Pijnpunt van het hele offensief in Hooglede was ‘t Hoge

De 55-jarige Dirk Verhelst is sluiswachter op het kanaal Roeselare-Leie in Ooigem. Zijn vrije tijd gaat vooral op in zijn grote passie: de Wereldoorlogen. “Die passie heb ik al van jongs af aan”, opent Verhelst. “Mijn peter was tijdens WOI soldaat. Tijdens WOII was hij veldwachter in Hooglede. Zo kwam ik al vroeg in contact gekomen met deze geschiedenis en het is me blijven fascineren. Op een bepaald moment begin je dan te verzamelen en na verloop van tijd heb je vier kamers vol staan.”

Dirk Verhelst gaf vier boeken uit die met deze geschiedenis te maken hadden. Zijn boek ‘Vleugels boven Hooglede-Gits 1914-1918’ geven een unieke inkijk over de luchtactiviteiten boven de gemeente ten tijde van de oorlog. Het Hoogleedse oorlogsmuseum dat een tijdje gehuisvest was onder de bibliotheek, bestond overigens voor 95% uit materiaal van hem. “Ik besteed nog steeds veel van mijn vrije tijd aan opzoekwerk. Het is wel niet meer de bedoeling om het resultaat in boekvorm te gieten, ik doe dit enkel voor mezelf. Vooral de digitale wereld via internet opende heel wat deuren om aan extra informatie te geraken.”

“Eigenlijk waren er bij de bevrijding van Hooglede geen landgenoten betrokken”

De pretlichtjes laaien op in Dirks ogen als hij de geschiedenis van de bevrijding van Hooglede uit de doeken mag doen. “Op 30 september 1918 werd Sleihage heroverd. Nog diezelfde dag werden de Belgische soldaten afgelost door Fransen. De Fransen hebben vervolgens het front bevolkt tot men voorbij Hooglede was. Eigenlijk waren er bij de volledige bevrijding van Hooglede geen landgenoten betrokken.”

Frontlinie vol modder

“De Franse soldaten die naar hier gestuurd waren, waren trouwens gespecialiseerd in berggebieden. Men wist dat Hooglede in de hoogte lag dus daarom stuurde men deze soldaten naar hier. Vier dagen lang probeerden de Fransen om door de verdedigingslinie van de Duitsers te geraken maar zonder succes. De Fransen hadden dit een beetje onderschat en de Duitsers hadden heel wat boerderijen versterkt. In een frontlinie vol modder was het natuurlijk ook niet evident om er met de kanonnen door te geraken. Vanaf dan werd er van tactiek veranderd en werden er eerder speldenprikken uitgedeeld. Men wachtte tot al het materiaal voor op het land en in de lucht ter plaatse kwam en op 14 oktober werd dan de beslissende aanval ingezet.”

“De Slag bij Hooglede moet redelijk belangrijk zijn geweest, want men heeft hier ook tanks ingezet. Vele tanks reden zich echter vast in de putten die de obussen gemaakt hadden. Het pijnpunt van het hele offensief was ‘t Hoge, de hoogste plaats van de streek. Men heeft er enorm hard en lang moeten voor vechten. Strategisch was de plaats perfect. Vanop die hoogte zag je het gevaar komen.”

384 onbekenden

De bevrijding van Hooglede had heel wat voeten in de aarde, met de nodige slachtoffers tot gevolg. Toch vielen er nauwelijks burgerslachtoffers. “Bij een eerder offensief on 2017 was er al veel schade aangericht in Hooglede,” verklaart Dirk. “Bombardementen van vliegtuigen berokkenden de nodige schade. Op 3 augustus 1917 werd de bevolking geëvacueerd naar de Kempen. Vanaf maart 1918 keerden er inwoners terug om op het land te werken, tussen de prikkeldraad en de obussen in.”

“Tijdens de bevrijding moesten de resterende inwoners als de bliksem vluchten. Bij de soldaten vielen er uiteraard wel slachtoffers. Tussen 30 september en 16 oktober zijn er zeker meer dan 1.000 doden geteld aan beide zijden samen. Aan de Franse kant ben ik in het bezit van 410 overlijdenspapieren van Franse soldaten. Overal lagen lijken rond van gesneuvelde soldaten. Vandaar dat je in Duitse rangen veel onbekende soldaten vindt. In Hooglede alleen al 384 onbekenden, allemaal gelinkt aan gesneuvelden van die tijd,” besluit Verhelst.