Rick De Leeuw schrijft een boek over buddywerking Het Ventiel: “Jongdementie maakt het hele gezin ziek”

Tegenwoordig woont hij in het verre Limburgse Heks, maar ook toen hij nog in Amsterdam huisde, zakte de bekende Nederlandse zanger en schrijver Rick De Leeuw regelmatig af naar het Kortrijkse. Hier zet hij zich namelijk al jaren met hart en ziel in voor Het Ventiel. Hij is zelfs voorzitter van de Zuid-West-Vlaamse buddywerking voor mensen met jongdementie. Met ‘Nooit alleen’ heeft hij nu een boek geschreven over vrijwilligerswerk en onbaatzuchtige medemenselijkheid, maar ook en vooral over Het Ventiel.

Rick De Leeuw mag dan een Nederlander zijn, hij is ook, zoals hij zelf zegt, “een min of meer bekende Vlaming.” Hij wordt dus wel vaker gevraagd om zijn medewerking te verlenen aan een of ander liefdadig doel. “Ik vind het lastig om het engagement dat ik in me draag te versnipperen over al die toevallig op mijn pad komende initiatieven. Sommige mensen kunnen heel moeilijk neen zeggen. Je ziet hen opdraven bij om het even welk initiatief. Daarmee halen ze eigenlijk de geloofwaardigheid van die initiatieven een beetje naar beneden.”

Liefde

Rick was er al vlug uit dat hij liever één goed doel, één organisatie wou kiezen waarvoor hij zich onbezoldigd en met veel liefde wou inzetten. “Zo verschaf je jezelf ook een vrijbrief waarmee je alle andere vragen kan afwimpelen. Ik vond die ene organisatie toen ik in 2013 voor Te Gek!? tien dagen in Frankrijk mocht gaan fietsen met mensen met jongdementie. Dat was zo’n beklijvende en intense ervaring dat ik daar mijn drang naar engagement kon op loslaten.”

Tijdens het beklimmen van de Mont Ventoux was er vooral een sterke band gegroeid met Patrick De Jaegere, zo lezen we in het boek. Inwoner van Hulste en een levenslustige man in de bloei van zijn leven… Toen hij nog geen vijftig jaar oud was, kreeg hij te horen dat hij jongdementie had. “Die tiendaagse in Frankrijk had ook voor Patrick en zijn echtgenote Gudrun Callewaert een immense impact. Het zorgde ervoor dat het leven in dat gezin weer op gang kwam. Want als zo’n ziekte zo ingrijpend in een jong gezin inbreekt, dan is het hele gezin ziek”, aldus De Leeuw. “Dat dit gezin door zo’n simpele ingreep als een tiendaagse fietservaring een nieuwe start kon krijgen, was een blikopener.”

Ik zie geen hoger doel in ons leven, je moet er zelf iets van maken

Maar het vergt natuurlijk behoorlijk wat moed om vervolgens een organisatie als Het Ventiel op te richten, zoals Gudrun deed. Rick De Leeuw steekt zijn bewondering voor het koppel niet onder stoelen of banken. Tegelijk stelt hij vast dat zo’n initiatief niet toevallig in West-Vlaanderen tot stand kwam: “Ik denk dat de ondernemingszin en het koppig optimisme van Gudrun aan de ene kant heel West-Vlaams zijn en aan de andere kant zijn het ook de voorwaarden om een dergelijk initiatief tot een succes te maken. In West-Vlaanderen is er ook nog een samenhang of een behoefte aan samenhang tussen mensen. Ze engageren zich ook makkelijk voor iets. Omdat iedereen iedereen kent, is het al vaak in orde. Dat heeft met de morele boekhouding te maken, waar de filosoof Johan Braeckman het in Nooit Alleen over heeft.”

Blauwdruk

Met het boek wil De Leeuw dat lezers de vrijwilliger in zichzelf ontdekken en hij tracht de magie van Het Ventiel te doorgronden, om zo een blauwdruk te leveren voor wie zelf een liefdadigheidsorganisatie uit de grond wil stampen. Dat doet hij aan de hand van heel menselijke en vaak aandoenlijke interviews met buddy’s van Het Ventiel en familieleden van mensen met jongdementie. Verder komen ook bioloog Dirk Draulans, psychiater Dirk De Wachter en de eerder genoemde filosoof Johan Braeckman aan het woord. “Ik hou er nu eenmaal van om met mensen te spreken die wél ergens verstand van hebben”, zegt De Leeuw. “Het is niet dat ik ze als autoriteiten opvoer, maar ze zorgen er wel voor dat je de getuigenissen die erop volgen anders gaat lezen. Je herkent patronen in de verhalen die volgen.”

Zelf is Rick De Leeuw er intussen achter waarom hij vrijwilligerswerk doet. “Ik denk dat de zinloosheid van het bestaan op zijn best tegemoet kan worden getreden door zelf betekenis te geven aan de zeventig of meer jaren dat je hier rondloopt. Ik zie geen hoger doel in ons leven, je moet er zelf iets van maken. Het werk met Het Ventiel geeft een bodem aan mijn leven, waardoor de rest gemakkelijker gaat en interessanter en intenser wordt. Dat hoorde ik trouwens ook in veel van die getuigenissen in het boek. Het zijn levensverhalen waarin het vrijwilligerswerk niet nadrukkelijk centraal staat. Het gaat eigenlijk meer over wat er gebeurt in een mensenleven waardoor iemand vreugde vindt om er te zijn voor de ander.”

“Wat ik mooi vind in sommige van die verhalen, is de aanvankelijke schroom en onzekerheid waarmee die mensen bij Het Ventiel komen: Ben ik wel goed of vaardig genoeg? Bij Het Ventiel luidt het: Nee, kom als jezelf en we zien wel. Je hoeft geen protocol te kennen. Het is echt een bijzondere club waar het niet om geven en nemen gaat, maar om geven en krijgen. De buddy’s krijgen heel veel terug voor wat ze inbrengen.”

En zij niet alleen. Ook de sponsors. “Bij Het Ventiel zoeken we naar betrokken sponsors. Je mag natuurlijk geld geven, maar je moét komen kijken naar wat we ermee doen. Dat is de boodschap. Omdat we willen dat ze weten wat dat geld teweegbrengt. Dat geld wint aan waarde als ze zien wat ermee gebeurt. Daarin een rol mogen spelen, is eigenlijk een groot cadeau voor ons allemaal.”