De West-Vlaamse geschiedenis van de Tour de France (deel 2): van Freddy in Bordeaux tot Samson in de Tour van 1903

Michel Pollentier droeg in 1978 de bolletjestrui. © PRESSE SPORTS
Tom Vandenbussche

Dit jaar vindt de 110de Ronde van Frankrijk plaats, met start in Bilbao en aankomst op de Champs-Elysées in Parijs. Drie weken vol wielergeschiedenis. Drie weken vol West-Vlaamse wielerweetjes. Vandaag: deel twee, van Bordeaux tot Belleville-en-Beaujolais. Hier kan je het eerste deel lezen.

Rit 7: Mont-de-Marsan Bordeaux

Voor de 79ste keer in de Tourgeschiedenis finisht een etappe in Bordeaux. Eén keer was een West-Vlaamse renner aan het feest: Freddy Maertens in 1978. Voor Maertens was het zijn tiende van vijftien ritzeges in de Tour. Hij won ook drie keer het puntenklassement en droeg in 71 ritten de groene trui. Dudzelenaar Georges Vandenberghe speelde zeven jaar eerder, in 1971, ook een opmerkelijke rol in de rit van Mont-de-Marsan naar Bordeaux. Geletruidrager Eddy Merckx viel op 60 km van de aankomst plots aan, samen met zijn West-Vlaamse ex-teamgenoot die hem in 1969 en 1970 bij Faema aan Tourwinst had geholpen, en ploegmaat Roger Swerts. Merckx won de sprint voor Vandenberghe en pakte drie extra minuten op zijn concurrenten. Zijn derde Tourzege was definitief binnen.

Rit 8: Libourne Limoges

Voor de 14de keer finisht de Tour in Limoges. In 1951 won André Rosseel er een etappe in een sprint met twee voor Nello Lauredi. In 1995 droeg Lance Armstrong in Limoges zijn ritzege op aan zijn Italiaanse Motorola-ploegmaat Fabio Casartelli, die drie dagen eerder na een val om het leven was gekomen. Ook Johan Bruyneel, die drie jaar later nauw met Armstrong zou beginnen samenwerken, maakte deel uit van de vroege vlucht en werd negende in de rit.

Rit 9: St-Léonard-de-Noblat – Puy de Dôme

Vandaag wacht een legendarische rit met start in Saint-Léonard-de-Noblat, de thuishaven van wijlen Raymond Poulidor waar Gianni Meersman in 2010 tweede werd in de openingsrit van Paris-Corrèze, en aankomst op de Puy de Dôme in het Centraal-Massief. Na 30 km rijden de renners langs Lac de Vassivière, waar diezelfde Meersman in 2012 derde werd in een rit van Parijs-Nice, na Alejandro Valverde en Simon Gerrans.

Voor de laatste finish op de Puy de Dôme-vulkaan moeten we teruggaan naar 21 juli 1988, toen de Deen Johnny Weltz won en drie West-Vlaamse Tourdeelnemers de finish bereikten: Stefan Morjean als 61ste, Eric Van Lancker als 104de en Dirk Demol als 140ste. Twee jaar eerder, op 25 juli 1986, finishte zowel de Tour als de Tour Féminin op de Puy de Dôme. In beide wedstrijden haalde een West-Vlaming de top tien: Josiane Vanhuysse als zevende bij de dames en Hendrik Devos als vijfde bij de heren. Devos, die tien keer de Tour reed en na zijn carrière een slagerij-traiteurszaak in Sint-Baafs-Vijve opende, is de laatste West-Vlaming die de bolletjestrui droeg: één dag in 1987, nadat hij in de zesde etappe door de Vogezen punten had gesprokkeld op de Champ-du-Feu, Col du Donon en Col de la Chipotte. De enige andere West-Vlaming die de bolletjestrui (zes dagen) droeg, was Michel Pollentier. In de trui van beste klimmer werd hij in 1978 tweede in de 52 km lange (klim)tijdrit van Besse-en-Chandesse naar de Puy de Dôme, op 46 seconden van Joop Zoetemelk. Twee dagen later greep de Keiemnaar de macht op Alpe-d’Huez, maar werd hij na de intussen welbekende Peer van Pollentier uit koers gehaald.

Op 9 juli is het 30 jaar geleden dat Johan Bruyneel in Amiens zijn eerste van twee ritten in de Tour won, goed voor de snelste rit ooit in de Ronde van Frankrijk: 49,417 km per uur. Bruyneels record hield zes jaar stand, tot Mario Cipollini in 1999 in Blois een rit met een gemiddelde van 50,355 km per uur naar zijn hand zette. Anno 2023 is de ritzege van Bruyneel in Amiens nog altijd de derde snelste rit ooit in de Tour.

Rit 10: Vulcania Issoire

Vandaag is het 30 jaar geleden dat Johan Museeuw in Châlons-sur-Marne zijn eerste gele trui veroverde. Die moest hij twee dagen later afstaan aan Miguel Indurain. Voor GB-MG Maglificio, de ploeg van Museeuw en Patrick Lefevere, was het een fantastische Tour: ritzeges voor Mario Cipollini en Zenon Jaskula, winst in de ploegentijdrit, twee dagen gele trui voor Museeuw en Cipollini en een derde plek voor Jaskula in de eindstand. Voor Lefevere was het hét kantelpunt in zijn carrière als ploegleider.

Rit 11: Clermont-Ferrand Moulins

Dag op dag 120 jaar geleden behaalde Julien Lootens, één van de twee West-Vlaamse deelnemers aan de allereerste Tour, een tweede plaats in de vierde rit van Toulouse naar Bordeaux. Na 268 km finishte hij op 4’03” van Charles Laeser. In het rennersmilieu gebruikte Lootens de schuilnaam Samson, omdat de Wevelgemnaar niet wilde dat zijn naam als gegoede burger in sportuitslagen teruggevonden zou worden. Finaal werd Lootens zevende op 8 u. 31’07” van Maurice Garin. Alois Catteau, de andere West-Vlaming aan de start en helper van Garin, finishte als tiende op 12 u. 44’57”. Catteau viel na afloop van de vijfde rit door uitputting flauw in zijn bad en werd door zijn kamergenoten van de verdrinkingsdood gered. Een jaar later eindigde Catteau, een Menenaar die geboren werd in Tourcoing, als eerste West-Vlaming ooit op het Tourpodium nadat de eerste vier renners in de eindstand vier maanden na de Tour uit de uitslag geschrapt werden, omdat ze delen van het parcours met de trein hadden afgelegd.

Rit 12: Roanne – Belleville-en-Beaujolais

Voor de eerste keer finisht een rit van de Ronde van Frankrijk in Belleville-en-Beaujolais. Vijf jaar geleden vormde het stadje al eens het decor van een aankomst in de Dauphiné Libéré. Pascal Ackermann won toen een sprint met 80 renners voor Edvald Boasson Hagen, Daryl Impey, Oliver Naesen en Jens Keukeleire. De Col de Crie en de Col de Fut-d’Avenas, liggen ook nu op het parcours.