Historisch. Een ander woord is er niet om de lancering van de spaceshuttle Atlantis op 24 maart 1992 te omschrijven. Poperingenaar Dirk Frimout (81) was een van de zeven bemanningsleden en werd zo de eerste Belg die het tot astronaut schopte. Een gebeurtenis die zijn verdere leven mee bepaalde. “Ik word nog haast dagelijks over mijn negen dagen in de ruimte aangesproken.”
We schrijven 24 maart 1992, 14.13 uur Belgische tijd. In het Kennedy Space Center in Florida (VS) stuwen zware raketten de spaceshuttle Atlantis richting ruimte om er de missie STS-45 uit te voeren. Negen dagen lang zou er onderzoek gedaan worden naar de samenstelling van onze atmosfeer, straling afkomstig van de zon, plasmafysica en UV-astronomie.
Naast zes Amerikaanse astronauten stapte ook één Belg, een West-Vlaming dan nog, aan boord van het iconische ruimteveer: Dirk Frimout. Het werd het orgelpunt van de bijzonder rijkgevulde carrière van de Poperingenaar, die afgelopen maandag 81 kaarsjes mocht uitblazen. “De periode aan boord van de Atlantis heeft de rest van mijn leven in een definitieve plooi gelegd”, blikt hij terug. “Sindsdien ben ik niet langer de ingenieur en doctor, maar Dirk de astronaut. Mooi.”
We zijn ondertussen dertig jaar verder. Het leven flitst voorbij.
(blaast) “Klopt. En toch lijkt het net alsof het gisteren is. Die negen dagen in de ruimte staan op mijn netvlies gebrand.”
Was het destijds een droom die werkelijkheid werd? Al in 1977 had je je kandidatuur als astronaut ingediend.
“Ik was zestien toen Rusland in 1957 met de Spoetnik 1 de allereerste satelliet in een baan om de aarde bracht. Dágen heb ik naar die biep-bieps zitten luisteren. Die fascinatie is nooit meer verdwenen en mijn hele loopbaan heb ik in functie van een mogelijke trip naar de ruimte opgebouwd. Ik was aanvankelijk reserve om een vlucht met de Challenger (de spaceshuttle die in 1986 net na de lancering ontplofte, red.) te ondernemen. Ik volgde toen mijn astronautenopleiding bij de NASA en volgde de bewuste lancering van daaruit. Ik heb dat drama dus van dichtbij meegemaakt.”
Zelfs nu nog staat mijn leven ten dienste van de ruimtevaart
Boezemde je dat geen schrik in?
“Neen. Het was een ongeval. Mijn vertrouwen in de wetenschap was niet aangetast. Toen ik te horen kreeg dat ik geselecteerd was voor het Atlantis-programma, was ik de gelukkigste mens ter wereld.”
Je blijft voor eeuwig en altijd de eerste Belg in de ruimte.
“Daar deed ik het niet voor. Ik wilde de wereld van bovenaf met eigen ogen zien, ervaren wat een ruimtetrip inhield. Maar inderdaad, de lancering maakte me wereldberoemd in België. Tot op vandaag word ik nog haast dagelijks over mijn wedervaren als astronaut aangesproken. Dat vind ik ook allesbehalve erg, want het wil toch iets zeggen.”
Je verbleef tot en met 2 april 1992 in de ruimte, maakte 143 omwentelingen rond onze planeet en legde in totaal 5,2 miljoen kilometer af. Hoe blik je zelf terug op die negen dagen?
“Als de meest intense en bijzondere periode van mijn leven. Met niets te vergelijken. Pas op, het was ook hard werken. Als wetenschapper moesten we heel wat onderzoeken uitvoeren, het was zeker geen plezierreisje. Maar toen ik de eerste keer uit het raam keek en onze aarde zag, voelde ik me erg klein. Afrika was het eerste continent dat ik in alle pracht zag. Op Europa en België was het wat langer wachten. Tijdens de eerste omwentelingen was het hier constant bewolkt. Het cliché werd bevestigd.” (glimlacht)
Heb je nog contact met je crewleden van weleer?
“We horen elkaar nog, ja. Tien jaar geleden – om de twintigste verjaardag van onze missie te vieren – heb ik hen allemaal in België uitgenodigd en dat doe ik in oktober opnieuw. Dan vieren we ons, door corona wat uitgestelde, dertigste jubileum. Samen met Frank De Winne trouwens, want dit jaar is het twintig jaar geleden dat hij zijn eerste ruimteverblijf afwerkte. We zullen, naast een pak herinneringen ophalen, ook universiteiten bezoeken en lezingen geven. Daarvoor ben ik nu een Space Week aan het organiseren.”
Na Frank De Winne volgden geen nieuwe Belgische astronauten meer. Zullen er nog volgen?
“Ongetwijfeld. Momenteel zijn er om en bij de zeshonderd mensen in de ruimte geweest, waaronder twee Belgen. Dat aantal zal sowieso nog aanzwellen.”
Met dank aan de opnieuw versnelde ‘space race’?
“Klopt. Op 11 december 1972 vond met Apollo 17 de laatste bemande maanmissie plaats, exact vijftig jaar geleden. Maar wat is vijftig jaar in de geschiedenis van ons zonnestelsel? Een onooglijk klein puntje. De eerste mens die voet op Mars zal zetten, is nu al geboren. Daar ben ik van overtuigd. En misschien zelfs in ons land…”
Steeds meer privémaatschappijen zoals Space-X en Blue Origin richten hun pijlen op de ruimte. Een goeie zaak?
“Zeker en vast. Vroeger was ruimtevaart volledig in overheidshanden en dat zorgde voor lange en logge procedures. Mensen als Elon Musk en Jeff Bezos hebben forse budgetten veil en lijken ook efficiënter te werken. Als we binnen enkele jaren weer mensen op de maan zetten, zullen we dit ook aan hun inspanningen te danken hebben. Een actieve ruimtevaartsector is trouwens broodnodig. Veel dagdagelijkse toepassingen werden voor het eerst in een ruimteveer gebruikt. De GPS bijvoorbeeld, of onze computers. De allereerste laptop werd tijdens Apollo 11 opengeklapt. En onze smartphones zijn het rechtstreekse resultaat van innovatie in de ruimtevaartsector.”
Jij kon ‘slechts’ één keer van de ruimte proeven. Jammer?
“Mocht ik een nieuwe kans gekregen hebben, ik had meteen toegehapt. Maar je moet de dingen in perspectief bekijken. Ik was tijdens mijn eerste vlucht met mijn 51 jaar al relatief oud en was als wetenschapper betrokken. Dan moet er nog eens een missie binnen je vakgebied georganiseerd worden. Ik ben vooral dankbaar voor wat ik heb mogen meemaken.”
Je hebt intussen de kaap van de 80 overschreden. Hoe ziet je leven er nu uit?
“Dat staat nog altijd ten dienste van de ruimtevaart. Ik zet mijn schouders onder onze Space Week, van 17 tot 21 oktober, en ik ga nog vaak lezingen aan jongeren geven. Dat vind ik erg verrijkend: hoe hard ze aan mijn lippen hangen wanneer ik mijn verhaal vertel. Als er binnen enkele jaren een nieuwe Belgische astronaut(e) opstaat, zal ik daar toch een klein beetje aan meegeholpen hebben.”
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
