Spreeuwen erg nuttig voor de landbouw: jacht erop is bijzonder dom

Milieuactivist Peter Bossu uit Diksmuide laat zijn licht schijnen op de factor spreeuwen in combinatie met de landbouw. “Ze zijn erg nuttig voor de landbouw. Jagen erop is echter bijzonder dom. Spreeuwen zijn namelijk de ideale bestrijders van voor de landbouw schadelijke insecten”, klinkt het.

Vanuit verschillende delen van Vlaanderen krijg ik berichten dat “Wildbeheereenheden” aanvragen indienen om op onder meer gaaien, kauwen en spreeuwen te mogen schieten. Een wildbeheereenheid (WBE) is een vrijwillig samenwerkingsverband tussen individuele jagers binnen een bepaald gebied van minstens 1.000 hectare groot. De aanvragen om op die soorten te mogen jagen is op zich wettelijk en werd mogelijk gemaakt door een dwaling van gewezen milieuminister Joke Schauvliege.

De minister schoof alle wetenschappelijke rapporten opzij en deed nog maar eens een knieval voor de jachtkringen en sommige landbouworganisaties. Dat op spreeuwen anno 2019 nog toegelaten is in Vlaanderen is compleet kierewiet en een zoveelste bewijs dat het natuurbeleid vanuit de overheid in Vlaanderen onder Schauvliege vooral op achteruit stond.

Fake news maakt jacht mogelijk

Sinds een aantal jaren duiken er in de media en in politieke discussies zo nu en dan berichten op waarin mensen, groepen, partijen… pleiten om het spreeuwenbestand in te perken. In verschillende reacties lazen we dat sommigen pleiten om ‘de spreeuwen op een diervriendelijke manier te verdelgen’. Mij is het een raadsel hoe men op een diervriendelijke manier een populatie kan inperken, maar gezien de vele onzin die sommigen nu plots menen wil ik vooral even wijzen op de onzin én de onhaalbaarheid van een inperkingsvoorstel. Heel erg spijtig is dat er bij al die onzin, die sommigen over spreeuwen(-zwermen) spuwen, geen aandacht is voor het feit dat spreeuwen erg nuttig zijn voor de landbouw en dat het vormen van zwermen erg natuurlijk is voor deze soort.

Spreeuwen zijn de ideale bestrijders van voor de landbouw schadelijke insecten

Het spreeuwenbestand heeft zich de voorbije jaren terug wat hersteld. De populatie kreeg om onduidelijke redenen een vijftiental jaar terug zware klappen, nadat ze eerder al door de ramp in Tjsernobyl een zeer zware klap kregen. Dit herstel is eigenlijk een heel goeie zaak, ook voor de landbouw! Spreeuwen voeden zich namelijk in hoofdzaak met alle mogelijke larven en wormen die de vogels op en in de bodem vinden. Per jaar eet een spreeuw vele duizenden insecten, vaak soorten die voor het grasland schadelijk (het stapelvoedsel dat spreeuwen aan hun jongen voeren zijn emelten, de larven van langpootmuggen, die aanzienlijke schade veroorzaken in weilanden, waar ze de wortels van het gras aanvreten) zijn en onder meer ook allerlei kevers die op allerlei gewassen zitten.

In onder meer Nederland is daar veel studiewerk rond verricht en uit dat onderzoek bleek het nut van de spreeuw. In Noordelijke landen hangen landbouwers vaak grote nestkastappartementen met soms wel 100-150 aparte nestgelegenheden om spreeuwen aan te trekken. Reden: het zijn de ideale (gratis en milieuvriendelijke) bestrijders van voor de landbouw schadelijke insecten. Dat kersenkwekers niet zo gelukkig zijn met spreeuwen is zonder discussie, maar bijvoorbeeld in West-Vlaanderen is dat niet aan de orde.

