Krijg meer grip op je energie

Haal jij energie uit een aflevering van je favoriete soap? Ben je pas in je element als je boodschappen kan doen voor een bejaarde buurvrouw? Of start de dag pas goed voor jou na een rondje hardlopen? Meer energie opbouwen en de manier waarop we dat doen, is voor iedereen anders. In een wereld waarin we ons van langsom meer en om schijnbaar onverklaarbare redenen ‘moe’ voelen, is het daarom van belang om uit te zoeken wat voor jou wél werkt.

Waarom ben ik zo moe? Het is een vraag waar veel mensen vandaag mee worstelen en waarop coaches en organisatieontwikkelaars Peter Beschuyt en Katrien Massa een antwoord proberen te geven in hun gelijknamige boek. Samen met verschillende professionals uit complementaire disciplines leggen ze uit waar onze huidige problemen om voldoende energie op te brengen vandaan komen, en hoe ieder voor zichzelf een strategie kan opbouwen om bewuster en gezonder te leven.

Hoe kleiner de kloof is tussen wat je wil en wat je doet, hoe beter

Zo hebben velen al wel een paar boeken in de kast staan. “Maar doorgaans focussen die op het verbeteren van het energiepeil op één domein – voeding, sport, relaties… – terwijl dat eigenlijk niet volstaat om een algemeen beter evenwicht te bereiken”, verklaart Peter Beschuyt dit nieuwe boek. “Wij hebben de verschillende soorten energie waarover een mens beschikt, en die met elkaar in verbinding staan, achter elkaar gezet. Over elke soort energie – mentale, fysieke, existentiële en relationele – lieten we experten aangeven wat iemand erover moet weten om er vervolgens iets aan te kunnen verbeteren. Het boek wil de lezer op die manier een oriëntatie bieden om zijn of haar eigen weg naar een gezond energie-evenwicht te ontdekken. Eens je weet wat voor jou werkt – of dat nu drie uur sport per week is, of je slaappatroon herzien – en op welke domeinen jij kan bijsturen, kun je daar nog dieper op ingaan aan de hand van thematisch meer gespecialiseerde boeken.”

Altijd maar sneller

Dat we ons in onze maatschappij vaak ‘zo moe’ voelen is eigenlijk maar normaal. Zo’n 160.000 jaar lang evolueerden we tot de mensen die we nu zijn. Maar de jongste eeuwen en zeker decennia heeft onze maatschappelijke evolutie een enorme versnelling ingezet. Vandaag leven we in een wereld waar gelijke kansen, individuele ontplooiing en persoonlijk succes op de voorgrond staan. Nooit eerder hadden we zo veel mogelijkheden én keuzevrijheid. Maar nooit eerder ook waren we zo verantwoordelijk voor de gevolgen van onze keuzes. In een digitale wereld bovendien waarin alles en iedereen met elkaar in contact staat, maar de communicatie tegelijk vaak mank loopt, met stress, eenzaamheid en onverdraagzaamheid tot gevolg.

De alsmaar sneller evoluerende maatschappij is een feit. Daar moeten we dus mee leren omgaan. Alleen kan de evolutie van onze genen de snelheid waarmee alles om ons heen verandert niet zomaar bijbenen. “De moderne maatschappij is uitdagend”, aldus Peter. “Er kan veel en we mogen veel. Daardoor nemen we gemakkelijk veel hooi op onze vork, en daar lopen sommigen dan tegenaan. Maar we leven ook in een ingewikkelde maatschappij. We moeten meer bewegen, maar velen van ons zitten acht uur per dag aan een computer. We moeten meer samenwerken in allerlei netwerken, we proberen werk- en gezinsleven te coördineren, we staan voortdurend bloot aan ongezonde voeding… Dat is de werkelijkheid, en daar kunnen we inderdaad vaak niet tegenop. Maar ons er zomaar bij neerleggen is óók geen optie. Wie louter meedraait in de mallemolen zonder af en toe stil te staan bij wat hij of zij doet, komt vroeg of laat vast te zitten.”

De uitdaging bestaat eruit om zelfontwikkeling en zelfsturing te combineren met communicatie en samenwerking. Een proces waar we ons pas sinds kort bewust van worden, en dus nog veel over te leren valt, maar waar we wel degelijk zelf grip op kunnen krijgen. Door onze persoonlijke energiebalans te vinden aan de hand van de voor ons juiste keuzes.

Stilstaan bij jezelf, even uit de ratrace stappen: het blijft voor velen een opgave. Soms ook een luxe?

Peter: “Maar we sturen er dan ook niet op aan dat iedereen plots een sabbatjaar neemt. Stel jezelf af en toe de vraag hoe het met jóú gaat. Doe je wat je echt wil doen? Heb je het gevoel dat je zelf aan het stuur zit? Of eerder dat je overal achteraan holt? Hoe kleiner de kloof is tussen wat je wil en wat je doet, hoe beter. En als die kloof te groot wordt, ga dan na wat voor jou de beste manier is om opnieuw rust in je hoofd te brengen en fit te worden.”

En toch. We weten intussen wat gezond voor ons is, en wat niet. Waarom blijft het zo moeilijk om daar gewoon naar te leven?

Peter: “Paradoxaal genoeg waren we nooit eerder in de geschiedenis minder onderhevig aan stress als vandaag. We hoeven niet meer op eten te jagen, we trekken de koelkast open. We wonen in warme huizen. We zijn wél van langsom meer onderworpen aan mentale stress en daar heeft ons systeem zich nog niet voldoende op ingesteld. De impact van mentale stress is veel minder onschuldig dan we denken. De link tussen stress en bijvoorbeeld rugpijn of relatieproblemen wordt nog onvoldoende gelegd. Of we verleggen de normen: ik slaap slecht, dus dan slaap ik maar wat minder. We wennen aan wat niet optimaal is. Zo komt het dat we nog niet of te laat in actie schieten terwijl ons lichaam wel aangeeft dat dat nodig is.”

Kunnen we die vicieuze cirkel doorbreken?

Peter: “Het is moeilijk. Want wat we daartoe moeten ondernemen, voelt vaak tegennatuurlijk aan. Na een zware werkdag ben je het best gebaat bij een uurtje sporten, een gezonde maaltijd en nog wat ontspanning met je vrienden. Terwijl alles in ons zich net daar dan tegen verzet: geen tijd, geen zin… En toch moeten we het leren: werken als het nodig is, en daarnaast op een goeie manier ontspannen.”

“Daar komt nog bij dat het taboe op ‘jezelf niet goed voelen’ groot blijft. Terwijl we nochtans allemaal momenten hebben waarop het minder gaat. Op dat vlak, investeren in onszelf met een op termijn beter welzijn als doel, is er nog een lange weg te gaan.”

Hoe optimistisch – of niet – schat jij onze toekomst in?

Peter: “Het is goed dat het belang van een gezonde energiebalans alsmaar meer aan bod komt, in de media, op scholen en in organisaties. De coronacrisis heeft dat bewustzijn nog wat aangescherpt. Tegelijk zijn we hardleers en maken we deel uit van een kapitalistisch systeem waarin alleen groei telt. Toch botst ook dat systeem nu al tegen zijn limieten aan. Misschien is er nog wel een big bang voor nodig, maar ik maak me sterk dat we de switch ooit zullen maken.”