Zo wild is West-Vlaanderen: dit is onze eigen Big Five

Vandaag is het World Wildlife Day, een dag die het vele prachtige en diverse leven op onze planeet in de verf zet. Én ons ervan bewust maakt dat we dat ook moeten koesteren. Bij dieren in het wild denken we haast automatisch aan uitgestrekte steppes in Afrika, maar ook bij ons krioelt het van de wilde dieren. Hoog tijd om de West-Vlaamse Big Five samen te stellen.

De Big Five, dat zijn de buffel, de leeuw, het luipaard, de neushoorn en de olifant. Toch op het Afrikaanse continent, maar ook in eigen regionen leven heel wat prachtige dieren in het wild. Iets wat ook Paul Cobbaert (39) beaamt.

De Koekelaarse freelance journalist voor onder andere deze krant en De Zondag is al van kindsbeen gepassioneerd door wildleven en publiceert op 24 april met Wild Land een (foto)boek dat de schoonheid van wilde dieren in België in woord en beeld beschrijft.

“De vos heeft in onze provincie geen enkele natuurlijke vijand”

“Maar ook West-Vlaanderen barst van het wilde leven”, zegt hij. “We moeten het alleen wíllen zien. We mogen dan wel de meest bosarme provincie van Vlaanderen zijn, met onze kustlijn, het Zwin en de IJzermonding hebben we schitterende natuurtroeven in huis. Plekken waar ónze Big Five perfect gedijt.”, besluit Cobbaert.

“Niet te verwarren met de grijze zeehond, die een iets meer kegelvormige kop heeft. Aan de IJzermonding in Nieuwpoort en het staketsel van Oostende heeft de gewone zeehond twee veilige ligplaatsen gevonden. Het is – samen met de bruinvis, tuimelaar en grijze zeehond – een van vier inheemse zoogdieren in het Belgisch deel van de Noordzee.”

“Begin twintigste eeuw was hij door overbejaging in onze contreien volledig uitgestorven, maar sinds de jaren zeventig is hij, dankzij een intensief beleid van natuurbeschermers, teruggekeerd. De gewone zeehond is het symbool van het rijke leven in onze zee.”

“Ik zie het dier zich op termijn weer langs onze hele kustlijn verspreiden, al loert er één groot gevaar om de hoek: (plastic) afval in zee. Daarom: gooi níks in zee. De zeehonden zullen je dankbaar zijn.”

“Het grootste knaagdier van Europa. Begin twintigste eeuw door overbejaging volledig uitgestorven. Vooral zijn vacht en bevergeil, een uitscheidingsproduct dat onder andere in parfum, sigaretten en voedingsproducten gebruikt wordt, waren populair.”

“Sinds 1998 maakt het dier een indrukwekkende comeback, al werd die wel wat geholpen door enkele natuuractivisten die in Duitsland dieren haalden om hier uit te zetten. Eerst in Wallonië, daarna in Vlaanderen. West-Vlaanderen is een van de laatste provincies waar de bever weer opdook en in het voorjaar van 2020 werd hij in Brugge gespot.”

“In het voorjaar van 2022 werden ook vraatsporen aangetroffen langs het kanaal Gent-Brugge, op de grens van Oostkamp en Beernem. De bever is erg belangrijk voor de natuur, want als landschapsarchitect bouwt hij dammen die poelen en vijvers creëren voor nieuw leven en andere dieren.”

“Dit is de enige hertachtige in onze provincie. Niet te verwarren met het damhert, want die is in tegenstelling tot de ree een uitheemse soort. Een elegant dier waar je kan blijven naar kijken. Vooral in het Vloethemveld in Zedelgem is de ree vlot te spotten. Al is het een erg schuw dier. Het zal meteen op de vlucht slaan als je het benadert. Laat een ree dan ook altijd met rust.”

“De populatie is groeiende, daar is het stijgende aantal verkeersongevallen – zeker in de Westhoek – een spijtige getuige van. De mannetjesree krijgt een gewei, al is dat iets minder indrukwekkend dan bij een edelhert.”

“Het meest indrukwekkende roofdier op West-Vlaamse bodem. Elke keer ik een vos zie, krijg ik een waw-effect. De koning van ons eigen dierenrijk, zelfs. Ik kon de vos al in het Zwin en de Viconia Kleiputten in Diksmuide spotten. Het dier heeft een echte x-factor: charisma, sierlijke uitstraling en een enorme kracht.”

“En er is ook het geschiedkundige aspect. De vos duikt op in tal van verhalen, sprookjes en literatuurwerken. Een iconisch dier. Veel mensen zien hem in eigen tuin niet graag opduiken – zijn liefde voor gevogelte is berucht – maar in het wild is het een prachtig dier.”

“In West-Vlaanderen heeft de vos ook geen natuurlijke vijanden. Hij kan worden aangevallen door de wolf of de oehoe, maar die zijn bij ons niet te vinden. Zijn grootste bedreiging is de mens. Vier op vijf jonge vosjes overleven het eerste levensjaar niet. Met dank aan ons moordende verkeer.”

“Misschien de minst bekendste van onze Big Five, maar daarom niet minder indrukwekkend. Was door bejaging en het verkeer zo goed als uitgestorven, maar heeft nu zijn weg teruggevonden. In het zuiden van Brugge zijn in 2014 opnieuw dassenburchten ontdekt.”

“Ik vind het een intrigerend beest. Deze marterachtige heeft prachtige kleuren. Dit roofdier met de typische zwart-witte kop voedt zich met kleine knaagdieren, maar evengoed met bosvruchten en regenwormen. Een dier om te koesteren, vind ik.”