Zwermen zijn nog geen plaag

In deze periode van het jaar vormen spreeuwen grote zwermen en gaan dan op vaste plaatsen overnachten (bv. hier in de streek bij een aantal afritten). Het is een raadsel waarom ze sommige van die plaatsen uitkiezen, maar het vormen van een zwerm zelf heeft zeer veel te maken met de veiligheid: in een grote groep zijn ze veiliger voor roofdieren. Om dezelfde reden vormen bijvoorbeeld vissen een zwerm en allerlei wilde dieren in Afrika kuddes. Ik begrijp dat zwermen van duizenden spreeuwen indruk maken. Maar als we zo’n zwermen zien moeten we ook maar eens nadenken dat een dergelijk groep spreeuwen op weilanden en akkers per dag vele kruiwagens aan insecten naar binnen werkt. M.i. een zegen voor de landbouw en geen ramp.

Spreeuwen zijn hoogst intelligent en als ze de kans hebben om kersen te pikken of inderdaad een stal ontdekken, waar ze makkelijk aan voedsel geraken, gaan ze dat niet laten. Dat laatste is trouwens ook een zegen voor de landbouwer want de spreeuwen ruimen alle mogelijke wormen en insecten in de stallen op. Ik weet een veehouder/landbouwer uit de Vlavlakte in Diksmuide die met veel plezier een pak spreeuwen jaar in jaar uit vrije inloop geeft in zijn veestallen en blij is dat ze daar dan zo massaal opruimen wat voor de koeien vaak een last is: beestjes met zes poten die vaak bijten.

Zo’n man zou eens meer in het nieuws komen in plaats van dat agrarisch populisme dat op iets jagen een oplossing is voor een probleem. De echte problemen zitten helemaal elders dan op dieren knallen die juist heel nuttig zijn. Het aantal hazen, patrijzen, leeuweriken en pakken andere dieren verminderen niet door de aanwezigheid van spreeuwen of eksters, maar door het landschap dat buiten de reservaten steeds intensiever bewerkt wordt. Historische graslanden worden steriele monoculturen waar geen haas, geen patrijs nog voedsel vindt. Wie pleit voor de jacht op spreeuwen zoekt een zondebok om de ware problemen van de landbouw en van het natuurbehoud niet te moeten benoemen en aanpakken.

Nieuwe minister: toon dat je, man of vrouw, ballen hebt en wel bezorgd bent om het nu en om de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen. AUB

Nuttige en prachtige vogels als spreeuwen, gaaien en eksters zijn hiervan het slachtoffers. Dat ze hiermee zelfs meer schade toebrengen aan het ecologisch evenwicht en pakken wetenschappelijke adviezen negeren is dan blijkbaar hun zorg niet. Als de jachtlobby maar tevreden is en als er maar zondebokken kunnen aangeduid worden. Het is een truc van alle tijden: het fundamenteel debat ontwijken door een zondebok aan te duiden. In het geval van spreeuwen, gaai en andere vogels wel een ten koste van het ecologisch evenwicht en het leven van duizenden nuttige vogels.

Graag een milieuminister met lef

Het zijn hete tijden voor de vorming van de nieuwe regeringen. Mogelijk is net voor of net na het verschijnen van dit opiniestuk eindelijk een nieuwe Vlaamse Regering gevormd. Wat ook de samenstelling is: pakken mensen die opkomen voor het klimaat, bezorgd zijn over natuur en milieu in Vlaanderen rekenen alvast op een verse milieuminister met lef en ambitie voor die natuur en onze leefomgeving.

Er is veel werk in te halen en de uitdagingen zijn bijzonder groot. Hij/zij die de milieuminister gaat worden moet weten dat die kan rekenen op de steun van vele tienduizenden Vlamingen die smeken op echte verandering. Niet alleen omdat het echt wel kan, maar vooral ook omdat de toestand van onze natuur ook zowat dagelijks ook aantoont dat het echt ook wel moet. Nieuwe minister: toon dat je, man of vrouw, ballen hebt en wel bezorgd bent om het nu en om de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen. AUB!