Een definitief tracé ligt nog niet vast, maar dat er voor het Ventilusproject een nieuwe hoogspanningslijn met bovengrondse masten komt, is zo goed als zeker. Wij gingen praten met de mensen die nu al pal onder zo’n pyloon wonen. “Het kan hier flink knetteren.”
Caroline uit Avelgem: “Ik ben bang voor wat de toekomst brengt”
Caroline Noterman woont samen met haar man en enkele paarden en honden vlak naast het hoogspanningsstation in de Lindestraat in Avelgem. Dit is de wijk met de naam Rugge. Hier speelde zich ‘De Teloorgang van de Waterhoek’ af, het verfilmde boek waarin Stijn Streuvels de plattelandsmens tevergeefs de strijd liet aanbinden met de ‘beschaafde wereld’. Het wordt het eindpunt voor de kabels van Ventilus.
“Dat bovengronds traject ligt volgens ons al lang vast”, zegt Caroline Noterman. “Je ziet het aan de masten die men al verzwaard heeft met kolossale betonblokken aan de voet. Dit zijn de pylonen waarlangs die Ventiluskabels zullen passeren. Wij zijn hier een jaar of tien geleden komen wonen omdat de grond hier goedkoop was. Al ons geld zit hierin. De toenmalige eigenaar zei ons nog: Het zal hier alleen maar beter worden. Als de elektriciteitscentrale in Ruien weg is, zal dit hoogspanningsstation minder belang hebben. De centrale is intussen wel weg, maar we hadden niet kunnen denken dat het nog erger zou worden.”
Metingen door specialist
“Ik geef training aan ruiters en heb zelf enkele paarden. Mijn dieren stonden vroeger in een manege en ik wou ze dicht bij mij hebben. Ik heb hier speciaal een kleine piste laten aanleggen. Voor we destijds dit huisje met die stallen en weiden kochten, hebben we een specialist laten komen om op te meten of de elektrische of magnetische velden die gepaard gingen met de kabels die hier passeerden schadelijk waren. Toen werd gesproken over transporten van 150 kV en stelde men ons gerust. Maar nu heeft men het over 380 kV. Een tijdje geleden was ik nog in Italië bij een dame wiens vriend altijd bij hoogspanning heeft gewerkt. Hij zei: Wonen in de buurt van hoogspanningskabels met een spanningsniveau van 150 kV is nog leefbaar, maar als er kabels van 380 kV hangen, is leven niet meer mogelijk. Daar is er niets meer dat nog groeit.”
Angst
“En ik hoor hier momenteel zelfs cijfers die nog hoger zijn. Dat maakt me natuurlijk bang. Niet alleen voor ons, maar ook voor mijn paarden en mijn honden. Dit is mijn leven. Ik heb geïnvesteerd in dit terrein. Het gaat om onze gezondheid. Het is nog niet bewezen dat het schadelijk is, hoor je dan zeggen. Wat ben je daarmee als alles erop wijst dat het niet goed is voor de gezondheid? Wat blijft er nog over als je gezondheid je in de steek laat? Ik ga nu bekijken wat er effectief staat te gebeuren en wat de opties zijn. Als het allemaal doorgaat, is het een catastrofe. Maar ik vrees ervoor. Dan hoop ik op een goede regeling zodat we kunnen weggaan. Maar stel dat ze ons onteigenen, wat gaan we dan krijgen? Sommige mensen zeggen dat we beter ons huis zouden verkopen, maar niemand wil dat hier nog hebben.”
Ondernemer Sofie uit Izegem: “Dit gaat ook over onze economie”
Een bovengronds Ventilustraject zien veel ondernemers in de streek niet zitten. De Izegemse Sofie Vandenbriele (41), die samen met haar man Sam Bulik (35) een bedrijf runt dat high-endoplossingen voor productpresentaties aanbiedt, zette mee haar schouders onder de vzw Involte, een platform dat bedrijven groepeert in de strijd tegen Ventilus. “Het nieuws kwam keihard bij ons binnen”, zegt ze. “Al hadden we het ergens ook verwacht. Het was ons al snel duidelijk dat de ondergrondse piste nooit degelijk onderzocht zou worden. We zijn er ook quasi zeker van dat Ventilus zoekzone vier (van Oekene over Izegem naar Lendelede, red.) zal volgen. Als we de proefboringen mogen geloven, komt Ventilus op 200 tot 300 meter van onze deur.”
Niet opgeven
Sofie en haar collega-ondernemers weigeren de strijdbijl te begraven. “We gaan door”, klinkt het stellig. “We eisen dat het ondergrondse alternatief degelijk bestudeerd wordt. Want zoals de kaarten nu liggen, komt Ventilus straks sowieso boven iemands hoofd te hangen. En dat willen we vermijden.”
