Maakt Francesco Vanderjeugd (Open VLD), de populaire burgemeester van Staden, handig gebruik van de kennis die hij heeft om lucratieve immoprojecten in eigen gemeente op te zetten? De vraag stelt zich na minstens twee opvallende vastgoedtransacties in het recente verleden.
In Staden staan de komende jaren grote veranderingen op stapel op het vlak van ruimtelijke ordening. Het gemeentebestuur is druk bezig met het opmaken van zogenaamde masterplannen voor de herinrichting van enkele sites. Zo ook voor het hele gebied tussen de Marktplaats en het gemeentehuis, grofweg tussen de Ieperstraat en de Kapelleriestraat (zie afbeelding hieronder, red.).
Het is in die zone dat burgemeester Francesco Vanderjeugd de voorbije jaren een aantal lucratieve investeringen heeft gedaan. In de gemeente gonst het van de geruchten dat de burgervader, die bij zijn herverkiezing in 2018 ook de bevoegdheid ruimtelijke ordening onder zich nam, het daarbij niet altijd even nauw neemt met de deontologische regels.
Het Roeselaarse stedenbouwkundig ontwerpbureau Urbasta kreeg van de gemeente Staden de opdracht om een toekomstvisie te schetsen voor het gebied. Uit de plannen die wij al konden inkijken, blijkt dat er tussen de Ieperstraat en de Kapelleriestraat een openbaar park zal komen én dat de eigenaars van gronden de mogelijkheid zullen hebben om woonvormen te bouwen met zicht op dat park. Wonen aan het park, heet het project in de toekomstvisie van Urbasta. Het gaat om zorgwoningen, paviljoenwoningen of tiny houses.
In dergelijke woningen mag je je normaliter niet laten domiciliëren maar dat ze er mogen gebouwd worden, betekent wel een fikse boost voor de waarde van de bouwgrond. De masterplannen én de toekomstvisie van Urbasta zijn nog niet openbaar gemaakt, alleen de gemeenteraadsleden en de leden van de Gemeentelijke Commissie voor Ruimtelijke Ordening (GeCoRo) weten ervan. Wie weet heeft van de plannen, kan er dus een zaakje doen. Wie de opdracht gaf voor de plannen heeft dat voordeel al langer. Twee recente verkopen in de Ieperstraat lijken in dat verband verdacht.
‘Onder command’
Eind 2019 werden huisnummers 97 en 101 verkocht aan dezelfde koper: Arne V. Beide verkopen gebeurden onder commandverklaring. Met dat systeem kan de echte koper zijn identiteit verschuilen en een ogenschijnlijke koper naar voren schuiven. Vaak wordt dit systeem gebruikt als een koper vermoedt dat de verkoper niet aan hem of haar wil verkopen of dat de verkoper zijn prijs zal opdrijven als hij weet wie de echte koper is.
Met een commandverklaring zet de koper dus een pionnetje tussen hem en de verkoper, in dit geval dus Arne V. Onderzoek van onze redactie wees uit dat achter Arne V. eigenlijk Francesco Vanderjeugd als koper schuilgaat. Arne V. is zijn neef. De burgemeester bevestigt in zijn reactie (zie kader, red.) dat hij inderdaad de koper is en dat hij de gronden ondertussen al opnieuw verkocht.
Dat een burgemeester gronden in eigen gemeente opkoopt waarvan hij door zijn mandaat weet dat de waarde zal stijgen, doet vragen rijzen. Maar die zijn er ook bij de verkoop van een stuk grond in de Kapelleriestraat. Huisnummer 34 werd daar in het voorjaar van 2018 door de eigenaar verkocht aan burgemeester Francesco Vanderjeugd. Die zou er naar eigen zeggen eerst zelf een woning op bouwen, maar verkocht het stuk grond uiteindelijk aan projectontwikkelaar NV De Steenoven. Ook het naastgelegen lot, met huisnummer 36, werd aan dezelfde projectontwikkelaar verkocht.
Momenteel is De Steenoven daar Het Kapelleriehof aan het bouwen, een woonproject met maar liefst acht woningen en tien appartementen. Een kleine verkaveling dus, waar zelfs buurtweg 57 – in Staden bekend als het Strontwegeltje – voor moet wijken. Een projectontwikkelaar die gronden opkoopt om er woningen te bouwen, wil natuurlijk vóór de verkoop weten wat er mogelijk is op die gronden. Daarom wordt de verkoop doorgaans gesloten onder de opschortende voorwaarde van het bekomen van een vergunning. Zonder vergunning is er geen verkoop. “Het is een gangbare praktijk om een onderhandse overeenkomst te maken waarbij de gronden pas finaal aangekocht worden wanneer een definitief uitvoerbare vergunning is bekomen”, zegt NV De Steenoven daar zelf over.
Dat het dan net de verkopende partij is – in casu Francesco Vanderjeugd – die met het college van burgemeester en schepenen die vergunning moet toekennen, doet opnieuw de wenkbrauwen fronsen. De omgevingsvergunning voor het verkavelen van de site Kapelleriehof werd op 16 juli 2020 verleend, de vergunning voor de bouw op 12 november 2020. Dat gebeurde telkens in aanwezigheid van burgemeester Francesco Vanderjeugd, zo blijkt uit de verslagen. Het heeft er dus alle schijn van dat burgemeester Vanderjeugd mee de vergunningen verleende die nodig waren om zijn eigen grond aan NV De Steenoven te kunnen verkopen.
