sommigen storen zich aan het vuil op straat. Het zat gewoon niet goed. Er was ook weinig transparantie en communicatie en een flauwe bereikbaarheid. Dat het bestuur is afgestraft verbaast me dan ook niet”, zegt hij.

Vernieuwing

STiP+ plukte daar mee de vruchten van, meent Devos. “Ze hadden niet zo’n uitgebreid uitgewerkt programma, maar voerden wel fel campagne in het straatbeeld, met een reeks algemene beginselen. De partij profiteerde ook van een aantal bekende namen op de lijst. Ze kwamen met de boodschap dat het anders en beter moest. Het was het verlangen naar iets nieuws dat de doorslag gaf, maar nu gaan ze het natuurlijk nog moeten bewijzen.”

“In eerste instantie zal de nieuwe coalitie de vruchten kunnen plukken van het werk van zijn voorgangers, maar daarna zal het nieuwe beleid moeten volgen. Zal de stad veiliger en properder worden? We zullen het wel zien, al zal er vooral met een vergrootglas gekeken worden of de sociale cohesie geen klap zal krijgen met dit nieuw bestuur. Zal dit al dan niet tot spanningen leiden met mensen van een andere origine of kansengroepen?

Begerige bruid

Dat STiP+ bijna een akkoord met Vooruit-Groen en CD&V had, maar dat die laatste finaal toch de stekker eruit trok, wordt door meerdere partijen aangehaald als de reden dat STiP+ toch bij Vlaams Belang terecht kwam. “De meningen lopen daar wat over uiteen”, zegt Carl Devos. “De één zegt dat er met STiP+ niet te werken viel, anderen houden het op een geheim akkoord tussen CD&V en N-VA om elkaar niet los te laten. Ze hadden het over het oprichten van een brede stadscoalitie, maar dat wordt wel vaker als flauw excuus gebruikt om een geheime deal rond postjes er door te kunnen drukken. Want waarom zou Izegem nu nood hebben aan zo’n brede coalitie en in het verleden niet? Uiteraard heb je best een comfortabele meerderheid, maar daar hoefden beide partijen niet per se voor mee aan boord te stappen.”

Dat het bijna-huwelijk tussen STiP+, Vooruit-Groen en CD&V al strandde nog voor ze aan het altaar waren, zorgde volgens de politicoloog voor de daaropvolgende moeilijke weken. “Met die zet is toen veel miserie ontstaan. Veel partijen hebben in heel dat traject boter op het hoofd. De constructie met Vooruit-Groen viel in het water en de gesprekken die STiP+ daarna met N-VA aanknoopte draaiden ook op niets uit. N-VA heeft het spel hard gespeeld en was veeleisend. Je ziet dat ook terug in Brecht, waar het ook op niets uitdraaide met N-VA en er een coalitie met Vlaams Belang gevormd werd. N-VA kon niet goed om met hun nederlaag en wilde doen alsof ze even groot was als STiP+, maar dat was natuurlijk niet zo. En dan was daar plots Vlaams Belang die als een begerige bruid op de grond ging liggen… Al benadrukte STiP+ wel heel vaak dat het Belang hun laatste keuze was, wat nu niet bepaald respectvol tegenover die partij was. Als tweede keus bestempeld worden en toch mee in dat verhaal stappen: het is toch apart.”

Dorpspolitiek

Op 26 oktober was het zover en kondigden beide partijen aan dat ze met elkaar in zee gingen. Twee dagen later kwam STiP+ daar op terug omdat enkele mandatarissen bedreigingen hadden ontvangen omdat ze met Vlaams Belang samenwerkten. Twee weken later was de storm gaan liggen en kon het huwelijk dan toch nog ingezegend worden. “Maar het beeld dat blijft hangen is toch negatief”, meent Carl Devos. “Niet per se het bestuursakkoord zelf, wel het hele proces. Er was natuurlijk de reeds getekende voordrachtsakte, waardoor geen andere partij er nog één kon tekenen. Dan kwam N-VA toch nog eens langs, maar zonder resultaat en finaal vergaten de betrokken partijen de hele soap en gingen ze toch samenwerken, alsof er niets gebeurd was. Het was dorpspolitiek op zijn lelijkst, en uiterst gênant. Het is vooral nadelig voor het vertrouwen in de politiek in het algemeen en in de Izegemse politiek in het bijzonder.”

Zich bewijzen

De nieuwe coalitie start gezien dat hobbelig parcours volgens Devos niet vanuit de beste positie. “Ze starten onder nul wat politieke geloofwaardigheid betreft”, klinkt het. “Mensen die bezig zijn met kansarmoede en integratie, in de zachte sector, maken zich zorgen. Anderen zeggen dan weer dat ze een kans moeten krijgen om zich te bewijzen. We zullen over zes jaar zien of ze het er goed van af hebben gebracht. Ik denk persoonlijk dat het wel zal meevallen. Niemand is gediend met een intentieproces en bangmakerij, maar er zullen genoeg mensen alles alert opvolgen.”

Of het nieuwe kiesdecreet de huidige situatie in Izegem in de hand heeft gewerkt, durft Devos niet zeggen. “Mogelijk komt er een aanpassing van dat ‘exclusief formateurschap’, dat de grootste partij eerst krijgt en daarna op de tweede grootste overgaat, tot er een coalitie is. STiP+ voelde daardoor toch behoorlijk wat tijdsdruk. Wat de voordrachtsakte betreft verwacht ik ook nog enkele technische aanpassingen, maar voor de rol van de stemmenkampioen of de opkomstplicht zie ik niets veranderen.”