Komende zondag viert radiopresentatrice Sofie Lemaire (40) de duizendste aflevering van haar programma ‘De wereld van Sofie’ met een speciale uitzending in de Roma. Al bijna de helft van haar leven is ze te horen op de radio. Wij spraken met haar over rust vinden in de chaos, haar activistische kantje en een mogelijke theatershow. “Shit, ik klink nu echt wel als een goeroe, zeker?”
In tijden waarbij alles qua nieuws harder, faster, stronger is, is De wereld van Sofie een heus rustpunt. Al bijna 1.000 afleveringen informeert en beroert Sofie Lemaire de luisteraars van Radio 1. Sofie, die van haar twee tot achttiende in Zedelgem opgroeide, heeft al een indrukwekkende carrière achter de rug, van Studio Brussel tot het VRT Canvas-programma Meer vrouw op straat, waarbij ze er succesvol in slaagde om meer straatnamen naar vrouwen te laten vernoemen.
Met een live-uitzending in de Roma en muzikale gasten als Eefje de Visser, DAAN en ‘t Hof van Commerce (leuk detail: Flip Kowlier was Sofies allereerste gast, red.) belooft het alvast een unieke verjaardag te worden. “Ik was er eigenlijk onrechtstreeks op attent gemaakt door Luc Appermont. Op de MIA’s had hij het over zijn duizendste aflevering (van De zoete inval, red.). Toen we het op de redactie natelden, kwamen we er ook bijna op uit. Het leek ons wel tof om dat te vieren met de luisteraars én de ploeg. Want bij de radio vind je de hardste werkers van het medialandschap. Het stopt immers nooit voor ons.”
Het betekent ook dat jullie al letterlijk duizend thema’s hebben aangesneden, van de kermis tot ghosting.
“We hebben het al meegemaakt dat we tijdens onze research beseften dat we een onderwerp al eens brachten. Maar dan is het een kwestie van er genoeg variatie in te steken. Toen ik het programma bedacht, vroeg de toenmalige netmanager om het te pitchen aan de redactie van Radio 1. De eerste vraag die toen gesteld werd, was wat ik zou doen na Kerstmis, als de thema’s op zouden zijn.” (lacht) “Maar ik was er heel erg van overtuigd omdat er oneindig veel interessante onderwerpen zijn. Door de actualiteit ga je die thema’s ook telkens anders bekijken.”
Hoe is het programma eigenlijk ontstaan?
“Ik zat toen in de voorbereiding van Meer vrouw op straat en maakte Culture Club voor Radio 1. Dat tijdslot in de voormiddag kwam vrij en er was plots tijd om iets te bedenken. Ik zocht vooral een manier om wat meer buikgevoel aan die brains van Radio 1 toe te voegen. Bovendien wilde ik de mensen verleiden om wat langer te blijven hangen dan het klassieke nieuws. Ik ben een enorme podcastfreak en wilde diezelfde stijl meegeven op de radio.”
Ik las dit voorjaar in Knack dat ‘De wereld van Sofie’ in een periode ontstond waarin je meer rust zocht.
“Op een bepaald moment stelde ik vast dat ik heel ongeduldig ben, dat ik altijd nieuwe dingen wilde doen. Ik ging van de ochtendradio naar de vrijdagavond, en ah, tv? Dat wil ik ook wel doen! Op hele korte tijd deed ik heel veel, maar mensen zeiden dat ik sneller ging dan mijn publiek. Het is niet omdat jij een programma beu bent, dat de kijker of luisteraar dat ook is. Toen bedacht ik dat ik eens in de diepte wilde werken, zonder al meteen naar het volgende te loeren.”
Voel je van jezelf dat je ook rustiger bent geworden?
“Ja. De start van De wereld van Sofie was een goeie opportuniteit om het anders te doen. Ik begon bij een hele ploeg die ik niet kende en waarvan zij niet wisten dat ik een geweldige stresskip zou kunnen zijn. Het zou voor mezelf en iedereen toffer zijn dat ik wat chill ben, dacht ik. Dat lukte onvoorstelbaar goed.”