Extra voorzichtig
Alvast dat laatste lijkt fundamenteel in strijd met het Decreet Lokaal Bestuur. Dat decreet verbiedt mandatarissen om deel te nemen aan de bespreking en stemming over een aangelegenheid waarbij een mandataris, diens echtgenoot of bloed- en aanverwanten tot de vierde graad een rechtstreeks belang in hebben. Ook de deontologische code van de Stadense gemeenteraad laat weinig ruimte voor interpretatie. “Bij hun optreden in en buiten het gemeentebestuur en in hun contacten met individuen, groepen, instellingen en bedrijven geven de gemeenteraadsleden voorrang aan het algemeen en gemeentelijk belang boven particuliere belangen en zij vermijden elke vorm van belangenvermenging”, staat er.
“Dit verhaal verbaast mij niet”, zegt Ludwig Willaert, fractieleider van de grootste oppositiepartij (CD&V) in de Stadense gemeenteraad. “Het staat iedereen vrij om grond te kopen en te verkopen maar als politicus moet je extra voorzichtig zijn. Tegenover mandatarissen van de CD&V, die toch decennia aan de macht zijn geweest, is er nooit enige verdenking geweest. Zo hoort het ook. Reken maar dat dit een staartje zal krijgen in de volgende gemeenteraad”, klinkt het.
Niet alleen op politiek vlak, ook op strafrechtelijk vlak zijn er mogelijk gevolgen. Indien er aanwijzingen zijn dat burgemeester Vanderjeugd zich schuldig maakte aan belangenneming – zoals belangenvermenging omschreven wordt in het strafwetboek –, dan riskeert hij een gevangenisstraf van één tot vijf jaar en 800 tot 400.000 euro boete. Bovendien kan een veroordeling ook gevolgen hebben voor zijn politieke rechten en dreigt hij zo de burgemeesterssjerp kwijt te spelen.
Burgemeester reageert: “Ik heb nog nooit iets verkeerd gedaan”
Francesco Vanderjeugd ontkent met klem dat hij misbruik maakte van de macht en kennis die hij als burgemeester heeft. “Ik weet dat er geroddeld wordt. Dat er gezegd wordt dat ik geld in mijn zakken steek. Ik weet zelfs vaak uit welke hoek het komt maar ik laat dat met rust. Maar laat één ding duidelijk zijn: ik heb correct gehandeld. Ik heb dat altijd gedaan en ik zal dat altijd blijven doen. Ik zweer het op het graf van mijn moeder: ik ga nooit iets verkeerds doen”, klinkt het beslist.
Over de verkoop van zijn stuk grond – Kapelleriestraat 34 – aan projectontwikkelaar NV De Steenoven is hij al even duidelijk. “Die verkoop is gebeurd zonder de opschortende voorwaarde van het bekomen van een vergunning. Ik heb die clausule laten schrappen in de akte. Ik ga als burgemeester niet verkopen met het mes op de keel dat ik een vergunning moet afleveren”, zegt hij.
Dat de verkoop van zijn grond voor de projectontwikkelaar onlosmakelijk verbonden is met de verkoop van het naastgelegen lot, geeft de burgemeester toe. “Wij hangen samen, dat klopt. Ik ga ervan uit dat zij inderdaad die clausule in hun akte staan hebben. Maar als je zo redeneert, dan ben je aan het zoeken om iets te vinden. Bovendien houdt die redenering weinig stand want mijn perceel was al verkocht, lang voor de ontwikkelaar hun omgevingsaanvraag indiende bij de gemeente. Kijk, ik mag geen misbruik maken van mijn functie maar ik mag er ook het ‘slachtoffer’ niet van worden. Als mijn buurvrouw haar stuk grond verkoopt, zou ik toch dom moeten zijn om niet mee te verkopen?”, zegt hij.
Ook wat betreft de Ieperstraat wast Vanderjeugd de handen in onschuld. “Ik heb dat onder command gekocht, dat klopt. Als verkopers mijn hoofd zien, gaat de prijs omhoog. Dat er een openbaar park komt, zal wel een meerwaarde betekenen voor die gronden maar dat doet er voor mij niet toe. Ik heb die gronden alweer verkocht. Daar zal een gelijkaardig project als Het Kapelleriehof gerealiseerd worden. En daar is niets verkeerds mee.” (LK)
Wie is Francesco Vanderjeugd?
• Geboren op 3 februari 1988. Werd op zijn achttiende lid van de gemeenteraad in Staden. Opgeleid als kapper. In 2011 opende hij zijn eigen kapsalon Ziezo.
• Won in 2012 de gemeenteraadsverkiezingen als lijsttrekker voor Open VLD en werd de jongste burgemeester van het land. Hij belandde in de zomer van 2018 in het ziekenhuis met een burn-out maar won enkele maanden later de verkiezingen met een absolute meerderheid. Sindsdien is hij bezig aan zijn tweede ambtstermijn als burgemeester.
• Zetelde vanaf 2014 vijf jaar in het Vlaams Parlement maar gaf bij de verkiezingen van 2019 zijn derde plaats af aan Mercedes Van Volcem. Open VLD haalde in West-Vlaanderen drie zetels binnen, waardoor Vanderjeugd het parlement moest verlaten.
KW Onderzoekt
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
