Acteur en regisseur Tom Ternest blaast Gouden Boomstoet in Brugge nieuw leven in: “Ergens in mij zit er een halve priester”

Als acteur zagen we hem al in onder meer Chantal, Nonkels, Blackout en Albatros. Tom Ternest speelt niet alleen, maar schrijft, coacht en regisseert ook dat het een lieve lust is. Zo zet hij dezer dagen zijn schouders onder de befaamde Gouden Boomstoet in Brugge én werkt hij aan een nieuw stuk voor Het Eenzame Westen.

We spreken Tom in de laatste lijn naar de uitvoering van de Gouden Boomstoet, de vijfjaarlijkse historische stoet in Brugge. Die evocatie vertelt het verhaal van een spectaculair huwelijk dat plaatsvond in 1468 tussen Margaretha van York en Karel de Stoute. Het lokt telkens tienduizenden bezoekers naar de binnenstad en wordt onder meer geroemd omwille van de indrukwekkende kostuums die de 1.500 figuranten dragen.

Interactieve voorstelling

Het is de eerste stoet die Tom Ternest creatief mee uitdenkt. Het grote publiek kent de Roeselarenaar van tv-reeksen als Albatros, Chantal en Nonkels, maar al jaar en dag is hij een klinkende naam in de theaterwereld. Het is overigens niet de eerste keer dat hij een grootschalig participatief project leidt. Zo pakte hij een paar jaar geleden nog uit met Animal Farm, een theatervoorstelling in Roeselare, waarbij 70 mensen op het podium stonden. “Dominique Deckers, regisseur van De Gouden Boomstoet en de Heilige Bloedprocessie, had dat stuk gezien en rond de tijd dat we met Het Eenzame Westen in première gingen met Sukr (voorjaar 2022, red.) had ik mijn eerste gesprek met de organisatoren van Brugge Plus”, aldus Tom. “De opdracht was duidelijk: het moest dynamischer en interactiever. Het verhaal moest ook ‘leesbaarder’ worden, met uiteraard respect voor het erfgoed. Kortom: een vertaalslag naar 2024.”

“De dag zelf ga ik naar de markt om 15 kilo peper, om in iedereens gat te steken”

Wat Tom, wiens vader zélf ooit meeliep, zelf ook wou toevoegen was een participatieve werking met de deelnemende Bruggelingen. Hij merkte op dat er in vorige edities vaak fanfares en artiesten groepen van buiten Brugge werden geprogrammeerd. “Ik wou deze Brugse geschiedenis door zijn eigen trotse inwoners laten vertellen en ben op zoek gegaan naar zoveel mogelijk lokale verenigingen en organisaties die een rol konden spelen, zowel voor als achter de schermen. Door het participatieve traject met Cell Made werd dé nieuwe praalwagen met de Gouden Boom door gedetineerden van de gevangenis in Brugge gecreëerd in samenwerking met kunstenaar Giovanni Vanhoenacker.

In de stoet zag ik, bijvoorbeeld, mogelijkheid om de vroegere nogal clichématige rovers te vervangen door de straffe mensen van Capoeira Brugge (Braziliaanse vechtdans, red.). De stoet wordt er beter door én de vereniging kan ik een platform aanbieden en zo misschien ook meer leden… Daarnaast wilde ik niet zomaar de groepen hun opdracht of tekst voorschotelen, maar echt in gesprek gaan met hen. Dat zorgt voor een pak meer werk, ja, maar tegelijkertijd ook voor meer engagement. De mensen die meelopen, hebben mee gedacht en gemaakt. Als maker zorgt dat voor nieuwe creatieve impulsen, wat helpt om je artistiek denkkader ruim te houden.”

