Wat nu, De Panne? Vijf vragen na alweer een bijzondere wending in de politieke soap

Amper een week nadat Ann Vanheste de sjerp afsnoepte van Bram Degrieck wisselt De Panne ópnieuw van burgemeester. De motie van wantrouwen werd op een tweede speciale gemeenteraad dinsdagavond ingetrokken waardoor het oude schepencollege terugkeert en er in theorie helemaal niets is gebeurd. Maar hoe moet het nu verder met De Panne? Welke rol heeft de Raad van State nog? En hoe diep zijn de geslagen wonden?

1. Opnieuw een gemeenteraad, amper een week na de vorige: waarom?

Vorige week spanden Vooruit en CD&VPLus met de steun van N-VA’ster Cindy Verbrugge en de onafhankelijke gemeenteraadsvoorzitter Marc Hauspie samen om het schepencollege van De Panne buitenspel te zetten. Meteen na afloop legde kopstuk Ann Vanheste de eed af als nieuwe burgemeester. Maar amper zeven dagen nadat een constructieve motie van wantrouwen Bram Degrieck (Het Plan-B) en zijn schepenen van ACT!E en Het Plan-B afzette, kwam de gemeenteraad dinsdag opnieuw samen. Het enige agendapunt: het intrekken van die bewuste beslissing van vorige week.

Eerder op de dag had Marc Hauspie verrassend zijn ontslag als voorzitter en gemeenteraadslid aangekondigd. Meteen gaf hij ook aan ‘s avonds niet aanwezig te zijn om te stemmen over de intrekking. Omdat Hauspies opvolger de eed nog niet kon afleggen, leek met tien tegen tien een staking in de maak. Dat zou betekenen dat de motie van vorige week gewoon stand zou houden.

Groot was dan ook de verbazing toen om 20 uur de stoelen van Ann Vanheste en drie partijgenoten leeg bleven. Ook Bruno Dequeecker, fractieleider voor CD&VPlus en wel aanwezig, gooide de handdoek. Bram Degrieck en de zijnen wonnen de stemming over het intrekking uiterst vlot. De motie van vorige week is zo tenietgedaan. Alsof er op de 24ste augustus in De Boare helemaal niets was gebeurd.

2. Wie is nu eigenlijk burgemeester? En hoe ziet de meerderheid eruit?

Bram Degrieck mag zich na een weekje als zelfverklaard schaduwburgemeester opnieuw dé burgemeester van De Panne noemen. Ook de ‘afgezette’ schepenen nemen hun rol weer op. “Eigenlijk zit je opnieuw in de situatie van maandag 23 augustus”, zegt politicoloog Herwig Reynaert (Universiteit Gent). “De eedaflegging van de schepenen en Ann Vanheste als burgemeester heeft geen waarde meer.”

Het meest onduidelijkheid is er rond de positie van N-VA-schepen Cindy Verbrugge. Tussen haar en de ploeg van Degrieck kan het onmogelijk goedkomen. “Puur mathematisch krijg je een 10-10-1: een meerderheid van Het Plan-B en ACT!E met tien raadsleden, een oppositie van Vooruit en CD&VPlus (kartellijst Lijst van de Burgemeester in 2018, red.) met tien en Cindy Verbrugge op haar eentje”, duidt professor Reynaert. “Dat kan uiteraard nog veranderen, afhankelijk van wat er achter de schermen gebeurt én welke positie individuele gemeenteraadsleden innemen.”

CD&VPlus losweken lijkt een valabele optie voor Degrieck, zeker nadat Bruno Dequeecker de motie dinsdagavond de rug toekeerde. En er is de positie van Eric Vanhee, onafhankelijk raadslid en vorige week duidelijk in het kamp van Degrieck. “Bram Degrieck is zelf ook oud-CD&V’er dus ik zie daar wel mogelijkheden”, oppert Herwig Reynaert. “Stel dat hij een akkoord kan vinden met een stukje van die kartellijst dan heeft hij in ieder geval een stevige meerderheid.”

“Ik hoop voor De Panne vooral dat er de komende drie jaar niet met wisselmeerderheden moet worden bestuurd. Dat lukt vaak eventjes en over punten zonder te veel discussie, maar je houdt dat niet vol tot in 2024”, aldus de politicoloog. “Eigenlijk kan je de raad daar vergelijken met een poppenkast waar op dit moment elk poppetje grote waarde heeft. Net omdat het allemaal zo nipt is.”