Je zou nochtans denken dat je vroeg of laat door de mand valt…
“Ik dacht dat ook. Maar de tijd was er rijp voor, denk ik. Ik had op dat moment al genoeg gestrest in mijn leven. Ik zeg het nu heel vaak tegen mensen die zeggen dat ze aan het flippen zijn: je kan ook kiezen om het níét te doen. Chill is a choice.” (lacht)
Lukt die aanpak ook buiten de werkuren?
“Moeilijker, zeker als het over mijn zoon, relatie, vrienden en familie gaat. Problemen op het werk zijn veel makkelijker te parkeren.”
Gaat dat wel, als je de helft van je leven al actief bent in radio en het zo een deel van je identiteit is geworden?
“Radio hoort bij mij, maar ik denk dat het alleen maar toffer wordt omdat ik er ook ontspanning in vind. Die bewijsdrang is weg. Ik wil gewoon een goed programma maken, waar de mensen graag naar luisteren en waarbij mijn collega’s zich amuseren.”
Zit de oude Sofie soms niet in je achterhoofd: what’s next?
“Ja, maar het móét niet. Zolang het nu plezant is… (denkt na) Ik wil er niet over klagen, maar de job is soms dodelijk vermoeiend. Ik werk van half acht tot half zes, waarvan ik elke minuut exact weet waar ik zit, van voorbereiding tot vergadering. Dat is waanzin, maar iedereen die voor de lineaire radio werkt, weet dat. Je moet soms zot zijn om het vol te houden. Maar het is tegelijkertijd al zo tof geweest.”
Radio is eerder een vluchtig medium. Heb je dan niet het gevoel dat je met ‘Meer vrouw op straat’ een concretere impact had?
“Goh, ik voel wel de appreciatie van de luisteraars in de vele mails of berichten. Soms zijn er mensen die sturen dat dit exact was wat ze moesten horen… de uitzending over hoogbegaafdheid springt er op dat vlak bovenuit. Veel mensen herkenden zich daarin.”
Heb je het gevoel dat jouw eigen wereld ook groter is geworden?
“Elke dag. Dat is ook de ambitie van ons programma. In bijna elke uitzending zit wel iets dat ons verrast. Als maker moet je je naast je luisteraar zetten en je afvragen wat ze nog niet weten van een bepaald onderwerp.”
Hoe werkt dat in vakanties? Blijft die zoektocht naar onderwerpen dan ook ergens rondwaren in je gedachten?
“Ik kan die knop heel goed omdraaien op vakantie. Aan het begin van afgelopen zomer was ik doodop, ik kon niet meer. Ik heb echt niets gedaan afgelopen zomer. Geen nieuws gevolgd en alleen maar boeken gelezen. Welk boek mij bijbleef? All Fours van Miranda July, over een vrouw in de 40, die op reis moet naar New York, maar in laatste instantie een goedkoop hotel boekt in de buurt van haar gezin. Het gaat onder meer over die bewuste levensfase en perimenopauze. Ik dacht dat het niche was, maar het bleek dat iedereen het gelezen heeft afgelopen zomer.”
Had je zelf moeite met 40 worden eind vorig jaar?
“Ja, ik had het niet verwacht, maar plots trof mij dat. Ik heb mezelf heel lang wijsgemaakt dat alles nog kan. Maar dan stel je vast dat je al keuzes hebt gemaakt. Soms overvalt het mij, zoals vorig jaar in Londen. Dan stel ik voor aan mijn zoon om daar een jaar te wonen. Dan kijkt hij naar mij: euh, nee, ik wil gewoon in ons dorp blijven wonen. Professioneel zie ik ondertussen een hele generatie jonge mensen passeren die ik goed vind en naar wie ik graag kijk. Dan denk ik: shit, ik ben een ouwe nu.” (lacht)
Je had het daarstraks over perimenopauze, een thema dat net als menopauze en menstruatie eindelijk wat meer onder de aandacht komt. Met ‘Meer vrouw op straat’ verlegde je een steentje, maar als je de recente verhalen leest over femicide is er duidelijk nog veel werk aan de winkel.
