Leen Dendievel schreef een boek vol levenslessen: “Ik wil nergens spijt van hebben”

Haar boeken zijn haar kinderen, zegt ze zelf. Vandaag stelt actrice Leen Dendievel graag haar nieuwste voor: ‘Brief aan mijn kind’. Het is een boek waarin onze columniste inspirerende en motiverende levenslessen bundelt. Een beetje hoe ze zelf is: onomwonden, met de nodige humor en heel veel relativeringsvermogen. Leen praat hier dan ook honderd-uit over goesting, geloof en… haar voettocht naar Santiago de Compostella deze zomer. “Ik ben een perfectionist, maar ik heb geleerd dat imperfect ook perfect kan zijn.”

We spreken af midden de velden aan de Tontekapel, het hoogste punt van Zwevegem. Kieviten scheren schreeuwerig boven de velden en in de verte schijnt de zon door het grauwe wolkendek. Het is koud, maar dat deert Leen Dendievel niet. Het is lente in haar hoofd. Ze verlangt onomwonden naar de zomer. Afspreken met vrienden, reizen, samenzitten met familie en hen weer vastpakken.

Ze moet glimlachen als ze het slotje ziet aan het plakkaat van de kapel. Ze heeft het er ooit zelf gehangen samen met haar broer. De kapel is een goed bewaard geheim van de familie. Haar meme en pepe kwamen regelmatig vanuit Kooigem naar hier gewandeld om steun te zoeken op moeilijke momenten, zoals anderen dat ook al bijna drie eeuwen doen. Haar grootouders zijn er vandaag niet meer. En toch ook wel nog: hun bidprentjes staan op het altaar van de kapel. Als Leen in de buurt is, stopt ze hier wel vaker. Niet om haar heil te zoeken in het geloof, wel in de rust die het uitstraalt, die ze naar eigen zeggen niet altijd op een kerkhof vindt. Wie haar laatste boek Brief aan mijn kind leest, kan niet anders dan vaststellen dat Leen eigenlijk een oude, romantische ziel is in een jong lichaam. “Of misschien heb ik al duizend levens geleefd”, grapt ze.

Je boek is een verzameling van goeie raad, die je kan meegeven aan een kind. Waar komt dat idee vandaan?

“Onder meer Beyoncé en Michelle Obama werkten vorig jaar mee aan Dear Class of 2020 , online speeches om afgestudeerden een hart onder de riem te steken. Ik wilde iets gelijkaardigs doen omdat ik het straf vind wat die studenten moeten doen. Vorige zomer deed ik dat ook op Instagram en daar kwam heel veel reactie op, wat me aan het denken zette. Ik wilde namelijk al langer een eigen versie maken van Everybody’s Free (To Wear Sunscreen) van Baz Luhrmann . Maar ik wou het niet verengen tot een klas of zo. Het moest een boekje worden voor jezelf, voor je kind of voor iemand die je kent. Ik wilde iets in de stijl van Brieven aan een jonge dichter van Rainer Maria Rilke of De Profeet van Kahlil Gibran. Om op je nachtkastje te leggen, zelf in te lezen, cadeau te doen of mee te geven met de volgende generatie. Toen ik Georges & Rita schreef (haar debuutroman over een ouder koppel dat samen euthanasie wil plegen, red.) , leek het me ideaal om dat daaraan te koppelen. Al moet je Georges & Rita niet gelezen hebben voor dit werk.”

Het is dus voor alle duidelijkheid niet voor je eigen fictief kind geschreven?

“Mijn boeken zijn mijn kinderen, hé. Ik ben er ook erg trots op, ik wil er ook foto’s van nemen, aan iedereen tonen en vragen: moet je het eens vasthebben? ( lacht ) Nee, aan dit boek kan iedereen zich spiegelen: kinderen en volwassenen van nu, maar ook die van de volgende generatie.”

Schreef je dit boek ook omdat je de boodschappen – zoals die onzekerheid overboord gooien – graag misschien zelf wat meer had gelezen als kind of tiener?

(knikt) “Ik ben ook teveel bezig geweest met die zaken. Een puist op mijn neus en mijn hele dag was eraan. Terwijl er veel belangrijkere dingen zijn. Ik ben indertijd naar het Lemmensinstituut getrokken en ik heb mij daar geamuseerd. Maar eigenlijk had ik na dat eerste jaar moeten vertrekken naar Nederland. Ik had toen wat meer moeten beseffen dat keuzes niet noodzakelijk definitief zijn. Dat je ook een principe kan of mag loslaten. Maar als volwassene is dat ook zo. Mensen die ongelukkig zijn binnen hun huwelijk of op hun werk, zeggen vaak: ja, maar ik ben er afhankelijk van . Nee. Je bent van niets afhankelijk. Enkel van jezelf. Ik heb wel de indruk dat de volgende generatie daarvoor open staat. Zij doen veel meer aan zelfreflectie.”

De vraag is: wíl je er ook naar luisteren als tiener?

“Misschien steek je er als tiener een derde van op, maar als je het boek een jaar later opnieuw leest, merk je misschien andere zaken op. Het kan ook geen kwaad om het op latere leeftijd te lezen of herlezen. Elke leeftijd heeft zijn wijsheid.”

