Laatste stuiptrekkingen zorgden voor veel leed in Lendelede

Er vielen in Lendelede meer slachtoffers in de laatste weken van WO I dan in de jaren ervoor. De laatste stuiptrekkingen van de Duitse bezetter dateren van 13 tot 20 oktober 1918. “In die dagen kwamen militairen om maar ook 13 burgers”, zegt Johan Delaere van de Heemkundige Kring Lethae. “En heel wat gebouwen raakten zwaar beschadigd of vernield.”

De Duitsers vestigden bij het begin van WO I de ‘Ortskommandatur’ boven de herberg ‘De Drie Koningen’ en in het klooster was er een lazaret of veldhospitaal ingericht. Duitse reservetroepen en munitiecolonnes werden in de gemeente gelegerd.

“Wat er de laatste weken van de Eerste Wereldoorlog gebeurde in Lendelede haalde ik uit de gemeenteraadsverslagen en uit ‘Oorlogsherinneringen’, het dagboek van Zuster Anselma, een dagboek met een heel katholieke stempel”, zegt Johan Delaere. “Of de zuster het boek zelf geschreven heeft, betwijfel ik omdat ze in 1922 slechts 13 jaar was. Het boekje is eerder het werk van een kloosterzuster die les gaf in de school van het klooster. Zuster Anselma werd daarmee geconfronteerd.”

Onrustig

Zondag 13 oktober 2018 was het volgens ‘Oorlogsherinneringen’ vrij rustig in Lendelede. “Maar in de nacht daarop werd er wel hevig geschoten. De Duitsers waren onrustig omdat ze wisten dat het einde van de oorlog nabij was en maakten zich klaar om de maandagmorgen weg te trekken… maar niet zonder eerst nog het lokaal Sint-Joseph op de hoek van de Pastoor De Beirstraat met de Izegemsestraat (8 meter breed en 4 meter lang) in brand te steken. Daar lag een voorraad petroleum en munitie. Het gebouw werd volledig verwoest. Het werd heropgebouwd, niet op dezelfde plaats maar in de Izegemsestraat waar nu de KBC is. Dat nieuwe gebouw werd in de Tweede Wereldoorlog opnieuw verwoest nadat er opgeslagen munitie ontplofte. Niet omwille van een aanval van de Duitsers maar door de onvoorzichtigheid van iemand.”

Maandagvoormiddag 14 oktober kwamen Belgische soldaten vanuit de Westhoek tegen de middag naar de Dorpsplaats in Lendelede en er werd de nacht die er op volgde nog heel hevig gevochten. “Eén dag later, op dinsdag 15 oktober, waren er geen Duitsers meer in Lendelede dat tegen de middag definitief bevrijd leek te zijn. ‘De Belgen stonden aan de deur. ‘t Was een welkom, een gejuich, de blijdschap was ontzettend’, stond er in Oorlogsherinneringen.

Veel slachtoffers

In die laatste dagen van de oorlog vielen er in Lendelede wel meer slachtoffers dan in de oorlogsjaren ervoor. Maar de Lendeledenaren werden gewaarschuwd dat het er die 15de oktober hevig zou kunnen aan toegaan. Er werd gevraagd in de kelder te blijven. Weinige uren later losten de verbitterde Duitsers kanonschoten op Lendelede en tijdens die beschieting vielen 13 burgerslachtoffers, 8 door een obus, 5 door gas.”

Julia Gheysen

Eén van de slachtoffers was Julia Gheysen, familie van beenhouwer Gheysen uit het begin van de Stationsstraat. “Zij werd in de kelder van café De Handboog geraakt door een obus van de Duitsers, die eigenlijk de kerktoren wilden beschieten. Julia Gheysen was de dochter van Joseph Gheysen (gemeentesecretaris) en Marie-Louise Meersseman. Die laatste zullen de meeste Lendeledenaars nog wel kennen. Marie-Louise of ‘Tante Wies’ werd 103 jaar en overleed heel recent op 4 februari van dit jaar. Haar moeder Julia overleed toen ze amper 4 jaar was.

“De Lendeledenaren werden verwittigd dat het er hevig kon aan toegaan.

Toch werd Lendelede op zondag 20 oktober nog een laatste keer bestookt door Duitse vliegtuigen. “Die kwamen vanuit de richting van Sint-Eloois-Winkel. Nog een aantal soldaten werd er gedood. Er waren nog twee gewonden: Aphonse Nuyttens en zijn vrouw. Ze werden voor verzorging naar het lazaret in het klooster werden overgebracht. Dat was dan wel het einde van de oorlog bij ons.”