3. Waarom nemen Ann Vanheste en Marc Hauspie ontslag?

Voor zowel oud-burgemeester en oud-Kamerlid Ann Vanheste als gemeenteraadsvoorzitter Marc Hauspie lijkt de politieke carrière erop te zitten. Allebei kondigden ze via hun sociale media hun ontslag uit de Panse gemeenteraad aan. Allebei geven ze aan fel te hebben afgezien van wat er de voorbije dagen werd gezegd en geschreven. “Mijn vrouw, mijn kinderen, mijn échte vrienden en mijn gezondheid zijn me meer waard dan politiek getouwtrek, verwijten en moddergegooi”, klonk het bij Hauspie. “Als er dan nog pesten bij komt en de kinderen erbij betrokken worden, hoeft het voor mij al helemaal niet meer.”

Ook Ann Vanheste verwees in haar statement naar ‘bedreigingen en verwijten die mensen kapotmaken’. “De laatste dagen waren heel heftig, voor ons en voor onze families. Dat ‘kinderen van’ bestookt worden met dreigberichtjes is voor mij de druppel”, stelt ze. “Het ongelooflijke arrogante gedrag van sommige individuen was zodanig persoonlijk dat het een mens breekt. Als ‘het spel’ persoonlijk wordt gespeeld, de democratie zoek is en het ego zo wordt gestreeld bij het gevoel van macht, dan noem ik dat geen politiek meer, maar dictatuur!”

Dat het er in De Panne hard aan toe is gegaan, erkenden ook Bram Degrieck en eerste schepen Wim Janssens (ACT!E). “Het spel is vorige week gespeeld en het ging er vrij hevig aan toe. Té hevig naar mijn gevoel”, gaf die laatste aan. Degrieck had het dan weer over ‘een enorme druk, van beide kanten (op Marc Hauspie, red.)‘. “Ook ik heb hem hard aangepakt de voorbije dagen en werken. Dat zal voor hem en zijn omgeving niet makkelijk zijn geweest”, gaf hij toe.

Het opstappen van Vanheste verraste professor Reynaert naar eigen zeggen niet, dat van Hauspie wel. “Ann Vanheste zag dat haar meerderheid na luttele dagen in elkaar viel, dan is de kans dat je de handdoek gooit vrij groot”, zegt hij. “Marc Hauspie zat uiterarad in een uiterst lastige positie, een heel ondankbare rol. Ik kan me levendig voorstellen dat ze heel wat over zich hebben hebben gekregen, zowel politiek als persoonlijk. Dan ga je je afvragen of het het allemaal wel waard is. Moet je alles slikken? Zeker niet.”

4. De Raad van State buigt zich vrijdag nog over het dossier: is dat nog van belang?

Naast de lokale gemeenteraad is er uiteraard nog de door Bram Degrieck ingestelde procedure bij de Raad van State. Die doet vrijdag uitspraak over de manier waarop de motie van wantrouwen vorige week werd ingesteld. Voor De Panne zelf heeft die uitspraak vanzelfsprekend geen belang meer, maar professor Reynaert kijkt wel uit naar hoe de Raad van State alles interpreteert.

“Er is een zekere precedentswaarde, ik ben zeker benieuwd naar hoe het nieuwe decreet wordt gelezen”, oppert de politicoloog. “Beide groepen gaven luidkeels aan juridisch zeker te zijn van hun stuk, maar blijkbaar is er toch een zekere marge voor interpretatie. Dat kan tot problemen leiden, zoals we die hier zagen. Mijn pronostiekje is dat Degrieck het in de ogen van de Raad van State zou hebben gehaald, maar ik ben geen jurist. Absoluut zeker is dat het arrest voor De Panne nul waarde heeft.”

5. Hoe diep zijn de wonden die de voorbije dagen zijn geslagen?

Na twee hete weken heeft De Panne nood aan politieke rust, zoveel is duidelijk. Bram Degrieck, opnieuw burgemeester dus, zei niet meteen met zijn sjerp te gaan zwaaien en ook andere hoofdrolspelers zoeken bewust de achtergrond op. Dat de hele soap zal blijven hangen, is voor professor Reynaert een evidentie. “Dit zal weken, maanden, misschien zelfs jaren de lokale politiek tekenen”, zegt hij. “Ik hoop dat ze als verstandige mensen onder elkaar – meerderheid én oppositie – de koppen bij elkaar kunnen steken. De spons over alles vegen zal zeker niet zomaar lukken.”

“Hier zijn wonden, diepe wonden geslagen, zowel op politiek als persoonlijk vlak. Meteen overgaan naar de orde van de dag zal gewoon niet lukken. Vergeet niet dat je ook een administratie heeft die de jongste dagen niet meer wist waar hun hoofd stond”, voegt Herwig Reynaert nog toe. “Ik denk dat het nu vooral tijd is voor bezinning, zowel op politiek als menselijk vlak. Het is in De Panne niet altijd even proper verlopen. Dit alles zal ongetwijfeld blijven hangen, sommige zaken voor altijd.”