Johan Verstreken getuigt in boek ‘Over Leven’ over kindermishandeling: “Zelfs nu word ik nog vaak badend in het zweet wakker”

Het aantal meldingen over kindermishandeling bij het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling in West-Vlaanderen is vorig jaar licht gestegen. Vrijdag verschijnt bij Uitgeverij Lannoo het boek ‘Over Leven’, een wake-up call met pakkende getuigenissen rond kindermisbruik. Een van die verhalen komt van voormalig tv-presentator Johan Verstreken. “Erover praten is lastig, maar o zo nodig.”

Johan Verstreken (58) kwam in 2015 zelf voor het eerst met zijn persoonlijk verhaal naar buiten. Hij werd toen wat overweldigd door de enorme respons op zijn boek Met gesloten vuisten. “Mijn boek gaf blijkbaar perfect de tijdgeest weer van de jaren zestig en zeventig; een tijd waarin je als slachtoffer van kindermisbruik vaak helemaal alleen stond. Er is massáál veel reactie gekomen op mijn boek, hónderden mailtjes en berichten heb ik toen gekregen”, aldus de voormalige televisiepresentator.

Nadat alle heisa rond het boek was gaan liggen, hield hij zich weer wat meer op de vlakte. Omdat het, elke keer dat hij erover vertelt, weer allemaal opspeelt. Nu het boek Over Leven in de boekenrekken ligt, waarin hij getuigt over kindermisbruik, maakt hij voor ons nog eens een uitzondering.

Over de streep

“Ik werd benaderd door Meredith Van Overloop, de vroegere zangeres van Pop in Wonderland. Zij zette mee haar schouders onder Echo-Lotgenotenwerking, een initiatief van het Vlaams Expertisecentrum Kindermishandeling dat onder meer gratis groepssessies aanbiedt voor slachtoffers van kindermisbruik. Een erg waardevol initiatief en ook de medewerking van kinderpsychiater Peter Adriaenssens trok mij over de streep. Maar ik heb dus inderdaad lang getwijfeld. Omdat ik wist dat er wéér veel reactie op zou komen en het wéér een trigger zou zijn die allerlei nare herinneringen oproept. Daarnaast ben ik ook steeds op mijn hoede voor dierbaren. Ik denk dan in de eerste plaats aan mijn mama, die ondertussen de tachtig gepasseerd is en destijds ook haar hart vasthield toen mijn boek uitkwam. Maar finaal was ze opgelucht. Wat je in je boek vertelt, is maar een fractie van wat we allemaal met vader hebben meegemaakt, zei ze.”

Blinde paniek

Johans vader kampte met een zware alcoholverslaving en was vaak gewelddadig. “Dat was zowel fysieke als verbale agressie: Ik ga je ma vermoorden. Hij heeft het op een dag ook voor mijn ogen geprobeerd”, aldus Johan. Het tekende zijn jeugdjaren. “Nadat mijn ouders gescheiden waren, zag ik mijn vader sporadisch nog eens op straat. Ik schoot dan elke keer in een blinde paniek. De vechtscheiding van mijn ouders heeft ook erg lang aangesleept – meer dan tien jaar. In die periode maakte mijn vader zich schuldig aan stalking. Hij stond ’s nachts aan de overkant van de straat, achtervolgde mij op weg naar school en dreigde mij te zullen ontvoeren. Mijn schoolresultaten leden eronder en er was ook de financiële uitsluiting door de scheiding.”

“Mijn goedlachse imago op tv? Dat was een masker waarachter ik mij wegstak. En anderzijds ook wel die West-Vlaamse mentaliteit van zwijgen en voortdoen”

Johan vertelt hoe hij later zelf naar mogelijke verklaringen zocht: wat was er in zijn vaders jeugd misschien gebeurd dat hem zo gemaakt had? “Maar vergeten kan ik niet. Nu nog word ik soms badend in het zweet wakker.” Het staat in schril contrast met de goedlachse televisiepresentator uit de jaren negentig. “Dat was een masker waarachter ik mij wegstak. En anderzijds ook wel die West-Vlaamse mentaliteit van zwijgen en voortdoen”, vertelt Johan.

Toen hij nog omroeper was bij de VRT, ontving hij ook vaak brieven van kijkers. Het was ook in die periode dat hij de bijnaam Bambi kreeg. “Wildvreemde mensen stortten bij mij gemakkelijk hun ziel uit en ik stond erop om hen allemaal een persoonlijk antwoordje te sturen. Terwijl ik mijn eigen issues haast mijn hele professionele carrière voor mij uitgeduwd heb. Mijn werk was mijn therapie, niet worden zoals mijn vader mijn missie.”

Tranen

Johan krijgt af en toe een krop in de keel. “Het blijft lastig om erover te praten. Bij de publicatie van Met gesloten vuisten ging ik geregeld spreekbeurten geven en dan was ik ’s avonds altijd leeg. Het vergde zó veel energie. Toch heb ik nu weer ja gezegd om mee te werken aan dit boek. Omdat de cijfers nog altijd schrijnend zijn: één op tien kinderen groeit op met huiselijk geweld. Als ik dan met mijn getuigenis andere slachtoffers op de goede weg kan zetten, dan doe ik dat. Want zelf heb ik het jaren verdrongen. Ik worstelde ook met een schuldgevoel: had ik het niet allemaal zelf uitgelokt?”

Hij vertelt hoe hij lange tijd geen traan kon laten. “Onze tranen zijn op, Johan, zei mijn ma eens. Toen mijn oma stierf – ik was toen een jaar of vijftien – heb ik geweend, maar daarna niet meer. Tot ik op een dag een goede vriendin van mama tegen het lijf liep die vroeg hoe het met mij ging. Ik ben beginnen wenen en de tranen zijn de hele nacht blijven komen. Toen pas besefte ik dat ik hulp nodig had. Erover praten is zó belangrijk.” Maar helemaal verwerkt is het nog niet. “En op latere leeftijd een relatie aangaan, is ook niet makkelijk met zo’n rugzak. Ik had mij als kind voorgenomen nooit te zullen trouwen. Ik ben er nochtans van overtuigd dat ik een schitterende vader zou geweest zijn.”