Boeiend experiment in de bibliotheek van Poperinge: leen eens een levend boek

Doris Vermote met haar steun en toeverlaat, blindengeleidehond Olly. “Hoffelijkheid, respect en empathie. Dat zijn de drie redenen waarom ik mijn verhaal vertel.” © JOKE COUVREUR
Phebe Somers

Op zaterdag 12 februari kun je in de bibliotheek van Poperinge een gesprek van een halfuur aangaan met een ‘Levend Boek’. Mensen met een écht verhaal, die een boodschap willen delen met anderen. Seksueel misbruik, zelfverminking, kanker, spiritualiteit… Geen enkel onderwerp wordt uit de weg gegaan. Wij spraken met Doris Vermote (69), die in de ‘Levende Bibliotheek’ zal vertellen over haar leven als slechtziende.

Geboren in Leuven, opgegroeid in Zaventem en Spanje, naar een tante in Poperinge verhuisd, gewerkt in Oostende en Brugge om uiteindelijk weer in Poperinge te belanden, de geboortestad van haar ouders. Doris Vermote heeft er al een heus parcours opzitten, maar ze is blij dat ze nu haar plek heeft gevonden in de Westhoek. Al was het niet eenvoudig om in 2019, na het overlijden van haar moeder, haar vertrouwde leven in Oostende achter te laten. Niet in het minst omdat Doris bijna volledig blind is. “Rond mijn 50ste heb ik diabetes type 1 gekregen. Heel toevallig, niet door een slechte levensstijl, gewoon ongeluk gehad. Daarnaast ontdekten ze een longaandoening bij mij, sarcoïdose”, aldus Doris. “Leefbare diagnoses, maar toch verliep het niet altijd even vlekkeloos.”

Zo belandde Doris tot tweemaal toe in een coma. Op haar 60ste was het duidelijk dat ze blind aan het worden was. “Met mijn rechteroog zie ik helemaal niets meer, mijn linkeroog functioneert nog voor 5 procent. Daarmee kan ik nog heel vage contouren zien, net zoals je door een potdikke mist zou kijken”, legt ze uit.

Gebrek aan respect

In zak en as heeft Doris nooit gezeten. “Ik heb geen eenvoudig leven achter de rug, maar ik kan dat allemaal wel relativeren. Het is wat het is. Pas op, ik pak het zeker niet lichtzinnig op, maar iedereen heeft problemen. Toen ik de verhalen van de andere Levende Boeken hoorde, moest ik toch echt even slikken”, klinkt het. Toch vond ze het belangrijk om deel te nemen aan het initiatief. “Het gaat niet enkel over mij. Mijn verhaal is in brede zin toepasselijk op zoveel mensen die ergens mee worstelen, die een probleem hebben dat niet altijd even zichtbaar is.” Sinds augustus 2020 is blindengeleidehond Olly de steun en toeverlaat van Doris. Die kwam net op het juiste moment in haar leven, nadat haar boezemvriendin was gestorven.

Mijn verhaal is in brede zin toepasselijk op zoveel mensen die ergens mee worstelen

Door met Olly in het straatbeeld te komen, is het duidelijker dat ze de wereld om haar heen niet kan zien en dus wel wat hulp van haar medemens kan gebruiken. Iets wat stilaan aan het uitsterven is, volgens Doris: “Hoffelijkheid, respect en empathie. Dat zijn de drie redenen waarom ik mijn verhaal vertel. Mensen versperren met opzet het voetpad zodat je niet veilig kunt passeren, ze laten je niet meer uitstappen van de bus omdat ze eerst zelf willen opstappen, auto’s stoppen niet meer aan een zebrapad, ook al ben je al half begonnen met oversteken… We leven in een verzuurde wereld, iedereen is zo bot tegen elkaar. En dan heb ik het zeker niet over de jeugd, hé. Integendeel, de oudere generatie is soms nog de ergste. Je moet geen komedie spelen, hoor ik vaak. Wanneer ik echt hulp nodig heb, bijvoorbeeld in de winkel, dan krijg ik die zonder problemen. Waar ze me kennen, verloopt het goed. Maar op onbekend terrein begeef ik me écht niet meer graag. Ik hoop dat mensen beter gaan nadenken over hoe ze zich gedragen. Je moet niet enkel respect hebben voor wie je kent, want je weet nooit met welke moeilijkheden iemand kampt.”

Reflecteren

Doris trekt haar plan, dat is duidelijk. Tot haar grote spijt heeft ze nooit kinderen gekregen, maar toch slaagt ze erin om haar dagen zinvol in te vullen: wandelen, luisteren naar de radio, ergens een koffie gaan drinken… Helaas zijn er heel wat dingen die nu onmogelijk zijn voor haar. “Vroeger zei ik altijd dat ik na mijn pensioen in de academie iets wou leren, vrijwilligerswerk wou doen, ging gidsen hier in Poperinge… Reizen was vroeger geen optie door verschillende redenen, nu is het volledig onmogelijk door mijn slechtziendheid. Allemaal dromen die ik heb moeten opbergen. Naaien, lezen, tv-kijken… ook dat zijn bezigheden die ik mis.” Desondanks wil Doris eindigen met een positieve noot. “Carpe diem, zeg ik altijd. Morgen komen er vijf mensen naar mijn verhaal luisteren, ik hoop dat ik hen kan inspireren.”

Elkaar ontmoeten los van cliché’s

De Levende Bibliotheek is geen nieuw concept, het kent z’n oorsprong in Scandinavië. Mensen die anders zijn samenbrengen om zo vooroordelen te ontkrachten en verbinding te brengen, dat initiatief was volgens Caroline Deknudt van Avansa Oostende-Westhoek heel welkom in Poperinge en omstreken. De bib werkt hiervoor samen met Avansa en het Heilig Hart Ieper.

“Dit is sowieso een heel traditionele en klassieke regio. Een beetje typisch aan landbouwers: het zijn binnenvetters, ze kunnen niet goed praten over hun gevoelens”, lacht ze. “De hele thematiek rond kunnen zijn wie je bent, is hier nog een serieuze issue.” Daarom vond de organisatie het belangrijk om een divers aanbod boeken te verzamelen. De twaalf geselecteerden leerden elkaar kennen zonder te weten wie welk label droeg.

“Dan ontdek je pas hoeveel je gemeenschappelijk kunt hebben met iemand wanneer je niet focust op dat ene ding waarin je verschilt. Dat is ook het doel van de Levende Bibliotheek: mensen laten stilstaan bij de vooroordelen die ze hebben over anderen, door te luisteren naar ervaringen van mensen die op een bepaalde manier anders zijn. Hopelijk levert dit wat meer verdraagzaamheid op in de wereld.” Ontdek hier de twaalf ‘levende boeken’.