Fietsen langs Duitse stellingen

In de Westhoek werden 12 fietsroutes ontwikkeld rond de Eerste Wereldoorlog. Wie ze alle 12 fietst, heeft een goed beeld van vier jaar Groote Oorlog in deze regio. De route ‘Duits Hinterland’ zet ook het laatste oorlogsjaar in de kijker, waarbij ‘den Duits’ nog eens zijn tanden toonde en de geallieerden tijdens het Eindoffensief op een netwerk aan bunkers botsten.

In april 1918 wilden de Duitsers een doorbraak forceren. De Gotha-bommenwerpers bestookten de loopgraven terwijl de grondtroepen oprukten. Hier en daar werden overwinningen geboekt, maar niet genoeg om een einde te maken aan de zinloze loopgravenoorlog. Het lenteoffensief vergde veel krachten van de bezetter. Toch duurde het nog tot zaterdag 28 september 1918 vooraleer de geallieerden het Eindoffensief inzetten. In de vroege ochtend klommen ze uit de loopgraven en overrompelden al snel de Duitsers aan de Ieperboog. Wisten de Belgen veel dat zich ter hoogte van Hooglede een nieuwe stelling bevond, de Flandern Stellung. Die stelling die we tijdens de route voor een groot stuk volgen, hield de geallieerden twee weken bezig.

Bunker onder de straat

Het Soldatenfriedhof in Hooglede met zijn 8.257 graven ligt er stil bij. Al van bij de aanleg werd bepaald dat geen gebouwen het uitzicht op Roeselare mochten verstoren.

Bij een bezoek aan de bunker hoor je de auto’s boven je passeren

Hooglede was voor de Duitse bezetter een strategische plek. In de bib aan de rotonde kan je met een aanraakscherm historische foto’s zien uit die tijd. In de gemeente werden de zwaargewonden van het front verzorgd, onder andere in wat nu rusthuis ‘t Hoge is. De meeste soldaten die op het friedhof zijn begraven, zijn gestorven in een Hoogleeds feldlazarett.

Net voorbij de Vossenberg bevindt zich aan een bocht in de Kortemarkstraat een bunker onder het straatniveau. Bij een bezoek aan de bunker hoor je de auto’s boven je passeren. De bunker maakte deel uit van de extra verdedigingslinie die door de Duitsers in 1917 was aangelegd. De linie bestond uit bunkers, prikkeldraad en loopgraven. Langs de kant van een veld vinden we oorlogsmunitie van begin oktober 1918.

Zicht op IJzertoren

De route volgt de Flandern Stellung tot in Sleihage. Vanaf Staden gaat het over de vroegere spoorwegbedding van de lijn Torhout-Ieper. Staden was tijdens de Eerste Wereldoorlog nagenoeg een spookdorp.

Hoogtepunt van de tocht is de Vredesmolen in Klerken. Tijdens WO I deed de molen dienst als strategische uitkijkpost en nu, honderd jaar later, kan je de molen opnieuw beklimmen. We zien de IJzertoren van Diksmuide opduiken aan de horizon. De eerste dag van het Eindoffensief liep aan de voet van deze molen vast. Pas een dag later wisten de Belgen de molen in te nemen.

Houthulst ligt nog een stapje dichter bij het front. Ook dat dorp werd op 28 september 1918 door de Belgen bevrijd. De ‘Slag om Houthulst’ ging er hem eigenlijk om de Duitsers uit het Vrijbos te verjagen. Het bos was een versterkte vesting waar al hun oorlogsmateriaal lag opgeslagen. Na de slag stonden nog maar enkele bomen in het ooit uitgestrekte bos recht. Ze werden allemaal omgehakt om het gebied te ontmijnen. De ontmijningsdienst DOVO heeft er nog altijd zijn vaste stek.

Landelijke stilte

De wederopbouw van de Verwoeste Gewesten vroeg tijd. Op veel daken zien we jaartallen als 1921 of 1923 geschilderd staan. Dat betekent dat wie na de oorlog terugkeerde naar de Westhoek nog enkele jaren in een noodbarak of ander onderkomen moest slapen. Pas vanaf de jaren twintig werden de herstelbetalingen uitgekeerd. Het duurde zo lang omdat elk dossier apart werd behandeld.

Boven op de Stadenberg flitsen de wielertoeristen ons om de oren terwijl wij even genieten van het prachtige uitzicht. Het vervolg van de route is eerder vlak, met een leuke passage door de Vijverbossen in Westrozebeke. Op sommige plekken heerst een landelijke stilte.

Praktisch

Gratis parking: Duitse militaire begraafplaats, Beverenstraat 79, Hooglede. Naast de begraafplaats is een onthaalpaviljoen met een aantal parkingplaatsen.

Start: Fiets in de richting van het centrum van Hooglede

Afstand: 50 km

Bewegwijzering: zeshoekige bordjes

Nog vier WO I-fietsroutes in onze provincie

POP-route rond Poperinge

De Britten noemden Poperinge kortweg POP. Hier kwamen ze het slijk van de loopgraven wegspoelen met drank en dans. De 41 kilometer lange POP-route vertrekt op de Markt van Poperinge en verkent het stukje België dat in WO I niet was ingenomen door de Duitsers. Je passeert onder meer het Helleketelbos (foto) en het gehucht Busseboom, waar 13 Chinese arbeiders omkwamen bij een Duitse bomaanval.

Aller-Retour vanuit Alveringem

Duizenden soldaten verbleven tijdens WO I in Alveringem. Van daaruit trokken dagelijks troepen naar het front, waar de kiemen werden gelegd van de frontbeweging die onder meer ijverde voor de Vlaamse taal. Aller-Retour, de naam van de 37 kilometer lange fietsroute tussen Alveringem en Diksmuide, is een knipoog naar die prille beweging. Je start aan het Hof van Wyckhuizen (Sint-Rijkersstraat 19) in Alveringem.

Mijnenslag in Kemmel

De geallieerden brachten op 7 juni 1917 om 4.10 uur in de ochtend 19 dieptemijnen tot ontploffing in het Heuvelland en omgeving. De littekens die die ontploffingen nalieten in het landschap verken je tijdens de Mijnenslagroute (43 km). Je passeert onder andere de Pool of Peace (foto). De route vertrekt op de parking van het provinciaal domein Palingbeek (Palingbeekstraat) in Zillebeke.

IJzer 14-18 in Diksmuide

De Belgische stellingen langs de IJzer veranderden nauwelijks tijdens de vier jaar durende loopgravenoorlog. De fietsroute IJzer 14-18 (41 km) trekt langs de belangrijkste punten waar de Belgen stand hielden. Ze start aan de Dodengang (IJzerdijk 62) in Diksmuide. Stap zeker even af aan het Museum van de IJzer in de IJzertoren of aan het Onze-Lieve-Vrouwhoekje met zijn uitkijktorentje.