Voor de leesbaarheid hebben we lang gesleuteld aan een logischere structuur en volgorde. Mensen hoeven niet meer in hun boekje te duiken om te weten wat ze zien. Er zijn nu Brugse Zotten die per hoofdstuk, met een kwinkslag, zullen zeggen wat er te zien zal zijn. Daarnaast wou ik de stoet genuanceerder en relevanter maken; met dit erfgoed ook iets over ons, hier en nu, vertellen. Naast de pracht en praal tijdens het huwelijk waren er ook de armen die de restjes kregen. Voor de criticasters die het een schande vonden dat de kruistochten in 2017 geschrapt waren; ze zitten er weer in, maar op een genuanceerde en relevante manier. Of ook; in plaats van de grotesk geschminkte pestbuilen, laten we nu de gekende emotionele gevolgen zien van zo’n pandemie en een paar mondmaskers uiteraard.”

Bij een theaterstuk kan je na de première blijven sleutelen aan een voorstelling, maar nu is het erop of eronder. “Wat ik die dag zelf zal doen? Ik ga naar de markt om 15 kilo pepers om in iedereens gat te steken. (lacht) Weet je, het is vooral ongelooflijk om heel die bende samen te zien. Ik deed kijkstage tijdens de Heilige Bloedprocessie, en daar zie je dat het echt een community is: al die verschillende mensen, leeftijden, kleuren, gewichten… Ik begon bijna te janken van de schoonheid ervan, als je die verbinding ziet ontstaan. Er is ergens toch een halve priester aan mij verloren gegaan”, grijnst Tom.

Vergrijzing aan de kust

Voor Tom is het overigens een drukke periode. Zo speelt hij tussentijds nog de theaterwandeling Dauw met Silke Thorrez, en zit hij in volle voorbereiding voor het nieuwe stuk ‘Grysde’ van Theatermakery Het Eenzame Westen, dat met Zwins en Sukr al aardige adelbrieven kan voorleggen. Waar ze bij voorgaande nog focusten op de harde wereld van respectievelijk varkensboeren en grensarbeiders, staat deze keer de vergrijzing aan de kust centraal. Een van de rollen wordt deze keer vertolkt door Warre Borgmans, een niet-West-Vlaming, die een ‘aangespoelde’ speelt. “Een verrassende keuze? Inhoudelijk noodzakelijk dat er een ‘aangespoelde’ in de voorstelling zit. Het is onder andere door pensioenmigratie dat we aan de kust met zo’n hoge vergrijzingsgraad zitten. En waarom Warre? Het is een straffe speler die ene breed publiek aanspreekt, kan raken en hij heeft natuurlijk ook de lach aan zijn gat hangen heeft. Eén van mijn eerste professionele projecten die ik deed was trouwens met hem. “Zoals de vorige keren doen we eerst heel wat interviews om zoveel mogelijk in het thema te duiken. Van daaruit ontstaat de voorstelling die in januari ’25 in première gaat in Zeebrugge. Maar eind september organiseren we eerst nog een Uitwijken-weekend, in samenwerking met Brugge Plus en de Batterie. Aan het visserskruis in Zeebrugge zullen de interviews te horen zijn in een zotte installatie waar het publiek terwijl sprotjes moet twijgen en roken. Vijf jonge theatermakers, geïnspireerd door dezelfde interviews, creëren samen met lokale (grysde) liefhebbers ook een intrigerende theaterwandeling.

“Ik vind het steeds fijner om een platform te creëren voor andere (jonge) makers en hen te coachen. Maar uiteraard kan ik het niet laten zelf ook te blijven spelen. Zo speel ik weer in Nachtgasten van tg De Link, improvisatietheater, tot nu toe enkel op de Gentse Feesten maar nu op tournee met veel bekende straffe spelers. Ondertussen ben ik al bezig met verschillende andere projecten, er is zelfs al eentje voor 2030. Televisiewerk schiet er voorlopig wat bij in, alle vragen zijn steeds welkom, maar de boeiende afwisseling in mijn werk maakt mij sowieso een dankbare en contente mens.”