Hoe crimineel is een automobilist ?

Sabien Battheu van Open VLD kreeg in de voorbije week de volle laag met haar wetsvoorstel om de rechter een grotere vrijheid te geven in het bepalen van de strafmaat voor onopzettelijke misdrijven in het verkeer. Een voorstel waar al bijna tien jaar aan gesleuteld wordt, maar dat ondertussen duidelijk niet meer past in onze huidige tijdgeest : “Een fout signaal”, riepen vriend en vijand in het parlement. De sociale media deden de rest, en dus trokken Sabien en mede-indiener Carina Van Cauter het maar snel weer in.

Strikt juridisch en louter technisch gezien hadden Sabien en Carina misschien wel een punt : er zijn lacunes in de huidige wetgeving, en ergens is het niet logisch dat onvrijwillige doodslag in het verkeer zwaarder moet worden bestraft dan een gelijkaardig feit in een totaal ander andere context. Temeer daar bij verkeersdelicten ook bepaalde externe factoren – de indieners noemen het het noodlot – kunnen meespelen die er bij pakweg een incident met een mes of een wapen veel minder zijn.

Maar dat was toch wel even buiten de publieke opinie gerekend, en de schrik die bij de brede bevolking leeft over de drama’s die verkeersongevallen kunnen aanrichten. Om dan nog maar te zwijgen over de trauma’s bij de nabestaanden van de slachtoffers. Het brutale ongeval in Denderleeuw waarbij een verstrooide trucker inreed op de staart van een rij wachtenden aan het rode licht, ligt nog vers in het geheugen. En niemand kan zeggen dat zoiets hem niet raakt : het kan iederéén overkomen, ook zij die elke dag weer supervoorzichtig zijn in het verkeer. Verontwaardiging alom, en dat was ook de enige reden waarom de vrachtwagenchauffeur iets langer in voorhechtenis bleef.

Dubbele moraal

Dat er keihard moet worden gewerkt én opgetreden om het aantal verkeersslachtoffers naar beneden te krijgen, daar is iedereen van overtuigd. Meer en meer zelfs, ook al omdat het, ondanks al die goeie wil, de miljoenen en miljoenen aan infrastructurele ingrepen en de fel opgedreven controles, maar nauwelijks betert. En het waarschijnlijk ook niet zou beteren als plots nog veel zwaardere straffen zouden komen voor doodrijders.

En dat heeft alles te maken met ons eigen besef wanneer we op de weg zijn : weinigen ervaren het als een criminele daad wanneer ze hun voeten vegen aan de snelheidslimiet, vaak omdat ze die limiet niet echt onderschrijven. Laat staan dat we het crimineel zouden vinden dat we in de donkerte van het verkeer ‘s morgens die ietwat roekeloze fietser net te laat hebben gezien… Maar áls er iets gebeurt, dan is het altijd iemands kind, en je mag er niet aan denken dat er zoiets zou kunnen gebeuren met je eigen kinderen…

We staan met z’n allen te roepen dat verkeersveiligheid de absolute prioriteit is, maar die zal er niet komen doordat politici vlotjes borden van 70, 50 of 30 neerpoten, soms tegen beter weten in maar omdat ze op die manier de publieke opinie kunnen sussen. Meer verkeersveiligheid zal er alleen maar komen wanneer we er ons met zijn allen van bewust zijn dat het begint met onze voorzichtigheid en onze verantwoordelijkheid in die moordmachine die een auto kan worden. Strenge controles en een streng vervolgingsbeleid doen de rest. En inderdaad : waarom niet het rijbewijs met punten, dat is goed politiek werk.

Maar zelfs al heb je dat allemaal flink onder controle en leven we in de ideale wereld waar iedereen 100 % zijn best doet : zelfs dan is een accident nooit helemaal uit te sluiten, en dan zal er altijd wel iemand in fout zijn. Ook over die persoon moet een rechter in wijsheid en mildheid kunnen oordelen.

Het is allicht vanuit die gedachte dat Sabien Battheu en Carina Van Cauter, en hun voorgangers bij Open VLD, hun wetsvoorstel hebben ingediend. En buiten de stem van het volk hebben gerekend. Het strekt hen tot eer dat ze snel hebben ingezien dat er helemaal geen draagvlak zou zijn voor hun voorstel en het dus maar snel weer hebben ingetrokken, waardoor het allicht voor eeuwig begraven zal zijn.

Jammer van al dat werk, maar dat is nu eenmaal de democratie. En Sabien zal niet zonder werk vallen : ondertussen ondervroeg ze justitieminister Geens al over het aantal terreurverdachten en -veroordeelden in de Belgische gevangenissen. Een thema waar momenteel niemand iets op tegen heeft.