Spoedarts Emily Vandamme uit Aartrijke reisde al de wereld rond om ervaring op te doen en vooral om mensen te helpen. Ook op de armste plaatsen en in erbarmelijke omstandigheden. Eind deze maand vliegt Emily naar Australië. In Sydney gaat ze aan de slag als ‘flying doctor’ voor kinderen. “Dit is een droom die werkelijkheid wordt.”
Spoedarts Emily Vandamme (33) trok tijdens haar studies geneeskunde aan UGent al de halve wereld rond om ervaring op te doen. De Aartrijkse was in 2012 ook mede-oprichter van het Daktari Project, dat het Kilembe Mines Hospital in Oeganda ondersteunt. Emily zet letterlijk en figuurlijk haar schouders onder het project, want ze ging al verschillende keren werken in het ziekenhuis.
“Soms denk ik: wat zitten we hier in België te klagen?”
In juni keerde Emily terug van een drie maand durende missie voor Artsen Zonder Grenzen (AZG) in Haïti. Ze werkte er in de hoofdstad Port-au-Prince. Het eiland is bekend als een van de gevaarlijkste landen ter wereld en de criminaliteit is er erg hoog. Gewapende bendes hebben verschillende delen van de hoofdstad en de rest van het land onder controle, er worden regelmatig mensen ontvoerd en confrontaties tussen bendes en ordehandhavers leidden al meerdere keren tot gewelddadigheid. Het land verkeert in een economische en politieke crisis. Ons land geeft dan ook een negatief advies om naar Haïti te reizen. “Door het geweld raken mensen er ernstig gewond. Ik heb er erg zware verwondingen gezien”, begint Emily, die voor AZG mee een spoeddienst hielp opstarten.
Geen doelwit
Echt bang was Emily niet in Haïti. “Oké, ik hoorde veel geweerschoten, maar heb me nooit in een gevaarlijke toestand bevonden. Ik voelde me niet onveilig. Het is geen oorlogszone zoals Gaza. Wat niet wegneemt dat ik wél slachtoffers gezien heb en straatarme mensen die honger lijden. Ik wil de situatie dus zeker niet minimaliseren. Anderzijds staat AZG ook voor onpartijdigheid en neutraliteit. Daar wordt open over gecommuniceerd. We behandelen iedereen, dus we zijn geen doelwit.”
“In Oeganda is een vrouw soms een hele dag te voet onderweg om te bevallen”
Emily vertoefde de voorbije jaren vrij veel in het buitenland. Ze was al in Australië, Oostenrijk, Zwitserland, Cambodja, Nepal, Oeganda en toen covid uitbrak was ze op AZG-missie in Bangladesh. “Ik woonde dus al een beetje overal. Maar als ik terug in België ben, verdeel ik mijn tijd over Gent en Aartrijke, waar mijn ouders wonen. Ik was ook al vijftien keer in Oeganda, het is mijn tweede thuis geworden. Ik ben nu wel in Haïti geweest, het armste land van het westelijk halfrond, maar de toestanden in Oeganda zijn moeilijker. De toestand is er stabieler, maar er zijn minder middelen om mee te werken. Dankzij AZG heb je een basiszorg, we kunnen goeie zorgkwaliteit geven.”
“Niet alle operaties zijn uitvoerbaar, maar we kunnen wel focussen op levensreddende handelingen. Ter vergelijking: in Oeganda hebben we geen beeldvorming, is bepaalde medicatie niet aanwezig, is er soms geen elektriciteit, stromend water en zuurstof. Na de overstroming in 2021 waren er zelfs geen bedden en matrassen meer. Toen zijn we van nul moeten heropstarten. Tip: bekijk eens de documentaire De hoop van een hospitaal op VRT Max. Deze reportage toont ons werk in Oeganda. Ik ben er erg trots op dat ik er mocht aan meewerken.”
Tussen de schoten
Los van de moeilijke omstandigheden ter plekke, zijn vooral de verhalen het moeilijkst en het meest confronterend, weet Emily. “Hier in Vlaanderen worden we ook geconfronteerd met ernstige zaken, maar ginds heeft élke patiënt een verhaal. De mensen in Port-au-Prince moeten elke dag opnieuw de gevarenzone in of er passeren. Tussen de geweerschoten. Per ongeluk op het verkeerde moment op de verkeerde plaats zijn en geraakt worden. Dan denk ik soms, wat zitten wij hier in België te klagen? Mensen klagen omdat ze een uur moeten wachten op spoed. We zijn zo veeleisend geworden. Maar ik kan de knop omdraaien. Hoe klein een hulpvraag ook is, het is een hulpvraag. De prioriteiten liggen nu eenmaal anders. Om een voorbeeld te geven: in Oeganda is het geen uitzondering dat een hoogzwangere vrouw een hele dag onderweg is om te kunnen bevallen in een ziekenhuis. Dat maakt je heel nederig.”
In de bergen
Eind juli vertrekt Emily voor een nieuwe uitdaging. “In Australië ga ik aan de slag als urgentiearts voor zieke kinderen. We doen onze verplaatsingen met de helikopter omdat de afstanden daar te groot zijn om met een ambulance te overbruggen. Als ik voor mijn studies had geweten dat ik ooit aan de slag zou kunnen gaan als ‘flying doctor’ in Australië, dan had ik meteen getekend. Het is dus een droom die uitkomt. Het is ook héél spannend, want ik heb niet veel ervaring met kleine baby’tjes. Ik zal er dus ook verder opgeleid worden. Belgen zijn er trouwens heel erg welkom. We hebben veel ervaring op het vlak van trauma. Anderzijds ben ik ook heel blij om terug te keren naar Australië. Mijn vorige ervaring was heel positief. Ik kreeg er een heel goede opleiding én correcte werkuren. Van dat laatste kunnen ze hier in België nog wat leren.”
Emily blijft een jaar in Australië. “Wat ik daarna wil doen? Ik kijk nog niet te ver vooruit. Maar ik wil graag in Europa eindigen. Sowieso voel ik me meer Europeaan dan Belg. Maar als ik dan toch mag kiezen: het liefst van al zou ik in de bergen werken.”
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
