Joren Vermeersch pent Vlaanderens waanzinnigste eeuw neer: “Er gaapt een grote culturele afstand tussen ons en de middeleeuwse mens”

In de schatkamer van onze geschiedenis ligt een eeuw verscholen die opnieuw tot leven wordt gewekt door de gepassioneerde pen van Joren Vermeersch. Zijn boek ‘Vlaanderens Waanzinnigste Eeuw – 1297-1385’ werpt een fascinerend licht op deze woelige periode, die een onuitwisbare stempel drukte op Vlaanderen en haar inwoners.

Joren Vermeersch werd geboren in Oostende op 11 oktober 1981 en groeide op in Middelkerke en Nieuwpoort, waar zijn vader Dirk nog steeds woont. Vandaag woont hij in Brugge met zijn echtgenote Sarah en hun drie kinderen Leon, Emile en Olivia. Hij studeerde rechten en geschiedenis in Gent. In 2019 bracht hij het boek 1349, Hoe de Zwarte Dood Vlaanderen en Europa veranderde uit, dat meteen een bestseller werd. Sinds 2020 schrijft hij als vaste columnist voor De Standaard.

Kinderdroom

Voor Joren Vermeersch is het schrijven van dit boek een droom die uitkomt. “Dit boek is mijn liefdesbrief aan onze middeleeuwse geschiedenis”, vertelt hij met een fonkeling in zijn ogen. “Als kind verslond ik historische jeugdromans. Toen al droomde ik ervan om later zelf ook de verhalen van onze voorouders te vertellen en zo de geschiedenis tot leven te wekken. Toen ik het eerste exemplaar van dit boek in handen kreeg, was dat een bijzonder emotioneel moment. Het was een droom die uitkwam.”

Verhalende stijl

Het boek vangt aan in 1297, met de Franse invasie die leidde tot de Guldensporenslag en eindigt in 1385, met de definitieve machtsovername van de Bourgondiërs. Wat het boek anders maakt dan eerdere die over deze periode verschenen, is de verhalende stijl ervan en de aparte keuze van de personages. De helden van Vermeersch zijn niet de hertogen, graven en koningen. Het zijn daarentegen de wevers, boeren, vissers en herbergiers van Vlaanderen die de hoofdrol spelen in deze epische reis door de veertiende eeuw, samen met hun vrouwen en kinderen. “Ik wilde de stemmen van de gewone mensen van toen laten horen, want zij worden zelden gehoord in de geschiedenisboeken”, merkt Vermeersch op.

“Dit boek is mijn liefdesbrief aan onze middeleeuwse geschiedenis”

“Hoe gingen zij om met de verschrikkingen van oorlog, honger en ziekte? Dit boek is hun verhaal. Tegen wil en dank werden zij meegesleurd in een maalstroom van ophefmakende, soms bijna onvoorstelbare, gebeurtenissen. Daarin moesten ze knokken om te overleven. Tegelijk moesten ze hun gezin intact zien te houden en hun menselijkheid bewaren. Lang niet elk personage in het boek is daarin geslaagd. Hun verhalen inspireren, maar soms komen ze ook hard binnen. Neem dat van me aan.”

Waarheidsgetrouw

Vermeersch heeft elk verhaal en elk personage in zijn boek gebaseerd op historische feiten en individuen. “De research voor dit boek heeft me drie jaar van mijn leven gekost, maar dat was het wel waard. Het feit dat de personages allemaal echt hebben bestaan, en allemaal echt hebben meegemaakt wat ik beschrijf, maakt het geheel voor de lezer zoveel tastbaarder en bloedstollender dan een historische roman ooit zou kunnen.”

Niet romantiserend

“Er gaapt een grote culturele afstand tussen ons en de middeleeuwse mens. Die heb ik in mijn boek proberen te respecteren. Denk aan de vrees voor het oordeel van God. Onvermijdelijk kom je zo uit bij zaken die minder prettig zijn. Denk aan de intolerantie voor alles wat afwijkend was, gaande van joden tot homoseksuelen. Geen van die ondeugden heb ik voor de lezer verbloemd. Denk dus vooral niet dat dit een opgekuist, romantiserend boek is, zoals Henri Conscience ze schreef. Meer dan eens zullen mijn personages de lezer choqueren met hun gedrag. Als historicus moet je nu eenmaal de vuile was durven buitenhangen, wanneer die blijkt uit je bronnen.”

Ode aan Vaderstad

Het boek neemt de lezer mee naar het 14de eeuwse Brugge, Gent, Kortrijk, Antwerpen, Londen, Parijs, Avignon en… Nieuwpoort! “Ik kon dit boek niet schrijven zonder tegelijk een ode te brengen aan de stad van mijn jeugd. Liefst drie hoofdstukken spelen zich in Nieuwpoort af. In de inleiding beschrijf ik het beenharde zeemansleven van toen. Later komt Nieuwpoort nogmaals uitvoerig aan bod, namelijk in het deel over de opstand van het volk tegen de adel en de graaf. Een onvoorstelbaar verhaal, al zeg ik het zelf.”