“Een zeer goed onderhouden pareltje op een unieke locatie”: nieuw boek schetst bewogen geschiedenis van Koksijdse Zuid-Abdijmolen

Sinds 1954 prijkt de Zuid-Abdijmolen op dezelfde plaats – de molenwal – waar de oorspronkelijke Zuid-Abdijmolen van de cisterciënzer Duinenabdij stond, maar auteurs Jozef Ameeuw en Jan Van Acker van het boek ‘Van Westmolen tot Zuid-Abdijmolen’ onthullen de bewogen geschiedenis van deze staakmolen. De 70ste verjaardag van de molen was het uitgelezen moment om het boek te publiceren.

Voor Koksijdenaars en toeristen is de Zuid-Abdijmolen een baken, een iconische blikvanger, op een boogscheut van de historische site van het Abdijmuseum, en met een uniek uitzicht op de Noordduinen. Auteur Jozef Ameeuw is afkomstig uit Veurne, maar woont al decennia in Koksijde. Hij heeft een bijzondere passie voor de geschiedenis van de regio, en daaraan wijdde hij al verscheidene boeken, over onder meer de Grote Oorlog, de Blauwe nunnen, de Molens van Veurne-Ambacht, publicaties in kranten en tijdschriften. Zijn gigantische collectie postkaarten en foto’s, waaronder een enorme collectie foto’s van molens, schonk hij aan het archief van Koksijde.

Uitgebrand

“Ik wilde al lang een boek uitgeven over de Zuid-Abdijmolen, toen de molen 250 jaar oud was”, vertelt Jozef. “Daar was ik eigenlijk al mee klaar in 2018, helemaal neergepend in handschrift. Ik gids al 25 jaar op de molen, in de vakantieperiodes of wanneer molenaar Patrick er niet is. De molen laten draaien doe ik echter niet. Voor het nieuwe boek heb ik heel veel beeldmateriaal aangeleverd, maar Jan Van Acker heeft voornamelijk het historische gedeelte voor zijn rekening genomen. Maar uiteraard ken ik ook de boeiende geschiedenis van deze molen die de Franse Revolutie heeft meegemaakt, maar toch gespaard bleef. Er was de grote hongersnood in de jaren 1840… In 1910 is de molen uitgebrand, maar met stukken van andere molens weer opgebouwd. In de Eerste Wereldoorlog deed de molen dienst als barakken voor het leger en draaide hij niet. Er zijn ook heel wat prominenten gepasseerd, zoals de Belgische koning, de Franse president Poincaré… In 1942 is de laatste molenaar, Sylvain Lootvoet, gedood bij een vliegtuigaanval in bizarre omstandigheden – was het door de Engelsen, die dachten dat er Duitsers zaten? Daarna heeft de molen nooit meer gedraaid, tot de gemeente Koksijde hem kocht in 1951.”

“De molen krijgt jaarlijks zo’n 20.000 bezoekers over de vloer” – burgemeester Marc Vanden Bussche

Auteur Jan Van Acker, historicus en wetenschappelijk medewerker historisch onderzoek bij het Abdijmuseum, start bij het begin. “De molen, opgericht door Alexander Louis Blanckaert, dateert uit 1773 en stond oorspronkelijk nabij de dorpskern van Houtem. Hij kreeg destijds de naam Westmolen. De molen stuitte op verzet bij de omwonenden, die vreesden dat er bomen zouden moeten geveld worden wegens het windrecht. Enkele jaren later stond de molen verder, tegen De Moeren. De familie Blanckaert baatte de molen uit tot 1834. Door een erfeniskwestie werd de molen openbaar verkocht aan een molenaar uit Hondschoote, en, toen die stierf in 1862, aan Cesar Lootvoet. Nadat zijn zoon Sylvain in 1942 werd doodgeschoten, takelde de molen in Houtem langzaam aan af.”

Driezolder

Tot de gemeente Koksijde hem in 1951 aankocht, met de bedoeling hem te restaureren en op zijn huidige locatie een nieuw leven te geven. “Wat me is opgevallen is dat wanneer een molen werd verplaatst, er een beroep wordt gedaan op stukken van andere molens, omdat een molen een ontzettend groot en duur ding is. Zo ontdekten we door de vele opschriften dat het grote tandrad uit het Franse Killem afkomstig is. Uniek aan deze molen is ook de driezolder, waarvan twee van de drie verdiepingen toegankelijk zijn voor het publiek. De Zuid-Abdijmolen heeft al jaren Patrick Geryl als vaste molenaar. Hij staat in voor het dagelijkse onderhoud en omdat hij ook de molen draaiende houdt, zijn grote restauraties sindsdien beperkt. Zo is het in dienst nemen van een vaste molenaar absoluut verantwoord. En onze molen blijkt een van de best onderhouden molens van Vlaanderen te zijn!”

Schepen Dirk Dawyndt is blij met het boek én met de molen: “De Zuid-Abdijmolen maakt deel uit van ons imago. Hij komt ook bij alle wielerwedstrijden iconisch in beeld in de tv-uitzendingen. Molenaar Patrick Geryl beschouwt de molen als zijn kindje. Hij versiert zijn molen met Kerstmis, Pasen, op 11 juli.”

Nieuwe molenaar

Burgemeester Marc Vanden Bussche voegt eraan toe: “Onze molenaar heeft zich bereid verklaard om onze nieuwe molenaar in spe, Kjell Bartholomeus, op te leiden, zodat Kjell binnenkort de fakkel kan overnemen. We zijn bijzonder trots op onze molen, die jaarlijks zo’n 20.000 bezoekers over de vloer krijgt. Het is dan ook een pareltje op een unieke locatie: hij staat precies op dezelfde plaats waar in de middeleeuwen de molen van de abdij stond.”