Assisen Kappersmoord: proces blijft in Brugge, ondanks vraag naar taalwijziging bij verdediging

Abdellatif Belarbi (50) staat terecht voor de moord op Alban Demora (31) in De Panne. © KURT DESPLENTER BELGA

Op de eerste dag van het assisenproces tegen Abdellatif Belarbi (50) heeft de verdediging opnieuw aangedrongen op een taalwijziging. Het West-Vlaamse hof van assisen heeft echter geoordeeld dat het proces zoals gepland in Brugge kan doorgaan. De Marokkaanse kapper staat terecht voor de moord op Alban Demora (31) op 3 september 2020 in De Panne.

De Gentse kamer van inbeschuldigingstelling (KI) besliste op 14 maart 2023 dat Abdellatif Belarbi zich voor het West-Vlaamse hof van assisen moet verantwoorden voor moord. Op de preliminaire zitting van 24 november vroeg de verdediging aan voorzitter Vincent Vereecke echter om de zaak alsnog naar een Franstalig assisenhof te verwijzen. De voorzitter oordeelde echter dat hij toen onbevoegd was om over het verzoek te oordelen.

Taalwijziging

Zoals aangekondigd drong de verdediging bij de echte start van het proces opnieuw aan op een taalwijziging. Volgens meester Carine Liekendael was de beschuldigde door zijn toenmalige advocaat niet op de hoogte gebracht van de mogelijkheid om in de KI een Franstalig proces te vragen. “Wij menen dat er toch een taalwijziging moet komen, dat zijn ook de rechten van verdediging. Hij heeft het recht om zijn proces te kunnen volgen in een taal die hij verstaat.”

“Hij heeft het recht om zijn proces te kunnen volgen in een taal die hij verstaat” – meester Carine Liekendael

Ondergeschikt vroeg de verdediging om twee prejudiciële vragen te stellen aan het Grondwettelijk Hof. “Een beklaagde die moet verschijnen voor de correctionele rechtbank of de politierechtbank kan wel een vraag tot taalwijziging indienen op de zitting ten gronde. Wij denken dat daar een ongelijkheid is, omdat een beschuldigde dat niet kan doen.” Hun tweede argument noemde meester Liekendael nog schrijnender. Voor het Brusselse hof van assisen kan een taalwijziging immers voor de KI én op het eigenlijke proces. “In Vlaanderen en Wallonië kan dat niet. Wij zeggen dat dat echt een ongelijkheid is. Die ongelijke behandeling kan niet worden verantwoord.”

Verzoek te laat

Procureur-generaal Eva Brantegem reageerde dat het verzoek van de verdediging gewoon te laat komt. Daarbij werd benadrukt dat ondertussen heel wat kosten werden gemaakt, zoals het dagvaarden van 90 kandidaat-juryleden en 71 getuigen. Het verschil in behandeling met een correctionele rechtbank of een politierechtbank noemde de openbaar aanklager dan ook niet meer dan normaal. Ook in de verschillen met Brussel ziet het OM geen probleem. “Er is een objectief criterium, want Brussel is een tweetalig taalgebied.”

“Misschien is hij bang dat een West-Vlaamse jury zijn leugens zal doorhebben” – meester Kristiaan Vandenbussche

Ook de burgerlijke partijen verzetten zich tegen een verwijzing naar een Franstalig hof van assisen. “Ik vind het zelfs een beetje schokkend dat men op deze belangrijke zitting het proces al begint te saboteren”, aldus meester Kristiaan Vandenbussche. De advocaat van de zus van het slachtoffer verwees ook naar de zitting van de KI. “Meneer Belarbi heeft daar juist niks gezegd. Hij heeft niet gezegd dat hij naar Bergen wilde. Hij stelt zich boven de strafwet en blijkbaar ook boven de taalwet. Ik weet niet wat hij tegen een West-Vlaamse jury kan hebben. Misschien is hij bang dat een West-Vlaamse jury zijn leugens zal doorhebben.”

Meester Julie Vandenbogaerde, advocate van de moeder van Demora, verweet de beschuldigde dan weer een gebrek aan empathie. “Mama wacht op gerechtigheid, mama wacht op antwoorden. De demarches in verband met die taalwijziging zijn voor haar een slag in het gezicht.”

Ongelijkheid

Ten slotte benadrukte de verdediging dat van een gebrek aan respect voor de slachtoffer absoluut geen sprake is. “Is een moord niet belangrijker dan een rood licht. Maar iemand die een levenslange gevangenisstraf riskeert, die kan het proces niet in zijn eigen taal volgen”, aldus meester Anthony Mallego. “En dezelfde persoon die dezelfde misdaad in Brussel pleegt, kan die taalwijziging wel vragen. Daar zit die ongelijkheid in voor ons.” Abdellatif Belarbi sloot zich aan bij zijn advocaten. “Heel mijn familie spreekt Frans. Ze zouden niets begrijpen. Ik begrijp ook niets.”

Proces blijft in Brugge

Het hof oordeelde dat het verzoek tot taalwijziging onontvankelijk is. Belarbi had immers in de KI wel degelijk de mogelijkheid om een proces voor een Franstalig hof van assisen te vragen. Bovendien kan het hof van assisen zelf geen schending van de grondwet vaststellingen. Ook van een schending van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens is volgens voorzitter Vincent Vereecke en zijn assessoren geen sprake. De beschuldigde wordt immers bijgestaan door een beëdigde tolk en heeft het recht op de vertaling van bepaalde stukken uit het dossier.

Het verzoek om prejudiciële vragen te stellen aan het Grondwettelijk Hof, werd afgewezen als ongegrond. Daarbij werd opgemerkt dat de aard van de procedure duidelijk anders is dan voor de correctionele rechtbank en de politierechtbank. Zo moesten er heel wat voorbereidingen getroffen worden, zoals een akte van beschuldiging, een preliminaire zitting, een jurysamenstelling en het dagvaarden van 71 getuigen. “De mogelijkheid om alsnog een taalwijziging te vragen valt niet te verenigen met een goede rechtsbedeling voor de beschuldigde, de burgerlijke partij en de maatschappij in het algemeen”, aldus voorzitter Vincent Vereecke.

In Brussel en in Luik kan bij de start van het eigenlijke proces wel nog een taalwijziging gevraagd worden. “Het verschil in behandeling berust op een objectief criterium en is evenredig met het beoogde doel”, oordeelde het hof echter. Die hoven van assisen zijn immers bevoegd voor een tweetalig taalgebied, respectievelijk Nederlands-Frans en Frans-Duits. West-Vlaanderen ligt echter in een eentalig taalgebied, waardoor de magistraten niet tweetalig hoeven te zijn.