Raf Decombel blaast 20 jaar de Last Post: “Die 55.000 namen, dat ontroert me nog altijd”

15 januari 2021 was een mijlpaal voor Raf Decombel: hij blies toen precies twintig jaar de Last Post onder de Menenpoort in Ieper. Reden genoeg om de 60-jarige architect eens te interviewen onder de poort waar hij al twee decennia lang weer en wind trotseert. “Ik zou het niet kunnen missen.”

Toen Raf in 1986 trouwde met Ria De Wilde en vanuit Gistel in Ieper kwam wonen, ging hij vrijwel meteen bij de Ieperse brandweer. “In 2016, na dertig jaar, werd het een beetje te veel en heb ik eervol ontslag genomen. Ik was toen kapitein en uiteindelijk komt er dan heel wat bij kijken. Het vergt veel tijd en energie. Mijn vrouw zei toen bijna dat ik in het arsenaal kon gaan wonen.” (lacht)

Welke interventies met de brandweer zijn je het meest bijgebleven?

“In de jaren negentig hadden wij gemiddeld vijftien à twintig dodelijke verkeersongevallen per jaar waarvoor we werden opgeroepen. Ik herinner me nog goed dat we in 1990 op een donderdag bij een zwaar verkeersongeval met een vrachtwagen in de Kemmelseweg drie doden hadden. De zaterdag erna was er ter hoogte van Bybastis een auto onder de trein terechtgekomen, waarbij twee doden vielen. Dat waren er dus vijf in drie dagen tijd. Wat ik ook nooit zal vergeten, is een verkeersongeval in Elverdinge, waarbij een kindje van een jaar of drie achteraan nog mooi vast in zijn stoeltje zat, maar bijna was gescalpeerd en het ook niet heeft overleefd. Als je zelf kinderen hebt van die leeftijd, dan zijn dat dingen die bijblijven.”

Heb je daar nog nachtmerries over?

“Ik heb nooit nachtmerries gehad. Binnen de brandweer wordt na elke interventie binnen de groep gepraat, zodat die verwerking gemakkelijker kan gebeuren. Je moet het leren van je af te zetten, anders hou je het niet vol. Uiteindelijk zijn het vooral de goeie herinneringen, die blijven hangen. Vooral dankzij de collega’s met wie je een hecht team vormde. Toen ik stopte, waren zij het die ik het meest miste.”

De brandweer levert ook de klaroenblazers voor de Last Post. Waarom heb jij je daar destijds voor opgegeven?

“Ik vond het mooi dat er na al die jaren nog altijd wordt gedacht aan die mensen die hier gevochten hebben voor onze vrijheid. Het ontroert me als ik bedenk dat die bijna 55.000 namen op de Menenpoort allemaal mensen zijn zonder gekende begraafplaats. In 1999 was er op een algemene vergadering van de brandweer een oproep voor klaroeners. Na een gesprek met Michel Ghesquière, een van de toenmalige klaroeners, ging ik ervoor. Ik zei tegen hem: ‘Je hebt me met een brandweerwagen leren rijden, je zal me ook kunnen leren blazen’.”

“Het heeft een jaar geduurd eer ik me kandidaat durfde te stellen”

Is klaroen blazen moeilijk?

“Muzikale kennis had ik niet. Ik heb alles geleerd op het gehoor. Ik heb een jaar nodig gehad voor ik het aandurfde om naar de toenmalige voorzitter van de Last Post Association, Guy Gruwez, te gaan om mij kandidaat te stellen. De tonen van een klaroen worden gevormd door de intensiteit van het blazen en de lipspanning. Het is dus niet zoals bij een piano, dat je de juiste toon krijgt als je op de juiste toets drukt.”

Hoe vond je het om alleen te blazen tijdens de lockdown?

“Als je met drie mag blazen en je twijfelt of een noot juist zal klinken, dan laat je hem gewoon vallen en reken je op je collega’s. Als je alleen staat en je blaast een noot niet, dan hoor je hem ook niet, of je blaast hem scheef, dan hoort iedereen het. Zeker in het begin had ik daardoor meer stress. Al moet ik toegeven dat ik op mijn allereerste dag, twintig jaar geleden, meer stress had.”

Wat is jouw mooiste herinnering van onder de Menenpoort?

“Iedere Last Post heeft iets speciaals. Die met de grote staatshoofden zijn daarom niet specialer dan andere. Toen ik begon in 2001, waren er gemiddeld 80 à 150 toeschouwers. Tijdens de vier jaar van 100-jarige herdenking waren er dagen dat er 1.000 à 1.500 mensen stonden. Soms had ik daar een minder goed gevoel bij, als mensen de Last Post zagen als een soort toeristische attractie. Dan stonden ze tijdens de plechtigheid te babbelen of ging de ene gsm na de andere af…”

Hoe lang wil je het nog doen?

“Zo lang mogelijk, net zoals Antoon Verschoot. Hij heeft het gedaan tot zijn 90ste, maar hij kon het met valse tanden en dat is niet voor iedereen weggelegd. Op 1 februari, zijn sterfdag, gaan we hem trouwens opnieuw herdenken. Om 17.30 uur, zonsondergang op die dag, gaan we naar het kerkhof om aan zijn graf de Last Post te blazen. Antoon was een heel speciale mens. Ik heb het geluk gehad om mijn weekdiensten met hem samen te mogen doen. De Last Post zou ik niet willen missen, ook omwille van de mensen die je er ontmoet. Op 15 januari heb ik berichtjes gekregen uit Nieuw-Zeeland, Canada, Australië… Die mensen wonen aan de andere kant van de wereld, maar je voelt dat er een band is.”