Op 26 maart is het tien jaar geleden dat de Sint-Niklaaskerk in de dorpskern van Westkapelle bij Knokke-Heist grotendeels afbrandde, met het instorten van de trotse torenspits als triest hoogtepunt. De kerk werd echter prachtig heropgebouwd, kreeg een hedendaagse invulling en is opnieuw een baken voor het sociale en religieuze leven in het polderdorp.
“We hebben bijna zeven jaar lang met een lelijk zwart littekenen in het midden van het dorp moeten leven. Het eerste jaar mocht er zelfs niet opgeruimd of schoongemaakt worden omwille van een verzekeringskwestie en gerechtelijke onderzoeken.” Het is voor Jan Bode nog altijd moeilijk als hij die beelden van de nasleep van de zware kerkbrand in 2013 terug oproept. “Ik ben een rasechte Westkapellenaar en groeide hier op, vlak bij de kerk. Ik ben er gedoopt, was hier tien jaar misdienaar, deed er mijn eerste en plechtige communie en ben al sinds 1995 lid van de kerkfabriek, waarvan drieëntwintig jaar als voorzitter. En vandaag wonen we nog altijd dicht bij de kerk.”
“Ik ben zeer trots op wat we hebben gerealiseerd” – Jan Bode
Jan Bode was aan het werk in zijn makelaarskantoor op de zeedijk van Knokke, die fatale 26 maart 2013. “Onze kinderen hadden gedaan met de examens voor de paasvakantie en speelden samen met vriendjes in de tuin. Mijn vrouw belde me op, omstreeks kwart voor drie in de namiddag die dag, met de melding dat de kinderen zeiden dat er ‘rook uit de kerk kwam’”, herinnert Jan zich. “Ik weet nog dat ik al lachende vroeg of het witte of zwarte rook was, omdat het toen de periode was dat er een nieuwe paus moest aangeduid worden. Maar toen mijn vrouw zei dat het toch wel ernstig leek, ben ik vliegensvlug met de auto langs de Natiënlaan naar Westkapelle gereden.”
Inferno compleet
“Ik ben toen samen met toenmalig brandweercommandant Vantorre in de kerk geweest, maar een donkere rook sloeg al vlug naar beneden. De brand was ontstaan achteraan op een zolderruimte aan de kerk, waar er werkzaamheden waren uitgevoerd waarbij ook roofing werd gebrand. Een nogal strakke, stevige wind had ervoor gezorgd dat wat al aan het smeulen was, overging in vlammen”, weet Jan. “De brandweer begreep dat het ernstig was en dat er vooral nog kon geblust worden om de naburige gebouwen te vrijwaren. Het hele dorp werd afgezet en vanuit een commandowagen van de politie werd een actie opgezet om alle bewoners te evacueren. Ik herinner me ook goed de enorme hitte in het dorp, waardoor zelfs rolluiken gewoon weg smolten. Toenmalig bisschop van Brugge Jozef De Kesel is toen ook ter plaatse gekomen om de mensen een hart onder de riem te steken. Omstreeks 17 uur was het inferno compleet: de brandende torenspits zakte eerst een stuk naar beneden en kantelde dan omver om naast de kerk neer te storten.”
Het daags nadien bekijken van de enorme puinhoop was bijzonder confronterend. Binnen was niets meer: alles was verbrand en gesmolten; met uitzondering van enkele stenen binnenmuren en gewelven. “Het moet hier binnen in de kerk zeker wel 1.500 graden Celsius geweest zijn, al onze koperen klokken waren gesmolten”, weet Jan.
Jan bleef echter niet bij de pakken zitten en de Kerkfabriek vormde samen met het gemeentebestuur een team om de wederopbouw van de kerk voor te bereiden. “En daar was ook het agentschap onroerend erfgoed en monumentenzorg nauw bij betrokken omdat de kerk een beschermd monument is”, weet Jan.
Nieuwe torenspits
“We hadden al vlug een idee over waar we naartoe wilden met een vernieuwde kerk: namelijk niet alleen een sacrale invulling maar ook ruimte voor sociale bijeenkomsten. Het parochiezaaltje was immers al enige tijd nogal verouderd en niet meer zo praktisch. We toetsten onze plannen ook af bij de bevolking via info- en inspraakvergaderingen hier in een café in Westkapelle. Uiteindelijk stapte ook Onroerend Erfgoed mee in onze toch wel vooruitstrevende ideeën om een ruime invulling te geven aan de ‘nieuwe kerk’. We wilden ook een innovatieve nieuwe torenspits, in metaal en met perforaties om het licht over de omgeving te laten schijnen. Ik vertel het hier nu vlug, maar het heeft enorm veel besprekingen en studies gekost om het allemaal rond te krijgen”, klinkt het.
“Op 6 december 2019, niet toevallig op Sinterklaasdag, werd de vernieuwde Sint-Niklaaskerk, ingezegend door bisschop Lode Aerts. De kerk is sindsdien elke dag geopend voor wie hier rustig tot bezinning wil komen. Het gebouw is opgedeeld in een sacrale ruimte voor de eucharistie en een polyvalente zaal voor allerlei sociale gelegenheden en vergaderingen van verenigingen. Het is een mooie combinatie van het hedendaagse en wat we konden recupereren van de historische kerk. De hele wederopbouw koste zo’n 7 à 8 miljoen euro, waarvan 5 miljoen werd uitgekeerd door de verzekering en het grootste deel van het restant door het gemeentebestuur en zo’n 750.000 euro door de kerkfabriek. Ik kan zeggen dat ik toch wel trots ben op wat we hier, samen met het gemeentebestuur, hebben gerealiseerd.”
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
