“De bevrijding van Roeselare was echt wel wereldnieuws”

De bevrijding van Roeselare in 1918 zou zonder voorafgaand zwaar artilleriegeschut gebeuren, zoals nochtans vaak de gewoonte was. De stad had al genoeg te lijden gehad onder bombardementen en men wilde inwoners en gebouwen sparen. “Veel inwoners telde Roeselare niet meer”, vertelt Rosa Vandebulcke. “De meesten waren verplicht geëvacueerd door de Duitse bezetter.

“Roeselare is vanaf half oktober 1914 een bezette stad geweest”, begint Rosa Vandenbulcke haar verhaal. “Toen kwamen de eerste Duitse soldaten aan in Roeselare en eisten à la minute alle belangrijke en grote gebouwen op in Roeselare en omgeving. In het begin werden er 7.000 Duitsers ingekwartierd en dat aantal groeide aan tot 18.000 manschappen. Roeselare was een echte garnizoensstad en zeer belangrijk voor de Duitsers: het was de laatste stad voor het front en een zeer belangrijke verkeersader. Er was de treinlijn Kortrijk-Brugge, er was het kanaal en de belangrijke weg Roeselare-Menen.”

“Dat maakte natuurlijk ook dat de Britten de Duitse activiteiten in de stad zo veel mogelijk onder vuur namen en dan vooral in het najaar van 1917 toen ze tot op negen kilometer van Roeselare waren genaderd. De stad werd dag en nacht beschoten en de Duitsers verplichtten de Roeselaarse burgers om te vertrekken. In september 1918 waren er opnieuw zware bombardementen en dan volgde een tweede verplichte evacuatie. Dat zorgde er voor dat Roeselare bij de bevrijding eerder een verlaten stad was.”

Stad omsingelen

“Er werd één geallieerde legermacht gevormd van Fransen, Britten, Belgen en Amerikanen onder leiding van de Franse generaal Foch en vanuit Ieper zou de legergroep Vlaanderen oprukken en onze steden bevrijden. Het waren de Belgen met Franse troepen in de reserve die naar het Roeselaarse oprukten. Het was ook de bedoeling dat de Belgen Roeselare zouden bevrijden maar de slag om de Vlaamse heuvelkam bij Westrozebeke kostte zo veel energie en mankracht dat de Franse reserve de rol overnam en onze stad zou bevrijden. ‘La bataille de Roulers’ zou op 14 oktober beginnen en zou tegen de middag van 15 oktober grotendeels voorbij zijn.”

“Er werd beslist om de stad te omsingelen: Franse troepen zouden vanuit het noorden de Krommebeek oversteken en vorderen in de richting van de Tassche en Ardooie terwijl Belgische troepen zuidelijker en via Rumbeke het kanaal zouden oversteken en contact maken met de Fransen. Pas wanneer dit gebeurd was zouden Franse infanteristen de stad binnentrekken om na man-tegen-man gevechten de stad te bevrijden. De Duitsers gaven zich niet zo maar gewonnen. Nadat er al veel tegenstand was geweest vanuit de bunkers en mitrailleursnesten tussen Handzame en Ledegem, bliezen de Duitsers ook strategische punten in de stad op en volgden er enkele straat- en keldergevechten met geweer en bajonet en handgranaten.”

Arme Klaren geplunderd

“De Duitsers verlieten uiteindelijk de stad en vluchtten richting Tielt. Ze namen alles mee want niet te zwaar was. Deuren, matrassen, tinnen afvoerpijpen, alles kon dienst doen op hun vlucht. De Arme Klaren die naar Lier waren gevlucht, kwamen na de oorlog terug en zagen dat hun klooster onbewoonbaar was. Niet omdat het gebombardeerd was maar gewoon omdat alles wat kon uitgebroken worden in het klooster, ook was verdwenen.”

“Roeselare was bij de bevrijding eerder een verlaten stad”

“Op 14 oktober om 05.50 uur vielen de Franse troepen aan in een dichte nevel. Met de steun van enkele tanks werd de tangbeweging voltrokken. De weinige burgers die er nog waren, zaten diep verscholen in kelders en zelfs in leeggelopen stoomketels. Tegen de middag was de stad ingenomen en tegen de morgen van 15 oktober was Roeselare helemaal bevrijd. Ik vermoed dat er geen of weinig burgerslachtoffers zijn gevallen. Maar de bevrijding van Roeselare kreeg wel weerklank over de hele wereld want alle kranten kopten: De eerste grote Belgische stad, Roeselare, is bevrijd.”