Viviane Huygebaert schrijft oorlogsverhaal van groottante neer:“Ze volgde haar Duitse minnaar naar zijn heimat”

Wat zou er geworden zijn van haar groottante Elisa Sophia, die na de Eerste Wereldoorlog samen met de Duitse officier op wie ze verliefd was geworden naar zijn heimat vertrok? Die vraag hield Viviane Huygebaert dertien jaar lang bezig. Na vele trips richting Oost-Duitsland en het doorploegen van archieven, pende ze het bijzondere verhaal van haar groottante dit jaar neer in een boek.

Viviane Huygebaert (67) en partner Erwin Mahieu wonen al enige tijd in Jabbeke, maar hebben de navelstreng met ‘hun’ Bredene nooit doorgeknipt. Erwin is als bestuurslid van heemkring Ter Cuere schatbewaarder van het collectieve geheugen van Bredene en verdiepte zich de voorbije jaren in het Wereldoorlog I-verleden van Oostende en Bredene.

Viviane schrijft dan weer graag familiekronieken neer. En aangezien ze zelf stamt uit een grote en bekende Bredense familie, kwam ze nooit stof voor een gezonde speurtocht naar vermolmde familiebanden te kort.

Koffieklets

Het meest fascinerende familiegeheim kreeg ze door de zus van haar moeder ingefluisterd tijdens een zondagse koffieklets in 2007. “Mijn tante Jacqueline onthulde toen het bestaan van een tot dan onvermoede groottante. ‘Tante Lisa is na de Eerste Wereldoorlog meegegaan met een Duitse officier’, bekende ze. ‘Men zei dat ze zwanger was. Toen ze in Duitsland aankwam, bleek dat hij al getrouwd was en al kinderen had’, wist ze nog te vertellen.”

Vivianes nieuwsgierigheid was gewekt. “Een jaar later zou mijn tante Jacqueline overlijden. Het voelde alsof ze me nog een laatste opdracht mee had gegeven: vind uit wat er van groottante Lisa geworden is.” Geen simpele opgave, want uit wat Jacqueline haar toevertrouwd had, kon Viviane enkel de startplaats van haar zoektocht opmaken: Leipzig, in voormalig Oost-Duitsland.

Tien bezoeken aan onze Oosterburen en hun minutieus bijgehouden archieven later had ze alle antwoorden op haar vele vragen: was groottante Elisa Sophia echt met haar Duitse officier getrouwd? Was ze zwanger toen ze naar Duitsland afreisde? Was ze gelukkig geweest? “De vele verhalen die over haar de ronde deden, heb ik kunnen bevestigen of ontkrachten. Hoe het afliep, lees je in mijn boek. Ik heb wel vaker, zowel in Duitsland als hier bij ons in de familie, de vraag gekregen waarom ik mij op de geschiedenis van mijn groottante had geworpen. Of ik misschien sympathie had voor bepaalde strekkingen?”

Het toont aan dat het levensverhaal van Elisa, meer dan honderd jaar na haar vertrek richting Duitsland, nog gevoelig ligt. Waarom ze al die jaren uit de familiegeschiedenis weggeschreven was. “Haar verhaal is een mooie documentaire of film waard”, vindt Viviane. “Uit de vele brieven en foto’s die ik vond, blijkt dat zowel zij als haar Duitse officier een indrukwekkende kroniek hebben achtergelaten.”

Vooral de generatie die ook de Tweede Wereldoorlog meemaakte, verwerkt zulke familiale trauma’s nooit

“Haar verhaal is bijzonder, maar tegelijk ook exemplarisch voor het lot van goed tweehonderd meisjes uit de regio Oostende, die na de Eerste Wereldoorlog naar Duitsland zijn getrokken, vaak in het zog van een minnaar. Elisa’s verhaal is bij mijn weten het eerste dat volledig werd gereconstrueerd”, geeft Erwin aan.

20.000 kilometer

Het boek is in een beperkte oplage uitgegeven. “Heel wat familieleden hier in Bredene hebben het intussen al kunnen lezen. En ook de drie Duitse families waarmee tante Elisa tijdens haar leven in contact kwam en waarmee Erwin en ik intussen een band hebben opgebouwd, kregen het te zien.”

Na zes jaar eindigt zo een zoektocht, die volgens Viviane goed 20.000 kilometer op de teller van de gezinswagen zette. “Ik denk dat we onze zoektocht net op tijd hebben ingezet. Veel vroeger kon niet, want Elisa’s leven speelde zich vooral af in het voormalige Oost-Duitsland. Dat was voor de val van de Muur ontoegankelijk. Veel langer wachten kon ook niet. Dan zou veel van de overlevering verloren zijn gegaan. Maar als dit avontuur me iets geleerd heeft, dan wel dat ook zoveel decennia na de Eerste Wereldoorlog verhalen als deze tegenstrijdige emoties oproepen. Vooral de generatie die ook de Tweede Wereldoorlog meemaakte en voor een tweede keer met de Duitse vijand werd geconfronteerd, heeft dergelijke familiale trauma’s nooit verwerkt. Of hoe een eeuw Europese geschiedenis ook effect had op het gewone leven van een familie in Bredene…”