“Niet elk kind barst van zelfvertrouwen”: Arktos geeft weerbaarheidstraining aan kinderen en jongeren

Niet elk kind is mondig en assertief. En net die jongeren komen in een maatschappij waarin de nadruk ligt op goed presteren en je mannetje dan wel vrouwtje staan, het snelst in de verdrukking. Daarom organiseert Arktos vzw ook deze zomer trainingsateliers waarbij jongeren leren om zich weerbaarder op te stellen.

Arktos is een Vlaams expertisecentrum voor kinderen en jongeren van 6 tot 25 jaar in kwetsbare situaties en personen met een beperking voor wie de aansluiting op school, werk en samenleving minder evident blijkt. Aan de hand van een divers trainingsprogramma geeft de organisatie die jongeren een kans om hun talenten en vaardigheden, in alle mogelijke levensdomeinen, te versterken. Zo worden in West-Vlaanderen al sinds 2016 elke zomer trainingsateliers georganiseerd waarin specifiek gewerkt wordt op het versterken van iemands zelfvertrouwen, zelfbeheersing en weerbaarheid.

De trainingen met als titel Aandacht in Actie worden door Arktos betaald met eigen middelen. Ze krijgen daarbij wel de steun van Een Hart voor West-Vlaanderen, een initiatief van Streekfonds West-Vlaanderen, dat projecten steunt die zich inzetten voor maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren in onze provincie.

Tips voor het gewone leven

In Roeselare nam Jannes Decock (30), vormingswerker bij Arktos, begin juli een groepje jongeren tussen 10 en 15 jaar een week lang onder zijn vleugels. “We merkten zelf, maar ook bij de jongeren die aan onze activiteiten deelnemen, dat het in onze drukke wereld niet altijd vanzelfsprekend is om meteen op een juiste manier te reageren. Er is heel veel gaande in de wereld rondom ons en heel wat jongeren blijken het moeilijk te hebben om daarmee om te gaan”, duidt hij de nood aan deze sessies. “We leren hen tijdens deze sessies tips en tricks om allerlei situaties uit het gewone leven van vandaag beter aan te pakken. Wat kun je doen als iemand te dicht bij je komt staan naar jouw gevoel? Of hoe kun je reageren als je plots in een panieksituatie terechtkomt?”

“Hoe geef je op een gepaste manier aan dat iemand te dicht bij je komt staan, naar jouw gevoel?” – Jannes Decock, vormingswerker

Concreet komen de jongeren een week lang elke voormiddag samen voor een psycho-fysieke training onder begeleiding van een vormingswerker. “Dat betekent dat we niet op een stoel gaan zitten om er met elkaar te praten: dat werkt voor dit doel niet. We beginnen ermee elkaar te leren kennen en vertrouwen doorheen eenvoudige activiteiten, en maken vervolgens oefeningen gekoppeld aan reflectie. We laten de jongeren bepaalde situaties ervaren en gaan daarover met hen in gesprek: hoe voelden ze zich, hoe denken ze hierop in te kunnen spelen… Die gesprekken voeren we dan wel in een cirkel, omdat we elkaar dan zien en iedereen aanspreekbaar is. Maar niets moet: ze mogen het woord nemen, maar het is geen verplichting.”

“De situaties die we simuleren, zijn zeker niet ongewoon of heftig, maar net heel herkenbaar”, gaat Jannes verder. “Zoals iemand die heel dicht tegen je aan komt staan, terwijl je dat helemaal niet prettig vindt. We laten de jongeren dan een cirkel om zich heen trekken, waar anderen in komen staan. Hoe ervaren ze dat? Hebben ze hun cirkel groter of net kleiner gemaakt, en waarom? En als ze vinden dat iemand te dicht komt, hoe kunnen ze dat aangeven of verwoorden op een gepaste manier? Hoe kunnen ze verwoorden hoe ze zich daarbij voelen? Eigenlijk gaat het vaak om leren je eigen grenzen stellen, maar ook om je rol binnen een groep opnemen. Hoe kan ik mijn stem laten horen, maar net zo goed: moet ik altijd zo nodig de leiding nemen?”

De jongeren krijgen op die manier een basishouding aangeleerd, die ze vaak missen. “Daarbij werken we rond drie A’s: ademhaling, aandacht en aarden. Door rustig te ademen en bewust een goeie lichaamshouding aan te nemen – rechtop, beide voeten op de grond – straal je meer zelfvertrouwen uit. Het lijkt vanzelfsprekend maar dat is het dus voor velen niet.”

Ten slotte leren ze ook hoe ze hun kracht op een positieve manier kunnen inzetten. Dat proces krijgt bovendien een symbolische invulling: “Op de eerste dag krijgen de jongeren een plankje waarop ze hun persoonlijke doel voor die week neerschrijven. Aan het eind van de week mogen ze dat plankje doormidden slaan, om aan te geven wat ze bereikt hebben”, aldus Jannes.

Moeilijk thuis of op school

Elke jongere kan zich inschrijven voor deze trainingen, die in de eerste plaats bedoeld zijn voor einde lagere, begin middelbare school. Vinden zulke jonge kinderen, die bovendien niet uitblinken in assertiviteit, de weg ernaartoe? Dat valt volgens Jannes goed mee: “Ze worden doorgaans ingeschreven door ouders of op aangeven van een leerkracht. Niet zelden als gevolg van pestsituaties. Het gaat overigens niet alleen over kinderen die minder assertief zijn, maar soms ook overdreven agressief uit de hoek komen, net omdat ze niet weten hoe ze hun grenzen kunnen stellen.”

Waarom ze precies bij de weerbaarheidstraining terechtkomen, hoeven de kinderen ook niet aan te geven. “Ze kunnen ons uiteraard vertellen wat hun achtergrond is en waarom ze hier zijn. Sommigen doen dat, maar velen vertellen het ook liever niet en dat respecteren we. Hoe dan ook komt hun achtergrond veelal op hetzelfde neer: moeilijke situaties thuis of op school, waarin ze niet geleerd hebben om hun grenzen aan te geven.”