De gemeenteraads- en provincieraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 zetten de toon voor de regionale, federale en Europese verkiezingen van 26 mei 2019. Daar lijkt iedereen het over eens. Partijen die lokaal en provinciaal goed scoren, zullen in de juiste ‘mood’ zitten. Omgekeerd zal de moed bij de militanten van partijen die het niet goed doen, een stuk kleiner zijn.
De verkiezingen van oktober zullen niet alleen de stemming bepalen waarin elke partij zich zeven maanden later opnieuw aan de kiezer presenteert, ook voor enkele nationale boegbeelden zijn de gemeenteraadsverkiezingen van groot belang. Denk maar aan CD&V-vicepremier Kris Peeters die zich in Antwerpen als de uitdager opwerpt van burgemeester Bart De Wever (N-VA). In oktober kunnen carrières worden gemaakt, maar ook worden gekraakt.
Elke politicus heeft specifieke uitdagingen. Zo zal iemand die lokaal sterk scoort een electorale adelbrief kunnen voorleggen. Maar iemand die het minder goed doet, kan dat dan weer moeten bekopen als de plaatsen voor de parlementsverkiezingen toegewezen worden.
In oktober kunnen carrières worden gemaakt, maar ook worden gekraakt
Voor wie de verkiezingen wel eens heel vervelende gevolgen zouden kunnen hebben, is SP.A-voorzitter John Crombez. Hij zei in een interview met de krant De Morgen dat als de uitslag in de steden slecht is, hij opstapt.
Het zou mij een moeilijke situatie lijken voor de SP.A als de voorzitter in de aanloop naar nieuwe verkiezingen ontslag neemt. Dan dreig je met de vraag geconfronteerd te worden wie hem moet opvolgen en ik denk niet dat de SP.A zich zo’n voorzitterschapscrisis kan permitteren. Ik ga er vanuit dat Crombez blijft zitten tot in 2019.
Voorakkoorden: kenbaar maken of niet?
Voorakkoorden lijken wel van alle tijden en zullen ongetwijfeld ook in het kader van de aankomende gemeente- en provincieraadsverkiezingen gesloten worden. Ik vind dat je voorakkoorden eigenlijk kenbaar zou moeten kunnen maken. Maar de kiezer kan zich dan natuurlijk de bedenking maken dat alles nog voor de verkiezingen beslist is.
Met een voorakkoord verbinden twee of meer partijen of lijsten zich ertoe na de verkiezingen samen in de meerderheid te stappen. Vaak vinden mensen zo’n voorakkoord niet erg democratisch, maar in feite is het dubbel. Enerzijds vind ik dat je voorakkoorden eigenlijk kenbaar zou moeten kunnen maken. Je zegt dan aan je kiezers wat je na de verkiezingen wil doen als je geen absolute meerderheid haalt. Voorakkoorden geven een indicatie van de mogelijke coalitie.
Anderzijds stelt zich het probleem dat de kiezer zich dan de bedenking kan maken dat alles nog voor de verkiezingen beslist is, maar dat klopt niet. Net door de kiezer kunnen voorakkoorden naar de prullenmand verwezen worden, namelijk wanneer de voorgespiegelde coalitie door een te laag stemmenaantal niet haalbaar is. Maar andere partijen kunnen ook beslissen een alternatieve coalitie te vormen.
Samenstelling van de deputatie
Voorakkoorden zijn met andere woorden niet altijd evident voor politici. Mensen zouden erdoor afgeschrikt kunnen worden en het kan natuurlijk de bedoeling niet zijn kiezers te ontmoedigen. Daardoor worden voorakkoorden in de sfeer van de achterkamerpolitiek geduwd, terwijl ze niet noodzakelijk in een slechte sfeer bedisseld worden. Je kunt het tegenwoordig ook gewoon niet meer maken om pas op de dag zelf van de verkiezingen te bekijken wat mogelijk is.
Partijen moeten met heel wat puzzelstukjes rekening houden. In sommige gevallen zal het bredere plaatje van de parlementsverkiezingen van 2019 meespelen, maar evengoed kan ook de samenstelling van de deputatie op provinciaal niveau een rol spelen.
Gemeenteraadsverkiezingen 2018
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier