Boer Olivier: slow farming in de Westhoek

Olivier Mehuys staat model voor de hedendaagse landbouwer: hij zoekt zijn klanten zelf, staat in contact met collega’s wereldwijd, en werkt liever met dan tegen de natuur. Boer Olivier en zijn kompanen ‘slow farmers’ werken op een zo duurzaam mogelijke manier aan eerlijke producten voor eerlijke prijzen. Zij schrijven hun verhaal zelf, op het veld én op sociale media: een boeiend en smaakvol verhaal waar de hedendaagse consument best oren naar heeft.

Hof ten Dreve, de hoeve in Diksmuide die Bart Mehuys bijna veertig jaar geleden overnam, schittert vandaag kerngezond in de lentezon. Jarenlange inspanningen maakten de grond eromheen opnieuw klaar om er tarwe, gerst, vlas, suikerbieten, graszaad, paardenbonen, aardappelen en pompoenen op te verbouwen en runderen te kweken. Maar zoals op wel meer boerderijen in onze contreien drong zich tien jaar terug de vraag op hoe het nu verder moest. De vier kinderen van Bart en zijn vrouw Sabine ontdekten er een jeugd lang het boerderijleven én de wereld tot ver daarbuiten. Maar een boerderijcarrière had geen van hen voor ogen.

Tot Olivier na zijn studies economie in Gent en Brussel de balans opmaakte: “Ik weet wat er in een stad leeft, ik heb het zelf kunnen ontdekken. En mijn studies beschouw ik niet als verloren tijd, ik gebruik die kennis nu in ons bedrijf”, vertelt hij. Maar zelfs tijdens zijn studentenjaren kwam hij nog het meest tot rust tijdens de weekends op de boerderij. Hij besloot het boeren een kans te geven. En runt sindsdien de boerderij, vanuit de eigentijdse visie op landbouw die hij zelf bij elkaar zocht en tegelijk gestoeld op de ervaring van zijn vader.

Een rund is meer dan filet pur, zelfs de tong en staart hebben culinaire waarde

“Maar al van bij het begin vond ik dat er iets niet klopte”, zegt hij. “Uit mijn studies had ik onthouden dat je als bedrijf beter zelf je prijs kan bepalen dan afhankelijk te zijn van wat de markt je biedt. Landbouwers staan doorgaans in de positie dat tal van afnemers bepalen wat ze verdienen, en dat brengt hen vandaag nog maar weinig op. We besloten enerzijds het verhaal van mijn vader voort te zetten, en dus rundvlees en gewassen aan de handel te blijven leveren, maar daarnaast een tweede bedrijfspoot uit te bouwen, met duurzame producten die we rechtstreeks tot bij de consument brengen.”

Olivier haalde enkele Salers naar Diksmuide, een runderras uit de Auvergne, dat bekendstaat om de intense smaak van het vlees. De kudde telt intussen dertig dieren. En produceert vlees op een manier en van een kwaliteit waar Olivier volledig achterstaat, en waarvoor hij dus ook een eerlijke prijs wil.

Opdracht: een mooi product rechtstreeks tot bij de consument krijgen. Oplossing?

“We bieden het vlees in pakketten en online aan. We moeten enerzijds af van het idee alleen filet pur te willen eten. Elk stuk van een rund heeft een culinaire waarde, tot de tong en de staart toe. Dat besef wil ik mensen opnieuw bijbrengen door het vlees in een pakket met verschillende onderdelen aan te bieden. De pakketten zijn te koop in onze webshop en bezorgen we met een specifiek daartoe opgezet transportsysteem tot bij de koper.”

Online vlees kopen: dat concept slaat aan?

“We zijn er vijf jaar geleden mee begonnen, en het vraagt inderdaad tijd. Mensen moeten wennen aan het idee. Maar op sociale media leggen we ons concept uit, en dat werkt. Er zijn wel degelijk veel mensen die willen weten wat er op hun bord ligt. Het aantal onlinebestellingen blijft groeien, intussen leveren we al in West- en Oost-Vlaanderen en Antwerpen.”

Maar is landbouw vandaag enerzijds een lokaal verhaal, anderzijds kijken boeren intussen een heel eind verder dan hun omheining. Zeven jaar geleden bezocht Olivier een beurs in Milaan waar jonge boeren van over de hele wereld elkaar ontmoetten.

