“We bouwden een vliegtuig, maar niet één van ons kon vliegen”: Koksijde huldigt Royal West Aviation Club voor 75ste verjaardag

De Royal West Aviation Club viert haar 75ste verjaardag. Een bijzondere gelegenheid, waarvoor het gemeentebestuur de vereniging in de bloemetjes heeft gezet, met een officiële oorkonde die voorzitter Johan De Block in ontvangst nam. De geschiedenis van de club leest als een spannend boek.

WAC-erevoorzitter Alex Gitsels vond in de archieven van zijn vader Jan een tekst terug die werd geschreven door Germain Frère, een van de pioniers en stichtende leden van de WAC. Daarin beschreef Frère hoe het begon.

“Het was het jaar 1946-47. Met drie van mijn vrienden bouwden we ons eigen vliegtuig: een Pou-du-ciel (letterlijk: luchtluis, red.), volgens het ontwerp van de Fransman Mignet. Al onze vrije tijd ging naar het project, het was niet gemakkelijk om de juiste onderdelen te vinden. De motor werd er een van Volkswagen. Jan Gitsels hoorde van ons project en kwam er samen met Herman Van Gemert naar kijken.”

“De afgewerkte Pou-du-ciel kreeg een plek op een veld in Reninge. Niet één van ons vieren kon vliegen. Testen gebeurde door gas te geven en het vliegtuigje te laten lopen tot aan een gracht of afsluitingsdraad. We moesten dus een groter terrein hebben. Herman zou er wel iets op vinden, en inderdaad: hij vond dokter De Necker, die ook besmet was met de vliegmicrobe. De dokter sprak zijn relaties aan bij de militairen van het vliegveld in Koksijde en we kregen toelating om de lange startbaan te gebruiken. Herman, die een brevet had als piloot, zou de testvlucht uitvoeren: hij in de Pou-du-ciel, en wij ernaast op de startbaan in de dikke Amerikaanse slee van Jan Gitsels.”

Drie meter

“Ik herinner het me nog alsof het gisteren was: net voor Herman instapte, zei hij nog: hou mijn sigaar vast (hij was nooit zonder). De motor in gang en wij erachter. Aan 60-70 kilometer per uur begon het vliegtuig zijn staart op te heffen, aan 80-90 per uur schoot het de lucht in om drie meter verder tegen de grond te smakken. Het landingsgestel sloeg door, de schroef brak en een stuk van de vleugel af. Herman was ongedeerd. Al dat werk voor niks…”

“Vliegen hoeft geen dure hobby te zijn. De WAC heeft drie toestellen die onze leden kunnen gebruiken” – voorzitter Johan De Block

De pioniers kochten een occasievliegtuig, een Piper van het leger, en bouwden zelf een hangar. In 1948 werd de West Aviation Club boven de doopvont gehouden in café Excelsior in Veurne. De eerste leden waren Herman Van Gemert, Jan Gitsels, Jef Decrop, Roger André, dokter De Necker, Germain Frère en zijn vrienden die de Pou-du-ciel hadden gemaakt.

Vliegdelen

Vandaag is de WAC een bloeiende vereniging, met bijna 280 leden, van wie 130 vliegende en een vijftiental steunende leden. Zo’n 130 externe piloten landen regelmatig in Koksijde met hun eigen toestel.

Johan De Block is nu achttien jaar voorzitter en volgde Alex Gitsels op. Hij is jachtpiloot, vloog met de F-16, was instructeur op de Marchetti (het toestel waarmee de Red Devils vliegen), hij was tien jaar piloot in de Sea King en vliegt al achttien jaar met de mugheli. De Block wil een misvatting uit de wereld helpen: “Vliegen hoeft geen dure hobby te zijn. De WAC heeft drie toestellen die onze leden kunnen gebruiken. Zo houden we vliegen betaalbaar en ecologisch! Wij zijn dus eigenlijk pioniers in het ‘vliegdelen’.”

De jaarlijkse Airshow en de vele vliegmeetings werden tot ver over de grenzen bekend. Door de contacten van De Block met de organisatoren werd Koksijde vanaf 2011 de nieuwe basis voor de Belgian Open Aerobatic Championship (BOAC), dat jaarlijks 15.000 bezoekers lokt.

Vijf jaar geleden namen de leden hun intrek in het nieuwe clubhuis, maar de voorzitter heeft nog toekomstdromen: “Samen met het Koksijdse bestuur kijken we uit naar de realisatie van het masterplan voor de reconversie van de luchtmachtbasis, en we hopen dat daar ook plaats is voor onze club en recreatieve luchtvaart, met onder meer een luchtvaartmuseum. We hopen ook ons clubhuis te verhuizen naar de andere kant van de landingsbaan.”

Burgemeester Marc Vanden Bussche had zich verdiept in de geschiedenis: “Onze luchtmachtbasis heeft een rijke geschiedenis. We moeten al terugkeren naar eind 1914, begin 1915, toen het eerste vliegveld werd aangelegd, nog aan de overkant van de huidige locatie, bij Ten Bogaerde. Het eerste Belgische smaldeel – een veertigtal mensen, onder wie vier piloten, mecaniciens en heel wat burgers – werd daar opgericht en was de ‘eerste’ basis in Koksijde én België. De vloot bestond toen uit vier vliegtuigen. Snel daarna kwam het tweede smaldeel hen vervoegen, met nog meer ronkende namen uit de vlieggeschiedenis: pioniers als Jan en Max Olieslaghers en Jules Tyck.”

“Na de Eerste Wereldoorlog raakte de piste in onbruik. In oktober 1940 werd begonnen met de aanleg van een nieuw vliegveld, aan de andere kant van de weg Koksijde-Veurne, de huidige locatie. De Luftwaffe gebruikte Koksijde in zeer beperkte mate. In 1946 werd onze Luchtmacht eigenaar van de basis, en twee jaar later werd de Jachtvliegschool gestart. Ook in 1948 werd de West Aviation Club boven de doopvont gehouden. De WAC is dus een pak ouder dan het 40ste smaldeel Search and Rescue met de Sea King, want dat werd pas in 1974 opgericht.”