In Kortrijk is zondagochtend, in aanwezigheid van Vlaams minister Bart Somers en federaal minister Annelies Verlinden op de begraafplaats Hoog Kortrijk het eerste zogeheten Onument officieel ingehuldigd. Het cirkelvormige herdenkingsmonument is een plaats om stil te staan bij het verlies dat veel mensen geleden hebben door de coronapandemie, maar ook om stil te staan bij andere verlieservaringen.
Het Onument is ontworpen door landschapsarchitect Bas Smets. Hij maakte in het Zoniënwoud ook al het monument ter nagedachtenis van de slachtoffers van de terroristische aanslagen in Brussel. Het Onument op Hoog Kortrijk is het eerste in een reeks Onumenten die op verschillende plaatsen in Vlaanderen worden opgericht. Onumenten worden ontworpen op maat van de locatie.
Gebroken cirkels
“De monumenten voor de covidcrisis bestaan telkens uit een perfecte cirkel die doorbroken wordt door een natuurlijke kracht. Deze ‘Gebroken Cirkels’ variëren van plek tot plek en creëren samen een familie van gedenkplaatsen die uitnodigen tot bezinning en contemplatie. In Kortrijk ligt deze cirkel op de grens van de begraafplaats Hoog Kortrijk en een natuurgebied”, vertelt de kunstenaar.
Een nieuw woord en een nieuwe conceptuele vorm geven de aanzet om op een nieuwe manier te rouwen, meer in de openheid en in verbinding met elkaar
“Een gracht met een wilgenbosje snijdt er midden doorheen. Aan de ene kant vormt het monument een bank met een weids uitzicht over het natuurgebied, aan de andere kant een altaar om bloemen op te leggen.”
De cirkel is gemaakt uit groene natuursteen, gepolijst in 13 geprefabriceerde gebogen betonelementen. Hun aantal verwijst naar de eerste dag van de lockdown op 13 maart 2020.
Post-covidperiode
Het initiatief voor de Onumenten komt van psychiater Uus Knops en klinisch psycholoog Elke Van Hoof. Het project werd gecoördineerd door de vzw Kunstwerkt. Uus Knops koos de benaming ‘Onument’. Het klinkt lichter, luchtiger en minder massief dan ‘monument’. De symbolische beginletter O maakt het een open en uitnodigend woord, dat bovendien in de drie landstalen uitspreekbaar is.
“Een nieuw woord en een nieuwe conceptuele vorm geven de aanzet om op een nieuwe manier te rouwen, meer in de openheid en in verbinding met elkaar”, aldus de Uus. Klinisch Psycholoog Elke Van Hoof. “Onumenten zijn een uitnodiging tot afscheid nemen van de onbezorgdheid, een uitnodiging tot het omarmen van een nieuwe identiteit. Maar vooral een plek waar we naast eenieder staan die afscheid heeft genomen van een dierbare. Niemand wordt vergeten! En zo komen we samen aan in een post-covidperiode.”
Voor burgemeester van Kortrijk, Ruth Vandenberghe is dit een belangrijk project. “Ons land verloor 25.000 mensen aan dit virus. Ook hier in Kortrijk. Dat zijn heel wat families die iemand verloren.”
Plek van ontmoeting
“Afscheid nemen gebeurde onder moeilijke omstandigheden of kon zelfs niet. We moesten afstand houden en ontmoetingen vermijden, zegt de burgemeester. “Dit Onument is net een plek van ontmoeting waar iedereen opnieuw kan samenkomen om dierbaren te herdenken.”
Op deze plaats kunnen ook herdenkingsevenementen en -rituelen georganiseerd worden. (Carlo Herpoel)
Coronavirus
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier