Steeds meer West-Vlamingen dragen hoortoestel: “Eigenlijk even normaal als een bril, maar toch is er veel schaamte”

Jelle moet zijn droom als muzikant en performer opbergen door gehoorschade. © TV
Phebe Somers

Steeds meer mensen hebben hulp nodig om goed te kunnen horen. Vorig jaar vroegen bijna 10.000 West-Vlamingen een terugbetaling aan voor een hoortoestel, een kwart meer dan vijf jaar geleden. En het gaat heus niet alleen over ouderen.

Vorig jaar vroegen 9.430 West-Vlamingen een terugbetaling aan voor een auditief hulpmiddel. Dat blijkt uit cijfers van het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV), die KW opvroeg aan de vooravond van de Werelddovendag op zondag 29 september. Dat zijn er 12 procent meer dan in 2022 en een kwart meer dan in 2019. In 95 procent van de gevallen ging het over een uitwendig hoortoestel dat afgeleverd kan worden door een opticien, de kleine minderheid vroeg terugbetaling voor een implantaat. (lees verder onder de grafiek)

Toch betekent die stijging niet zozeer dat we meer dan vroeger kampen met gehoorschade of -verlies, maar wel dat het stigma rond deze beperking langzaamaan aan het verdwijnen is. “De afgelopen jaren werd er vanuit verschillende hoeken meer aandacht gevestigd op het belang van een goed gehoor. Denk maar aan de inburgering van oordoppen bij concerten of in het uitgaansleven. Gehoorverlies wordt daardoor tegenwoordig veel sneller opgemerkt, er wordt gewoon meer op gelet dan vroeger”, meent audiologe Ilse Camermans.

Prijzig

Daarnaast verlaagden de mutualiteiten onlangs nog de drempel: sinds kort kan je al een beroep doen op terugbetaling bij een gehoorverlies van 35 decibel, terwijl dat tot voor kort nog 40 decibel was. Ook dat zal er volgens de audiologe voor zorgen dat er in de toekomst nog meer mensen hun oren sneller zullen laten controleren. En er bijgevolg dus meer hoorapparaten zullen verkocht worden. Die financiële kant is niet onbelangrijk, want een hoortoestel is niet goedkoop. De prijzen van zo’n toestel variëren sterk, afhankelijk van de noden en specificaties, maar liggen gemiddeld tussen de 1.300 en 3.000 euro. Toch is het financiële aspect niet het enige wat mensen verhindert om een gehoorcentrum binnen te stappen.

“Als je voor de derde keer vraagt om iets te herhalen, rollen sommigen al met hun ogen”

“Ondanks het feit dat er al veel losser over wordt gepraat, blijft er nog altijd een taboe bestaan over gehoorproblemen”, weet Ilse Camermans. “Wij proberen duidelijk te maken dat een hoorapparaat even normaal is als een bril: het is een hulpmiddel bij een zintuiglijke beperking. Gelukkig is het al veel meer sociaal aanvaard om een hoortoestel te dragen, maar het zal nog even duren tot we op het niveau van een bril of lenzen zitten. Bekende mensen die openlijk spreken over hun gehoorverlies – zoals basketster Emma Meesseman – helpen deze zaak zeker vooruit.”

Het zijn trouwens lang niet alleen ouderen die met gehoorschade kampen. De cijfers leren ons dat er steeds meer twintigers en dertigers zijn die een hoorapparaat nodig hebben om goed te kunnen functioneren. Jelle Reynaert uit Oostnieuwkerke (Staden) is zo iemand. Hij heeft op zijn 32ste aan zichzelf moeten toegeven dat zijn gehoorverlies te ernstig werd. “Al tijdens mijn kindertijd viel het op dat ik niet alles even goed hoorde. Hoe ouder ik werd, hoe meer schade ik opmerkte. Een verrassing was dat niet echt, want mijn hele familie kampt met gehoorproblemen. Al zullen mijn bezigheden het hele zaakje ook niet bevorderd hebben...”

Moeilijke beslissing

Jelle werkt in de luidruchtige bouwsector, rijdt met de motor én is gitarist bij coverband The Juliets. Achter die laatste hobby moet hij nu een punt zetten. “Ik merkte dat mijn oren na die optredens echt verdoofd waren”, zucht Jelle. “Bovendien moest ik mijn in-ears steeds luider zetten om mezelf nog te horen spelen, gezond was het niet meer. Het was een van de moeilijkste beslissingen in mijn leven: op een podium muziek maken is al van kinds af aan mijn grote ambitie. Maar mijn gezondheid is belangrijker.”

Isolerend

Sinds kort test Jelle een hoortoestel uit, opnieuw een beslissing die hij niet zonder twijfel heeft genomen. “Niet goed horen wordt bij jonge mensen veel meer als een handicap gezien dan als je bijvoorbeeld een bril draagt. Mensen zijn soms echt niet tolerant: nadat je voor een derde keer vraagt om iets te herhalen rollen sommigen al met hun ogen. Terwijl het voor mij al vervelend genoeg is, zonder gepikeerde reacties van mijn gesprekspartners. Na een tijd begin je bepaalde gesprekken gewoon te vermijden, wat snel heel isolerend wordt. Ik hoop dat die problemen binnenkort van de baan zijn, hoewel ik nog hard moet wennen aan de geluidsvervorming die mijn huidige hoorapparaat met zich meebrengt. Maar los van de oplossing, hoop ik dat er meer begrip komt voor het probleem op zich.”