In je boek schrijf je heel veel zaken die je al stiekem weet, maar ook snel weer vergeet.

“Tuurlijk. Maar dat is hetzelfde met zo’n motivational quotes . Soms kan één zinnetje een energieboost geven, je in actie doen schieten of je een keuze laten maken. Droom groot. Alles kan. En we zijn allemaal maar mens, dus probeer het. Maar hang er ook geen twintig jaar aan vast als het je gefrustreerd maakt. Want uiteindelijk is de eindbestemming voor iedereen dezelfde.”

In je boek klinkt dat laatste niet bepaald positief: ‘Angst voor de dood houdt ons hier. Dat is de zin van het leven.’

“Dat is net wél positief. Net omdat het eindig is, willen we er ook iets van maken. Niets houdt je tegen. Probeer dingen, geniet van elke dag. Als het regent, ga dan wandelen met een mooie paraplu. Ik heb bewust ook de nodige humor in het boek gestopt. Poets uw tanden! Hoe slim of knap je ook bent, niemand gaat tegen je praten als je uit je bek stinkt.” ( lacht )

De dingen die je zegt en schrijft, verwacht ik eerder van mensen die al op dat levenseinde zitten en eindelijk doorhebben hoe het leven in elkaar zit.

“Ik weet het, ik denk daar ook vaak aan. Waarom denk ik zo en wil ik zoveel op een korte tijd? Ik denk dat ik me zodanig bewust ben van het feit dat het morgen gedaan kan zijn. Als dat zo is, dan wil ik nergens spijt van hebben. Maar ik ben vandaag zeker dat ik er wel alles uitgehaald heb. Ik zou het jammer vinden als ik er niet meer ben, dat zeker. Want ik heb nog vanalles te doen. Maar spijt? Nee.”

Stel dat je nog een jaar te leven had. Werk je dan een ‘bucketlist’ af?

“Er zijn nog een paar dingen die ik wil zien, zoals New York. ( denkt na ) En ik zou elke week een etentje met mijn familie organiseren. Gezellig bij elkaar, of eens goed gaan dansen. Het zit in de kleine dingen. En eigenlijk heeft het ook niets met werk te maken. Want vaak ben je afhankelijk van kansen of audities, buiten mijn wil om. Maar alle dingen waar ik zelf kan voor zorgen, doe ik gewoon. ( denkt na ) Maar als ik nog een jaar zou leven, zou ik echt elke dag goed eten. Van elke dag een feest maken, met de riem eraf. Het zal wel zijn, verdorie!”

Veel mensen missen het lef om te kiezen voor zichzelf.

“Ik heb daar geen last van. Waarom zou ik? We zijn toch allemaal mensen? Doe het gewoon. Het gaat niet om grote stappen zetten. Elke grote stap begint met een kleintje. Het ding is: ik heb eigenlijk niet zo zot veel zelfvertrouwen. Ik weet gewoon wat ik kan en niet kan. Als ik iets niet kan, probeer ik het. En lukt het niet… tja. Maar als het wel lukt, dan mag het gezien worden. Ik ben zes jaar bezig geweest aan Georges & Rita . Als dat boek niet goed was geweest, lag het in de vuilbak en wist niemand het. Maar omdat veel mensen het goed vonden, kreeg ik zelfvertrouwen. Ik geloof vooral in mezelf, in mijn eigen kunnen. En goesting. Dat motiveert mij: die goesting.”

Heeft het afgelopen jaar impact op je gehad op dat vlak?

“Ja. Ik ben door een rollercoaster van emoties gegaan. Vorig jaar was de goesting efkes weg. Ik stelde me ook vragen. Wil ik nog wel spelen? Doe ik het nog graag? Wat wil ik nog spelen? Ben ik nog een goeie actrice? Op een gegeven moment zag ik Daan bij Danira ( Boukhriss, red .) zitten in Vandaag . Hij voelde zich geen muzikant meer als hij die gitaar in zijn handen had, de goesting was ook efkes weg. Dat was heel herkenbaar. Ik moest een videootje inspreken voor een vriendin en ik kreeg het niet goed. Sorry , zei ik, ik kan het niet doorsturen, het trekt op niéts. Ik voelde mij zo’n slechte actrice. Intussen is het beter, dat gevoel is verdwenen. Al denk ik dat ik de eerste keer op de set wel weer onzeker zal zijn. Op vlak van theater zal dat meevallen, omdat we starten met een herneming ( De Scouts Forever dit najaar, red .).”

“Ik voel wel dat ik andere keuzes ga maken. Ik miste tot vorig jaar diezelfde diepgang in het spelen als deze die ik in mijn boeken heb gestoken. Ik heb het afgelopen jaar aan mijn gezondheid gewerkt, zowel fysiek als mentaal. Wandelen en op mijn voeding letten, bijvoorbeeld. Ik ging al naar de psycholoog, maar nu kon ik dat frequenter doen. Dat zorgde ervoor dat ik meer ballast overboord kon gooien. Ook in ons huis deed ik veel weg. Als alles weer van start gaat, wil ik een ruimtelijk en ordelijk huis. Ik koop ook niks meer. Dat heeft me echt goed gedaan. Maar eerlijk, ik mag mij ook gelukkig prijzen: ik ben zelf ook niet ziek geweest en ik heb ook niemand verloren. Ik heb het afgelopen jaar niet kunnen spelen, en dat was ook oké. En ik heb perspectief, ik heb weer veel goesting om te spelen.”

