De Westhoek werd een kwarteeuw geleden geroemd voor haar drinkwater, nu moet minister Jo Brouns (CD&V) de norm voor resten van schimmelbestrijders twee jaar versoepelen. Wie durft daar nog van de kraan drinken? En hoe moet het verder?
“De champagne van het drinkwater. Zo prees de toenmalige waterdienst het Ieperse water aan als het beste leidingwater van het land op basis van onderzoek door Testaankoop. Dat was rond de eeuwwisseling na de opening van het nieuwe drinkwaterproductiecentrum van Zillebekevijver.” Aan het woord is Lieven Stubbe (69). Hij werkte 33 jaar voor de Ieperse milieudienst, werd na z’n pensioen verkozen in de Ieperse gemeenteraad voor Groen en is ondervoorzitter van Natuurpunt De Bron. Al jarenlang volgt Stubbe de metingen en kwaliteit van het water in zijn regio.
Flessenwater
“Ons water uit Heuvelland was zuiver en kalkarm, een grote kwaliteit waardoor bedrijven zich in de vorige eeuw in Ieper kwamen vestigen”, aldus Stubbe. “Nu krijgen huishoudens kalkrijk water, wat bijvoorbeeld problemen geeft met koffiemachines. Een van de gevolgen van pesticiden in het drinkwater. Begin 2000 werden steeds meer resten van pesticiden gevonden. Ons water werd ook beter onderzocht. Er kon dus al langer vervuiling geweest zijn, maar men wist het niet. Denk aan atrazine, een gevaarlijke, kankerverwekkende sproeistof die regelmatig gevonden werd in het Ieperse drinkwater in het begin van deze eeuw. De stof werd massaal gebruikt in de maïsteelt en is intussen verboden. Ik stopte met drinken van de kraan en schakelde over op flessenwater. Waar ik maar kan, probeer ik de mensen te waarschuwen.”
Vertrouwen in drinkwater
“Ik blijf elke dag water uit de kraan drinken, zelfs ongefilterd. Als De Watergroep er niet in slaagt, krijg je ook in de keuken die erg kleine hoeveelheid actieve, chemische stoffen niet uit het water. Toch heb ik 100 procent vertrouwen in ons drinkwater”, zegt Miguel Gheysens. Hij is onder meer schepen van Milieu, Landbouw en Waterbeleid (Team Ieper), en zelf een actieve landbouwer en loonsproeier. “De norm die tijdelijk versoepeld is door Brouns lag al erg laag. We moeten realistisch zijn en als de FOD Volksgezondheid zegt dat het oké is, dan moeten we niet proberen om heiliger te zijn dan de paus.”
“Nu, de kwaliteit van ons drinkwater kan wellicht beter”, aldus Gheysens. “Zolang ik landbouwer ben, weet ik van problemen met oppervlaktewater in de streek. In de zomer is er geregeld een innamestop op de Ieperse vijvers voor waterproductie, maar nooit kwam onze productie in het gedrang. We zijn al jaren bezig met advies- en onderzoeksagentschap Inagro, de provincie en lokale besturen om de waterkwaliteit te verbeteren, en willen dit in de toekomst naar een hoger niveau tillen.”
Spoelplaatsen
De Ieperse landbouwraad formuleerde in het verleden zelf voorstellen voor een betere waterkwaliteit, zoals vul- en spoelplaatsen. “Spoelplaatsen voor onze spuittoestellen hebben we nog niet in de Westhoek, omwille van de grote hoeveelheid water die geproduceerd wordt per spoelbeurt”, stelt Gheysens. “Er is wel nog onderzoek nodig voor de zuivering en concrete locaties en het moet betaalbaar blijven, maar de landbouw snakt hiernaar. Ook buiten de sector moeten inspanningen geleverd worden: bepaalde stoffen zitten overal, van onze kledij tot tal van producten in elk huishouden. Binnen twee jaar zal het probleem niet opgelost zijn, het wordt een werk van lange adem.”
Bufferstroken
Een maatregel, waar Stubbe en Gheysens voor pleiten: teeltvrije bufferstroken van minstens vijf meter tussen waterlopen en akkers. “Vooral in Heuvelland en op andere hellingspercelen, want erosie is een grote boosdoener”, aldus Gheysens. “En dan is er nog de puntvervuiling. Eén iemand die aan alles z’n laars lapt, is genoeg om een hele streek te contamineren. Dit moet aangepakt worden.”
Stubbe schetst een dramatisch beeld van het huidige water in de Westhoek. “Sinds 2010 overschrijden de waarden van gevonden pesticiden in het water meermaals de maximumwaarde. Bangelijk. Het gevolg: beekwater mag in bepaalde periodes niet meer opgevangen worden in Dikkebusvijver, Zillebekevijver en De Verdronken Weide. En zo wordt het probleem stroomafwaarts verplaatst naar het bekken van De Blankaart in Diksmuide. Ook daar heeft men intussen serieuze problemen.”
Aan de bron
Guido Vandenbroucke is conservator van natuurgebied De Blankaart en een dichte buur van het waterproductiecentrum daar. Ook hij blijft kraanwater drinken. “Ik heb er vertrouwen in dat mijn buren geen gif in de leidingen zullen pompen en dat ook zij wensen dat het probleem aan de bron wordt aangepakt. Ik hoop dat men binnen de landbouwsector zo snel mogelijk alternatieven vindt, zodat de normen die ingesteld zijn om eenieders gezondheid te beschermen, niet moeten aangepast worden omdat ze een hinder vormen voor de economisch rendabele productie op onze akkers. Niemand voelt zich goed bij de situatie die nu ontstaan is.”
“Ik drink elke dag kraantjeswater en blijf dat voorlopig doen, maar ik hoop dat de versoepeling door de minister niet langer dan twee jaar duurt én iedereen aanzet om snel en kordaat actie te ondernemen. Het is niet langer 5 voor 12, maar 12 uur”, vindt Jurgen Vanlerberghe. Hij is gedeputeerde van Milieu, Natuur en Landschap (Vooruit) en woont in Poperinge.
Slakkenkorrels
“We weten allemaal dat er in het waterproductiecentrum in Zillebeke al jaren gedurende enkele maanden per jaar geen drinkwater wordt geproduceerd vanwege te veel slakkenkorrels in het oppervlaktewater.” Wat de schimmelbestrijders betreft, zegt Vanlerberghe geschrokken te zijn van de maatregel van Brouns. “Maar ik begrijp dat de minister moeilijk anders kon dan een uitzondering toestaan. Een hele regio zonder drinkwater zetten, was wellicht te draconisch. Ik hoop dat iedereen de tijdelijke verhoging van de norm ziet als een ultiem noodsignaal.”
De gedeputeerde wijst niet naar de landbouw. “Ook daar doen ze hun best. Het is opmerkelijk dat de agro-industrie niet verantwoordelijk wordt gesteld. Recent rapporteerde een grote aardappelverwerker historisch hoge winsten. Wordt het niet stilaan tijd voor een milieuherstelfonds, gespijsd door de verwerkende industrie? Of blijven we wegkijken van de problemen, om dan geschokt te zijn als er straks een teeltverbod moet worden ingevoerd?”
Europees ingrijpen?
“Als de vervuiling voortduurt en verergert, vrees ik een ingrijpen vanuit Europa met eventuele waterbesparende maatregelen voor burgers. Denk aan een verbod op het vullen van een zwembad of het wassen van de auto, om de voorraad goed drinkwater te beschermen”, waarschuwt Stubbe, die ook de agro-industrie viseert. “Zij hebben de centen, knowhow is er al, nu nog de actie op het terrein.” (TP)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
