Palestijns gezin vecht voor erkenning van dochtertje: “Dit is haar thuis, nu en altijd”

‘Onbepaald.’ Vijftien maanden na haar geboorte in het AZ Delta in Torhout heeft de kleine Eillia Hammad nog steeds geen nationaliteit. De wet schrijft voor dat ze als dochter van Palestijnse vluchtelingen Belg kan worden, maar haar ouders botsen nu al maanden op tegenstrijdige administratie en moeilijkheden op het stadhuis. “Ik weet niet wat de burgemeester of de procureur nog meer wil van ons.”

De krullen heeft ze van haar vader, de bolle kaken ook. Maar de ogen lijken sprekend op die van haar mama. Eillia Hammad, 15 maanden oud, danst mee met Ketnet Junior, midden in het appartement op een boogscheut van het station van Torhout. Ze is het dochtertje van Yousef Hammad (31) en Minas Abdalbari (31), erkende Palestijnse vluchtelingen die een dikke vijf jaar geleden in ons land terechtkwamen. Eerst twee jaar in Charleroi, intussen drie jaar helemaal thuis in het hartje van West-Vlaanderen.

“Als ik mag kiezen tussen Frans of Nederlands leren, kies ik altijd voor het tweede. Maar West-Vlaams, dat is nog iets anders”, grapt Yousef. “Neen, Torhout is onze thuis nu. We voelen ons hier welkom en hebben onze plek gevonden. Maar er is één iets dat ons dwars zit. Eén iets dat het ons moeilijk maakt om hier zonder zorgen ons leven verder op te bouwen.”

‘Staatloos’

Net als een hele reeks andere westerse landen erkent België het land Palestina – bestaande uit de Gaza-strook en door Israël bezette gebieden op de Westelijke Jordaanoever – niet officieel als staat. In de Kamer werden daartoe in het verleden wel initiatieven toe genomen, maar tot een echte erkenning kwam het nog niet. Dat betekent dat Palestijnen niet een door ons land erkende nationaliteit kunnen hebben en dus staatloos zijn. Yousef en Minas bevinden zich sinds hun aankomst in België in die situatie. Een situatie waar ze naar eigen zeggen geen problemen mee hebben. Maar voor hun dochtertje ligt dat anders.

Een kindje dat in België wordt geboren en wiens ouders hun nationaliteit niet kunnen overdragen, krijgt in theorie automatisch een Belgisch paspoort. Dat wordt bepaald door artikel 10 van het wetboek Belgische nationaliteit (WBN). “Althans, dat dachten we”, zucht Minas. “Tot we kort na Eillias geboorte, in december 2019, alle papieren op het stadhuis van Torhout in orde wilden brengen. Eillia de Belgische nationaliteit geven, bleek onmogelijk.”

De eigenlijke beslissing komt inderdaad de gemeente of stad toe. In Torhout baseert men zich voor de toepassing van artikel 10 WBN op het toen geldende advies van de Brugse Procureur des Konings, zo stelt burgemeester Kristof Audenaert (CD&V). “Ik vind het sowieso al heel vreemd dat het de burgemeester toekomt om uitspraken te doen over zoiets belangrijks als nationaliteit. Daarom dat we de richtlijn van Brugge volgen en zelf geen individueel standpunt innemen.”

Andere interpretatie

Alleen staat dat Brugse standpunt lijnrecht tegenover wat de FOD Justitie adviseert. Zij zijn van mening dat Palestina geen staat is en dat kinderen geboren uit Palestijnse ouders die geen andere nationaliteit hebben (bijvoorbeeld de Egyptische, Jemenitische of de Jordaanse vanwege hun geboorteplaats, red.) op basis van artikel 10 wel degelijk Belg zijn. In heel België gaat het sinds 2015 naar schatting om enkele honderden gezinnen in die heel specifieke situatie. Filiep Jodts, sinds begin januari 2020 Procureur des Konings in West-Vlaanderen, geeft aan weet te hebben van de discussie over de erkenning van Palestina als staat en de toepassing van artikel 10, maar behoedt zich voor commentaar op het advies dat vanuit Brugge aan de lokale besturen wordt gegeven.

“Wij worden voortdurend van het kastje naar de muur gestuurd. En waarom?” – Minas Abdalbari, mama van Eillia

“Weet je wat zo vreemd is? In Ichtegem, een buurgemeente van Torhout, kan het wel. In Beernem, Jabbeke, Veurne, Staden… Daar volgt men artikel 10 wel”, vertelt Yousef. “Dat vernemen we van andere Palestijnse gezinnen. En ook buiten West-Vlaanderen – Antwerpen, Sint-Niklaas, Aalst, noem maar op – lijkt dat geen probleem te zijn. Net dat is zo moeilijk, dat onlogische verschil maakt het voor ons lastig om te begrijpen.” Een rondvraag bij andere West-Vlaamse gemeenten leert dat er telkens heel individueel beslissingen worden genomen, maar dat artikel 10 inderdaad wel werd toegepast.

Bevriezing

Intussen wachten Yousef en Minas al meer dan een jaar. Een jaar waarin het dossier enkel aandikt, heen-en-weergemail voor slapeloze nachten zorgt en ook koning Filip, premier Alexander De Croo (Open VLD) en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) worden aangeschreven. In januari van dit jaar lijkt het dan toch goed te komen, zo blijkt uit mailverkeer vanuit het Torhoutse stadhuis aan de familie Hammad. Na overleg van het Parket met hun expertisecentrum is het gebruik van artikel 10 voor mensen uit Palestina wel mogelijk , staat er te lezen. Een forse koerswijziging dus in Brugge.

“Alle problemen waren van de baan, zo dachten we toch”, zegt Yousef. “Alleen bleef de beslissing in Torhout uit. Zes weken later hadden we nog geen nieuws en toen we opnieuw contact opnamen, bleek dat alle beslissingen over artikel 10 in heel West-Vlaanderen on hold zijn gezet. Bevroren dus.” Die bevriezing wordt bevestigd door burgemeester Audenaert, maar de precieze beweegreden kent hij niet. Procureur Jodts gaat evenmin in op onze vraag tot verduidelijking.

“Wij worden voortdurend van het kastje naar de muur gestuurd. En waarom? Niemand kan het ons vertellen”, zegt Minas bedroefd. “Is men bang dat er meer Palestijnen naar Torhout zullen komen hierdoor? Ik weet het niet”, pikt haar man in. “Ik ben niet boos, neen. We zijn vooral ontgoocheld. Wat willen de burgemeester en de procureur nog meer van ons? Wij doen alles wat we kunnen om te integreren. Ik werk als vrijwilliger en ik volg nu een opleiding om als zorgkundige in het woonzorgcentrum te kunnen werken. Dit is onze thuis. België is de thuis van mijn dochter, nu en altijd.”

“Wij willen niet dat onze dochter dezelfde moeilijkheden moet kennen zoals wij”, komt Minas opnieuw tussen. “Daarom is die nationaliteit zo belangrijk. Zij moet alle rechten kunnen hebben zoals andere kinderen hier. Zij mag niet het slachtoffer worden van onze complexe situatie.”

“Wij hebben moeten vechten voor ons leven dat we vandaag hebben. Wij doen dit alles niet voor onszelf, wij doen dit voor Eillia. Voor haar toekomst”, aldus Yousef nog. “Ik hoor de vragen straks al, op school of bij vrienden. Onbepaald, wat betekent onbepaald? Ik wil niet dat zij zich daar later zorgen moet over maken. Voor sommigen is het misschien maar een paspoort, voor ons is het belangrijker dan dat. Veel belangrijker.”