Wat wil je nog doen voor het leven weer heropstart?

“Naar Compostella stappen in Spanje. Half augustus vertrek ik voor een maand, vanuit Frankrijk.”

Excuseer?

“Dertig dagen lang, dertig kilometer per dag. Dat staat al járen op mijn bucketlist . Het zal een mooie afsluiter worden van dit rare jaar, om er dan weer aan te beginnen.”

Volle bak?

“Nee, niet meer volle bak. Ik had dat al toen ik Asem schreef ( haar boek over paniekaanvallen, red. ). Toen plande ik mijn agenda zodat ik wat meer evenwicht in mijn leven kreeg. En van zodra het evenwichtig is, breekt corona uit. Typisch.” ( lacht )

We spreken af aan een kapel en je stapt straks richting Compostella. Heb je het licht gezien?

“Die voettocht doe ik niet vanuit een zeker geloof. Ik geloof ook niet in het klassieke verhaal van de hemel, Jozef en Maria. Ik weet wel dat de bijbel geschreven werd wegens de vele metaforen. Als je mensen wil helpen, dan kan je bij wijze van spreken over het water lopen. Het delen van die broden en vissen? Als je geeft, krijg je zoveel meer terug. Het gaat over symbolen. Ik geloof vooral in die energie die je uitstraalt binnen dit universum. Daar draait geloof rond volgens mij. Als je als topsporter niet gelooft dat je op het bovenste schavotje kan staan met die gouden medaille, waarmee ben je dan bezig? Wat niet betekent dat ik geen respect heb voor wie wel gelooft. Mijn pepe en meme stonden hier niet voor niets, zich vastklampend aan de tralies van die kapel. Omdat ze hier kracht vonden, een zekere houvast.”

Hoe kwam je dan bij die voettocht terecht?

“Ik wandel heel veel, en ik had het erover met een vriendin. Bleek dat Compostella ook op haar verlanglijstje staat. We hebben goeie afspraken gemaakt. Als iemand nood heeft om even alleen te wandelen of stil te zijn, dan kan dat perfect. We bereiden ook onze slaapplaatsen voor. We slapen dus niet zozeer in een tent of zo, maar eerder in kloosters. Het moet geen overlevingstocht worden. Dit is een ervaring die ik voor mezelf doe. Zonder mijn vent, ja. ( lacht ) Het is altijd fijn als je even weg bent, om dan terug thuis te komen met allerlei verhalen. Het laatste jaar zijn we echt de hele tijd samen geweest, waar we vroeger echt een gaatje voor elkaar moesten zoeken. Dat is pittig, maar het heeft nog maar eens bewezen hoe sterk en goed we zijn als koppel. En voor je het vraagt: nee, er komt geen boek van Compostella. ( lacht ) Ik zal wel in die periode brieven schrijven aan mezelf.”

In augustus stap ik naar Compostella met een vriendin. Elke dag 30 kilometer, 30 dagen lang

Hoe ben je toch nooit fulltime therapeute geworden?

“Ik zou het wel kunnen met mijn diploma als assistente in de psychologie, maar een praktijk? Nee, ik denk eerlijk gezegd dat ik die verhalen niet zou kunnen loslaten. Als de boodschap niet doordringt tot de mensen, zou ik dat meepakken naar huis en ervan wakker liggen, vrees ik. Want mensen moeten zélf tot een inzicht komen. Stilstaan bij het feit of ze dat nu echt willen of niet.”

Wat alweer makkelijk klinkt…

“Bij mij lukt dat ook niet altijd goed. Ik ben een perfectionist, maar ik heb geleerd dat imperfect ook perfect kan zijn. Ik probeer rapper los te laten.”

Net dat is moeilijk voor veel mensen tegenwoordig. Je voelt dat mensen ongelooflijk gefrustreerd rondlopen.

“Ik ben een positivist, maar ook een realist. Mensen zijn egoïstischer geworden, merk ik. Ze hebben schrik dat er alles van hen afgenomen zal worden. Maar als je niemand wil helpen, kan je dan verlangen dat mensen jou helpen als het nodig is? Ik heb op zich geen wantrouwen in de mens. Ik ben zelf iemand die mensen altijd een tweede kans ga geven. ( denkt na ) Soms is het heel simpel: probeer in elke dag iets tofs te zien. Zelfs al heb je de ene tegenslag na de andere, dan is er toch nog altijd iets positiefs. Hoe klein ook. Wij wonen tussen twee hoge huizen in, waar de zon maar een deel van de dag schijnt op ons terras. Dan zit ik buiten om die eerste zonnestraal mee te pikken, en schuif ik telkens mee op. Beetje bij beetje. Dat vind ik fantastisch.”

Lees hier ook de columns van Leen.