N-VA in 2018: electoraal stagneren is geen optie

Herwig Reynaert is professor politicologie aan de UGent. De Torhoutenaar is gespecialiseerd in lokale politiek.

Bij de gemeente- en provincieraadsverkiezingen in 2012 werden we, in vergelijking met 2006, geconfronteerd met een sterk veranderd partijlandschap. Het uiteenvallen van het kartel CD&V/N-VA zorgde er trouwens voor dat de verkiezingsanalyse niet gemakkelijker werd. Eén van de vragen was hoe goed het voormalige kleine broertje N-VA zou scoren? Zou de reus op lokale dwergvoeten, reuzenvoeten krijgen? Zou Bart De Wever en zijn partij nu ook het lokale landschap inpalmen?

De neiging bestaat om zich blind te staren op ‘nationale’ gemiddelden die lokale verschillen verdoezelen. Bovendien zorgen de ‘vlottende’ kiezers voor meer dynamiek dan de procentuele verschuivingen tussen partijen laten vermoeden. In de 308 gemeenten werden er in 2012 dan ook 308 ‘verschillende’ lokale electorale verhalen geschreven. Straks zal het niet anders zijn. In principe zijn de resultaten van de provincieraadsverkiezingen dan ook de beste graadmeter voor het electorale klimaat. Bij deze verkiezingen wordt er immers ‘ideologischer’ gestemd dan voor de lokale besturen. Ook in 2012 was dit het geval. Op provinciaal vlak was de electorale conclusie heel duidelijk. De N-VA werd, met uitzondering van de provincies Limburg en West-Vlaanderen, de grootste politieke partij.

Lokale verankering

Ondanks het feit dat lokaal CD&V de grootste politieke partij bleef, scoorde N-VA bijzonder goed. De kiezer schudde de politieke kaarten grondig dooreen. De N-VA was de winnaar van de verkiezingen. De ‘kracht van verandering’ sloeg aan. De lokale verankering was, ondanks de lokale verschillen die eigen zijn aan gemeenteraadsverkiezingen, een feit. De politieke kaarten lagen op tafel. De politici konden aan de slag. Ook voor N-VA startte het echte werk. Het lokaal/provinciaal waarmaken. De ‘kracht van verandering’ in de praktijk omzetten. Tientallen burgemeesters van N-VA-signatuur, honderden schepenen en gemeenteraadsleden begonnen eraan. Velen waren trouwens neofieten. Meer dan een gewone uitdaging.

Of het vertrek van Ann Soete geen verzwakking is, valt sterk te betwijfelen

Aan uitdagingen voor de verkiezingen op 14 oktober 2018 trouwens ook geen gebrek. Voert de N-VA net zoals in 2012 opnieuw een nationale campagne? In 2012 lukte dit in ieder geval. Toen werd de PS van Elio Di Rupo gediaboliseerd. Een vraag bij N-VA is ongetwijfeld hoe groot de burgemeestersbonus zal zijn. In West-Vlaanderen zal die beperkt zijn aangezien er slechts een paar N-VA-burgemeesters zijn. Niettemin staan er in West-Vlaanderen voor de N-VA ook een aantal boeiende uitdagingen op stapel.

Blijft de N-VA de grootste partij in Roeselare? Slaagt de partij er nu wel in om in de meerderheid te geraken? Ook in Oostende is de vraag of N-VA in de meerderheid komt. Wordt de beleidsdeelname van N-VA in Kortrijk electoraal beloond? Wat betekent de breuk van het kartel CD&V/N-VA voor N-VA in Ieper? Slaagt de partij erin om in de meerderheid te blijven? Kan N-VA in Izegem met burgemeester Bert Maertens en minister-president Geert Bourgeois haar positie nog versterken?

Gevechten

Last but not least Brugge, na Antwerpen en Gent de derde grootste stad van Vlaanderen. Wordt Pol Van Den Driessche burgemeester? Kan hij zijn droom waarmaken? Wordt de N-VA een meerderheidspartij? De aanloop naar de verkiezingen begon in ieder geval onder een slecht gesternte. De clash tussen Ann Soete en Pol Van Den Driessche over het lijsttrekkerschap was geen fraai schouwspel. Iedere partij krijgt echter met dergelijke ‘gevechten’ te maken. Niettemin, het is voor een politieke partij nooit goed als dergelijke feiten het daglicht zien, als de buitenwereld merkt dat men intern al vechtend over de straat rolt. Het voordeel voor N-VA Brugge was echter dat de verkiezingen nog relatief veraf lagen.

Opvolger voor Soete

Of, zoals Pol Van Den Driessche stelt, het vertrek van Ann Soete geen verzwakking is, valt sterk te betwijfelen. Het is niet voor niets dat Bart De Wever zegt dat hij Ann Soete nog graag op de lijst had gehouden. Ook de gretigheid die sommige partijen aan de dag legden om Ann Soete binnen te halen, wijst op het feit dat anderen geloven in haar electorale meerwaarde. De Open VLD van Mercedes Van Volcem lacht ongetwijfeld in haar vuistje. N-VA zal op haar kandidatenlijst in ieder geval voor een waardige opvolgster/opvolger moeten zorgen met een zo groot mogelijk stemmenpotentieel.

De verkiezingen van 2018 worden voor N-VA, net zoals voor de andere partijen, een grote uitdaging. Als de N-VA zich (verder) wil profileren als de volkspartij in Vlaanderen zal ze electoraal heel goed moeten scoren. In West-Vlaanderen zal ze hierbij moeten opboksen tegen het oranje CD&V-bastion. Electoraal stagneren op 14 oktober 2018 is voor N-VA echter geen optie.