“Ik kan niet anders dan mij dat aantrekken omdat ik daar een zeker engagement in heb, maar het is soms wel moeilijk om positief te blijven, ja. Zeker als je ziet hoeveel decennia er al steentjes verlegd worden inzake feminisme, seksisme en gelijkheid en dat er toch nog altijd zoveel problemen zijn vandaag.”
Het is opmerkelijk dat het bijna tot 2024 moet duren vooraleer menopauze echt breed besproken wordt.
“Een dokter zei het eens tijdens een uitzending over endometriose: als het een piemelprobleem was, was het al opgelost. Maar goed, ik vind het wel goed dat erover gesproken wordt. Wat we nu zien is dat internationale studies aantonen dat een groter wordende groep jonge mannen zich gediscrimineerd voelt en heel conservatief wordt. We zijn nog bezig met vrouwenrechten of er ontstaat al een tegenbeweging.”
In hoeverre kan je dat activistische doortrekken op de radio?
“We hebben met De Wereld van Sofie een missie, al wordt die misschien niet zo letterlijk uitgesproken. Wat ik heel bewust wil doen, is nuance in een gespreksonderwerp steken. Vandaag is er een opbod aan meningen en zit je vaak vast in je eigen ideeën. Wat ik subtiel wil meegeven is dat er veel manieren zijn om naar een onderwerp te kijken. Je kan in twee uur tijd nog twee keer van mening veranderen, en dat is oké. Maar dat snelle nieuws, in clickbaittitels, daar wil ik niet aan mee doen. Maar ik maak me geen illusies. Ik denk niet dat ik de wereld ga verbeteren met een radioprogramma. Anderzijds doet ons programma het goed en zijn er nog heel wat mensen die de nuance en rust, aangevuld met verschillende blikken, erg waarderen.”
Is er een aflevering geweest die voor jezelf in zekere zin alles veranderd heeft?
“Het is een beetje de optelsom van al die uitzendingen. Een soort nederigheid waaruit blijkt dat we eigenlijk heel weinig weten, dus dat het vrij pretentieus is om heel sterke meningen te vormen. Je krijgt een soort mildheid tegenover andere mensen, omdat je getraind wordt in het verder kijken… Shit, ik ga hier echt als een goeroe overkomen, hé.” (lacht)
Terwijl inlevingsvermogen de basis zou moeten zijn.
“Voilà, en daarom is het zo’n supertof programma om te maken. We werken trouwens aan een special rond die bedreigde mannelijkheid. Hoe zit de man in zijn vel en is het echt zo moeilijk en verwarrend voor hem?”
Wat staat er nog op je professionele bucketlist?
“Twee jaar geleden werd ik gevraagd om Wim Lybaert te interviewen op Nerdland. Ik zag duizenden mensen in een festivalsetting aandachtig luisteren voor zoiets eenvoudigs als informatie. Ik heb drama gestudeerd en die honger kwam opnieuw naar boven om zelf een podium op te stappen. Ik had toen gezegd dat ik ook iets wilde ineensteken en dit voorjaar maakte ik iets rond geschiedenis op het festival. Dat was zo tof dat ik er nu graag een volwaardige show wil van maken. Want dat is zo fantastisch aan geschiedenis: het zijn gewoon heel goede verhalen, en niet verzonnen. We hebben het echt allemaal gedaan. Dat blijf ik een heel sterk aspect vinden.”
‘De wereld van Sofie’, van 10 tot 12 uur op Radio 1. De duizendste aflevering is te beluisteren komende zondag van 11 tot 13 uur. Het radioprogramma is ook als podcast te beluisteren via VRT MAX.
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
