Gezonder (met) thuiswerken

Thuiswerk is niet dé toekomst maar kan daar wel een belangrijk en waardevol deel van uitmaken. De voordelen ervan kunnen alleen maar voor meer tevreden en gezondere werknemers zorgen, en daar hebben ook werkgevers baat bij. Gaan we door op de ingeslagen weg of wordt het straks weer ‘business as usual’?

Toen de coronacrisis ons tot thuiswerken verplichtte gingen heel wat wenkbrauwen de hoogte in. Lang niet elke job leent zich ertoe, maar het aantal werknemers in België die thuiswerken liep tijdens de voorbije periode wel op van een kleine 20% voor de crisis tot bijna 40%. Of we dat cijfer blijven aanhouden of dat het, van zodra het normale leven zich herneemt, weer afkalft valt moeilijk te voorspellen. Maar de verwachting is dat we naar een ‘hybride’ werkvorm evolueren. Twee dagen per week thuis en drie dagen op de werkvloer is ideaal, vindt expert Hendrik Delagrange van de Stichting Innovatie & Arbeid. In dat scenario treden weinig of geen disfunctionele effecten op zoals zich sociaal geïsoleerd voelen, verlies aan verbondenheid of contact met de collega’s.

Ook op technologisch vlak staan we intussen een stuk verder. Online vergaderen is ingeburgerd en kunnen we dus ook in de toekomst blijven toepassen. Maar voor vergaderingen die een meer creatieve en persoonlijke inbreng vergen, zullen we alsnog live samenkomen.

Extra troef

Deze hybride werkvorm vraagt een goede planning en afspraken. Maar net omdat hij ook de voordelen van thuiswerk insluit, is de kans groot dat een werknemer bereid is zich ervoor in te zetten. Bovendien kunnen ook meer werkgevers zich erin terugvinden. Hun belangrijkste bezwaar tegen thuiswerken is dat werknemers minder betrokken zijn bij het bedrijf als ze er nooit meer langskomen, en dat ‘elk op zijn of haar eilandje’ het ontstaan van vernieuwende en originele ideeën in de weg staat. Op welbepaalde momenten en met een welomschreven doel aanwezig zijn op de werkvloer, kan dat bezwaar opheffen. Bedrijven zullen de afweging in de toekomst sowieso moeten maken: wie thuiswerk aanbiedt zal dat als extra troef kunnen uitspelen bij de rekrutering of behoud van personeel.

De tijd die je wint met thuiswerken, kun je besteden aan meer bewegen of gezonder koken

Hoe dan ook: met thuiswerken moeten we bewust leren omgaan. “Hoe de werknemer thuis zijn of haar werk organiseert, behoort tot de persoonlijke sfeer. Maar dat neemt niet weg dat ondernemingen hun personeel daarin kunnen begeleiden en de nodige ondersteuning bieden”, aldus Karlien Devloo, stafmedewerker bij het Vlaams Instituut Gezond Leven vzw. Uit de indicatorenbevraging, een vierjaarlijkse enquête waarin dit expertisecentrum het preventieve gezondheidsbeleid in ondernemingen peilt, blijkt uit de cijfers voor 2019 dat vier op de tien ondernemingen gratis fruit aanbieden, en bijna de helft voorziet kleedkamers en fietsen stallingen om hun werknemers te stimuleren voldoende te bewegen. “We zien een positieve evolutie, maar het kan nog veel beter. Zeker met het oog op een betere integratie van thuiswerk, kunnen werkgevers ook vanop afstand handvaten aanreiken die de werkomstandigheden verbeteren, zowel op kantoor als thuis. Veel ondernemingen hebben tijdens de lockdown positieve acties ondernomen, zoals een 10.000 stappenchallenge, maar als op dat vlak in de toekomst geen breder beleid wordt uitgewerkt, is het effect daarvan slechts tijdelijk.”

Blijere werknemers

Werk aan de winkel dus. Want telewerken kan een positieve invloed hebben op de gezondheid van werknemers. De flexibiliteit die het thuiswerken biedt geeft hen de kans om een betere balans tussen werk en privé te vinden. Even een was draaien tussen twee vergaderingen door, boodschappen halen op een moment dat niet iedereen tegelijk naar de supermarkt holt of minder lang in de auto: de tijd die je ermee wint, kun je besteden aan bijvoorbeeld meer bewegen of gezonder koken. Velen denken bovendien minstens even productief, soms zelfs productiever te zijn thuis dan op kantoor waar ze zich minder goed kunnen focussen.

Maar niet iedereen slaagt erin zijn of haar vrijgekomen tijd op een gezondere manier in te vullen, sommigen blijven net langer stilzitten of snoepen meer tussendoor. Wie krap behuisd is en zich moeilijk kan afsluiten van de rest van het gezin heeft het net moeilijker om zich te focussen. Velen missen bovendien het directe sociale contact met collega’s. Of ervaren minder van bovenaf opgelegde instructies eerder als frustrerend dan als bevrijdend.

Het mag duidelijk zijn: thuiswerken is niet dé toekomst, maar kan daar, ondersteund door goed uitgebouwde maatregelen die een blijvende gedragsverandering tot gevolg hebben, zeker deel van uitmaken. Daar kunnen op termijn alleen maar gezondere en blijere werknemers, en dus ook werkgevers, van komen.