Nooit klopten meer West-Vlaamse landbouwers aan bij Boeren op een Kruispunt. In 2022 zochten 108 boeren psychologische hulp bij de organisatie, in 2020 waren dat er ‘slechts’ 54. Een verdubbeling in amper twee jaar tijd. Onze provincie levert op Vlaams niveau ook de grootste groep van alle aanmeldingen in de voorbije vijf jaar. Het mag duidelijk zijn: het water staat hen meer dan ooit aan de lippen.
Een uitblijvend stikstofakkoord dat als een zwaard van Damocles boven het hoofd bengelt, een zevende mestactieplan met erg strenge regels, het uitblijven van een nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, exploderende energiekosten, onzekere verkoopprijzen… Onze landbouwers hebben het vandaag allesbehalve makkelijk.
Iets wat zich ook vertaalt in het aantal hulpvragen dat Boeren op een Kruispunt ontvangt, dat is een hulporganisatie voor alle Vlaamse boeren en tuinders in nood. “Onze landbouwers voelen zich niet langer gesteund, maar weggepest”, zegt directeur Els Verté.
Vooral mensen uit de akkerbouw, varkenssector en melkveehouderij klopten bij Boeren op een Kruispunt aan voor hulp
“De laatste jaren zien we de records alleen maar sneuvelen. Jaar na jaar zien we de mentale gezondheid van onze boeren achteruit gaan. De oranje knipperlichten staan nu op rood. En álle sectoren kloppen aan. We zien ook alle leeftijden en zowel grote als familiebedrijven opduiken.”
Aantal aanmeldingen
Dat uit zich duidelijk in de cijfers. Waar tot en met 2020 het aantal hulpaanvragen vanuit West-Vlaanderen rond de 50 schommelde, zijn die nu geëxplodeerd. Liefst 92 boeren zochten in 2021 hulp, vorig jaar waren dat er al 108. En ook 2023 kondigt zich als een jaar vol onzekerheid aan, wat zich opnieuw in het aantal aanmeldingen zal vertalen.
West-Vlaanderen is nog altijd dé landbouwprovincie bij uitstek en is goed voor liefst 37 procent van alle aanmeldingen van de laatste vijf jaar, op Vlaams niveau. Waar in 2020 nog 55 land- en tuinbouwers zich psychologisch lieten bijstaan, was dat vorig jaar liefst 160.
“Landbouw is het fundament van onze maatschappij. Zonder boeren geen toekomst.”
De meeste mensen die sinds 2021 hulp zoeken, zijn actief in de akkerbouw (90), gevolgd door de varkenssector (75) en melkveehouderij (60). Zij kloppen het vaakst aan met psychologische en relationele problemen, maar ook de onzekere toekomst, financiële problemen en stopzettingsperikelen komen tijdens de sessies vaak aan bod.
Verdomhoekje
“Wij zien altijd gedreven land- en tuinbouwers”, stelt Verté. “Mensen die terecht trots zijn om de Vlamingen kwalitatief en duurzaam voedsel van eigen bodem te voorzien. Ze staan open voor innovatie en nog meer duurzaamheid.”
“Toch voelen ze zich volledig in het verdomhoekje geduwd en gestigmatiseerd. Met een enorme polarisatie. In (sociale) media wordt een totaal vertekend landbouwbeeld geschetst. En daar liggen zij écht wakker van. Ze worden geraakt in hun ziel en identiteit. Landbouwers zijn niet voor niets een kwetsbare groep voor zelfdoding”, besluit Els Verté.
Varkenshouder Christophe Decaigny: “Eens goed ventileren, het kan wonderen doen”
Christophe Decaigny (43) runt samen met zijn echtgenote Griet Brille (42) het Klein Gistelgoed in de Izegemse deelgemeente Emelgem, een gesloten varkensbedrijf met 180 zeugen en 1.000 vleesvarkens. “Vorig jaar mochten we de honderdste verjaardag van onze hoeve vieren. In 1922 is mijn overgrootvader Aloïs hier gestart, wij vormen al de vierde generatie.”
Al heeft die het de laatste jaren niet makkelijk. “Zeg maar gerust de laatste vijftien jaar. Sinds de bankencrisis van 2008 is de vertrouwde driejarencyclus van goeie en mindere jaren verdwenen. Nu beleven we meer dalen dan pieken.”
Stuurloos schip
En dat zorgt voor kopzorgen. In 2012 al riep het echtpaar, dat met Arne (14) en Lotte (12) twee kinderen op de hoeve ziet opgroeien, de hulp van Boeren op een Kruispunt in. “Toen worstelden we met financiële problemen, maar dankzij hen overwonnen we die.” In 2020 kregen Christophe en Griet een nieuwe klap te verwerken.
“Toen dienden we onze aanvraag voor een nieuwe omgevingsvergunning tot 2035 in. De provincie keurde die goed, maar het kabinet van Vlaams minister van Milieu Zuhal Demir (N-VA) ging in beroep. En we kregen ze dus niet. Sindsdien moeten we elk jaar een tijdelijke vergunning aanvragen, een onhoudbare situatie.”
“Zo is het onmogelijk om op lange termijn te plannen. Daar beginnen we niet meer aan. Eigenlijk is ons bedrijf al drie jaar een stuurloos schip. Het enige wat we kunnen doen, is het drijvend houden.”
Praten helpt
Het hele verhaal zorgde ook voor mentale repercussies, vooral bij Griet. “In juni 2021 hebben we opnieuw aan de alarmbel getrokken. Je kon mijn vrouw bij momenten samenvegen. Volledig te begrijpen, want ons levenswerk staat onder druk. Boeren op een Kruispunt kon haar gepaste psychologische hulp bieden en sindsdien gaat het weer een pak beter. We kunnen alles beter plaatsen, al hebben we nog lastige dagen.”
Christophe kan het collega-landbouwers met mentale problemen alleen maar aanraden om hulp te zoeken. “Praten hélpt. Krop je frustraties niet op, dat heeft geen enkele zin. Als landbouwer heb je sowieso al een eenzaam bestaan. We leven en werken op onze hoeve en zien niet zoveel mensen.”
“Alles eens kunnen ventileren, kan wonderen doen. Ik prijs me gelukkig dat ik drie keer per week op marktdagen onze waren zelf kan verkopen. Het contact met de klant doet me goed.”
Dat steeds meer landbouwers hulp zoeken, verbaast de varkenshouder niet. “De druk verhoogt elke dag, maar oplossingen zijn er niet. Wij hebben geen beroep, wij léven voor ons vak. 24/7.”
“Maar de overheid dreigt een pak mooie bedrijven kapot te maken. Terwijl de landbouw het fundament van onze maatschappij is. Zonder boeren geen toekomst.”
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
