“Een jaar na de zware overstroming kunnen we vandaag niet garanderen dat alle knelpunten zijn opgelost”: Lezing in Reninge focust op het waterbeheer in de IJzervallei

De Westhoek stond vorig jaar in november onder water. Een jaar later blikken Pieter-Jan Taillieu en Frank De Poortere op vrijdag 29 november terug op deze periode tijdens de lezing ‘Moet of zal er nog water zijn? Waterbeheer in de IJzervallei’. Maar ze leggen ook uit hoe het waterbeheer in de IJzervallei ineen zit en hoe verschillende waterlopen elkaar beïnvloeden.

Vorig jaar in november verbrak het waterpeil van de IJzer stroomafwaarts aan de Fintele alle historische records. Het water bereikte zelfs de rand van de in 2022 afgewerkte Winterdijk de Blankaart. Naar aanleiding van die zware overstromingen binnen het IJzerbekken werd de taskforce Weerbare Westhoek opgericht. Die lijstte een reeks maatregelen op om bij een herhaling van zware overstromingen de impact op woningen en bedrijven te beperken. “Een aantal van deze zogenaamde no regret-maatregelen werd reeds geïmplementeerd”, zegt Pieter-Jan Taillieu, ontvanger-griffier van de Zuidijzerpolder en voorzitter van VVPW. “Maar voor sommige maatregelen botsen we op weerstand, zoals de welwillendheid van de Fransen voor bijkomende afvoer via Duinkerke, complexe omgevings- of subsidieprocedures, regelgeving en de noodzaak aan extra studies.”

Maatregelen

“De Taskforce Weerbare Westhoek plaatse de noodzaak aan bijkomende maatregelen om de waterveiligheid in het IJzerbekken te garanderen bovenaan de politieke agenda van de Vlaamse regering”, gaat Pieter-Jan Taillieu verder. “Voorbeelden zijn de dijkaanleg en -verhoging bij Stavele en de vervanging van de keermuur in Roesbrugge die de woongebieden weerbaarder moet maken bij hoge waterpeilen. Maar naast bovenstroomse beveiligingsmaatregelen, zoals dijk- en keermuurverhogingen, zijn er ook infrastructurele maatregelen nodig die de afvoer van het IJzerwater naar zee moeten bevorderen. Onder andere het uitbaggeren van het Lokanaal en de IJzer behoren daartoe. Die baggerwerken startten in augustus, maar zullen nog tot eind 2025 duren. Hierdoor kan men weer de maximale afvoercapaciteit van de IJzer benutten.”

“Het baggeren van het Lokanaal zal nog tot eind 2025 duren”

Maar die maximale afvoercapaciteit zal mogelijk niet volstaan om toekomstige wateroverlast te voorkomen. “Daarom wordt er gekeken naar de aanleg van een nieuwe afvoer naar zee vanuit het Kanaal Duinkerke-Nieuwpoort tussen Duinkerke en Veurne”, weet Pieter-Jan Taillieu. “Daarnaast zijn er onderzoeken naar de inzet van noodpompen en nieuwe infrastructuur voor een hogere afvoer van water op de IJzer tussen Diksmuide en Nieuwpoort. Hiervoor worden nu modelleringen uitgevoerd. Daarnaast is een goede verstandhouding met Frankrijk cruciaal. Dit voor zowel het water dat we vanuit Frankrijk ontvangen – zowat een derde van het afstroomgebied ligt stroomopwaarts in Frankrijk, maar ook voor de afvoer onder meer via Duinkerke.”

“Een jaar na de zware overstroming kunnen we vandaag niet garanderen dat alle knelpunten zijn opgelost”, vult Frank De Poortere, dijkgraaf van de Zuidijzerpolder aan. “Verschillende initiatieven zijn nog lopende, maar de meest kritieke aspecten worden prioritair behandeld. Ondertussen wordt op beleidsniveau verder gewerkt aan de waterzekerheidsdoelstellingen voor Vlaanderen. Het is helaas niet mogelijk elk huis en bedrijf in het IJzerbekken te beveiligen. Het is echter wel de taak van de overheid om doelstellingen te formuleren en de nodige acties hiertoe uit te voeren.”

Complex

Tijdens de lezing zal het ontstaan en de actuele rol van polderbesturen in het IJzerbekken worden toegelicht. In het tweede deel komt de hydrologie in het IJzerbekken aan bod. “Hoewel het IJzerbekken voor buitenstaanders een eenvoudig afwateringssysteem lijkt te zijn, is het in de praktijk veel complexer dan men zou vermoeden”, besluiten Pieter-Jan en Frank. “We lichten de algemene uitdagingen toe omtrent klimaatverandering en besteden de nodige aandacht aan onder andere droogte, wijzigende neerslagpatronen en de impact van stijgende zeewaterpeilen. Tot slot brengen we een terugblik op de overstroming van november 2023 en kijken we vooruit naar de acties op korte en lange termijn geformuleerd in het rapport Weerbare Westhoek.”