Dat bedrijven als de technologische topper Skyline Communications openlijk zeggen hun activiteiten te verhuizen, kan volgens Sofie niet genegeerd worden. “Dit gaat over onze algemene gezondheid, maar ook over de toekomst van onze economie. Wij beseffen dat Ventilus er moet komen, maar dan wel op een manier waar iedereen zich in kan vinden. En dat is dus ondergronds. We gaan door met actie voeren en als we naar de rechtbank moeten trekken, zullen de aangesloten bedrijven een dertigtal ondertussen de kosten evenredig verdelen. Wij willen een oplossing waar mens, dier en omgeving zich in kunnen vinden. Die is er momenteel niet.”
Hans uit Zedelgem: “Mijn vader streed in zijn tijd ook tegen die palen”
We horen een zacht geknetter wanneer we de oprit van de historische hoeve Noordweghe in Zedelgem oplopen. De gebouwen, waarvan sommige dateren uit de achttiende eeuw, zijn bouwkundig erfgoed en liggen pal onder de hoogspanningskabels. “Als het mistig is, dan kan het hier inderdaad wel flink knetteren, door de hoge luchtvochtigheid”, zegt bewoner Hans Deceuninck.
Hij woont al 56 jaar – zijn hele leven – in de hoeve. “Ze is al drie generaties in de familie. Mijn grootvader pachtte de hoeve van het OCMW en ook mijn vader was landbouwer. Toen ik 26 jaar was, ben ik hier alleen komen wonen. Twee jaar later heb ik het kunnen kopen in een periode dat het OCMW veel van haar gronden en hoeves verkocht. Ondertussen hebben we hier flink verbouwd”, zegt Hans. Samen met zijn vrouw Mieke en dochters Kaat en Lies toverde hij de hoeve om tot een sfeervolle mix van authenticiteit en moderne materialen.
Wanneer we hem vertellen dat de Vlaamse regering een pakket flankerende, compenserende maatregelen voorbereidt die mogelijk inhouden dat iedereen binnen een zone van 200 meter van de nieuwe Ventiluslijn onteigend wordt, schrikt hij. “Het zou me toch sterk verwonderen mochten ze dat hier doen. Onlangs hebben ze hier de weg heraangelegd en daar werd door het Agentschap Onroerend Erfgoed nauwgezet op toegezien. Zelfs de haag moest behouden blijven en mocht maar een klein beetje verschoven worden door de aannemer. Dan kan ik me niet inbeelden dat ze hier zomaar nieuwe mastodonten van pylonen mogen neerpoten”, klinkt het.
Straling
“Als kleine jongen heb ik de huidige palen weten zetten. Mijn vader heeft daar toen al tegen gestreden. Hij nam zelfs een advocaat onder de arm, maar het mocht niet baten. Vader heeft nog geprobeerd om het ondergronds te laten steken, maar het kon niet. Te duur, zeiden ze. Waar hebben we dat nog gehoord?”, klinkt het retorisch.
Ondanks een heel leven onder de hoogspanningskabels klaagt Hans niet over gezondheidsproblemen. “Van kanker zijn we gespaard gebleven. Maar er moet wel iets van aan zijn, van die gezondheidsclaims. Ze hebben ooit aan mijn vader gevraagd om aan een van zijn koeien een apparaatje te mogen hangen dat de elektromagnetische straling meet. Mijn vader liet het toe – die koe heeft er een maand mee rondgelopen – maar de resultaten van die meting hebben we nooit gezien. Of mógen zien. Helemaal gerust zijn we er dus niet op”, besluit Hans.
Pas in februari 2023 duidelijkheid over bovengronds tracé
De Vlaamse regering hakte vorige week de knoop door: Ventilus zal voornamelijk bovengronds gerealiseerd worden. Dat betekent dat er, ondanks het jarenlange hardnekkige protest, gekozen wordt voor een nieuwe luchtlijn met hoogspanningsmasten.
Waar die precies moet komen, is nog niet definitief beslist, maar het traject langs de E403 van Zedelgem tot Izegem wordt beschouwd als het hoofdalternatief. In de scopingnota die het Departement Omgeving opmaakte, worden evenwel nog een aantal alternatieven onderzocht. Tegen februari 2023 wil minister Zuhal Demir het definitieve tracé vastleggen. Dan pas zal er duidelijkheid zijn over eventuele onteigeningen en schadevergoedingen voor getroffen burgers en bedrijven.
De burgemeesters van de betrokken gemeenten leggen zich voorlopig neer bij de beslissing van de Vlaamse regering, maar blijven alert. “Als men nu zegt dat Ventilus bovengronds komt, is dat nog maar stap 3 in een proces van 13 stappen. Er zijn nog heel wat mogelijkheden om te procederen”, klinkt het.
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