Hij maakte er kennis met verschillende manieren om aan een meer duurzame landbouw te doen. Vooral het principe van regeneratieve landbouw sprak hem aan. Uitgeputte bodems worden daarbij geleidelijk aan hersteld, aan de hand van diverse technieken. De mobiele kippenstal die Olivier zich aanschafte, is daar een van: de kippen scharrelen rondom de stal kippenvoer maar ook insecten, kruiden en grassen bij elkaar goed voor eieren met meer smaak die chef-kok Sergio Herman er persoonlijk kwam goedkeuren en maken de bodem opnieuw vruchtbaar door er hun mest over te verspreiden. Gras op? Dan rijdt hij de mobiele stal naar een volgend perceel. Resultaat: een opnieuw met groen bedekte bodem vol leven.

Maar de ruim tweehonderd eieren die hem dat dagelijks opleverde, bleken via het ‘gewone’ circuit alleen verkoopbaar met verlies. Oplossing?

“Ik beschouw elk ‘probleem’ als een uitdaging die ik zelf moet oplossen. Ik bood de eieren aan in winkels en restaurants, waar hun volle smaak een meerwaarde betekende. Dat ook Sergio ze ging gebruiken, gaf de verkoop een extra boost. Maar ik had nog altijd een overschot van kleine eitjes, die niet verkoopbaar zijn: ik vond een bedrijf dat er bloem aan toevoegt en kan nu ook mijn eigen pasta verkopen.”

Olivier stelde pakketten samen van zijn eigen producten én die van andere landbouwers uit de streek, en biedt ook die aan in de webshop.

En nog gaat zijn verhaal voort. Alsmaar meer mensen zijn geïnteresseerd in Oliviers manier van werken en vragen uitleg of een rondleiding op de boerderij. Een deel van de oude hoevegebouwen wordt momenteel omgebouwd tot een educatieve ruimte waar in de toekomst groepen ontvangen zullen worden.

Bovendien legde de familie tijdens de lockdown samen een bloementuin aan. “Om iets om handen te hebben,” lacht Olivier, “maar ook om de biodiversiteit op de boerderij te vergroten. De eerste bloemen verkochten we in boeketten aan vrienden en kennissen. Dat werd zo goed onthaald, dat we deze lente bloemenabonnementen willen aanbieden, onder de noemer ‘slow flower farm’. Opnieuw vertrekkend vanuit het idee dat we liever mét dan tegen de natuur werken. Elk product moet de tijd krijgen om voluit te groeien en te rijpen.”

De toekomst ligt in het toepassen van oude principes met moderne technologie

Maar waarom, Olivier?

“Uit respect voor wat mijn vader heeft opgebouwd: een mooi bedrijf dat ik niet verloren wilde zien gaan aan het eenzijdige principe waarbij alleen kwantiteit telt. Ik hoop dat we mee kunnen evolueren naar een wereld waarin ook weer voor kwaliteit wordt betaald, zodat landbouw ook voor volgende generaties de moeite waard kan blijven. Mijn zoon Richard is anderhalf, en zal ik nooit ergens toe dwingen, maar ik zou graag zien dat hij tenminste de kans krijgt om dit voort te zetten.”

‘Family matters’ bij Mehuys?

“Ik heb inderdaad het geluk dat de hele familie met mij meedenkt. We nemen samen beslissingen, durven ook alles in vraag te stellen. Het is niet omdat je iets al jarenlang doet, dat je het nooit moet herdenken.”

Broer en landschapsarchitect Mathieu introduceerde nog meer regeneratieve technieken op het bedrijf, zus Félicie – diploma mode op zak – tekent mee het socialemediaverhaal uit, volgt bestellingen op en gaat straks gasten ontvangen. Vader Bart staat zijn zoon bij met raad en daad.

Volgt het publiek naar jouw gevoel?

“Het is niet gemakkelijk, maar sociale media helpen ons daar enorm bij. Op sociale media kunnen we onze producten tonen, uitleggen hoe we ze produceren en waarom ze kosten wat ze kosten. Het vraagt veel tijd en energie, maar we zien dat het resultaat oplevert. De consument ziet weer wie wij zijn en waar we voor staan, en stapt van langsom meer mee in onze denkwereld.”

“Tegelijk maken alle digitale mogelijkheden het voor ons landbouwers mogelijk om te zien waar collega’s wereldwijd mee bezig zijn. We gebruiken moderne technologie om oude technieken en principes opnieuw toe te passen: ik geloof dat daar de toekomst ligt.”

Als ‘boer Olivier’ ben je stilaan een rolmodel op die sociale media. Een rol die je ligt?

“Eigenlijk overkomt het me, ik heb die rol niet opgezocht. (lacht) Ik wilde mensen laten zien wat landbouw is, wat een boerderij is. En dan niet op de manier zoals dat op een kinderboerderij aan bod komt, niet op een romantische manier, wel het boerderijleven zoals het écht is: een bedrijf dat gerund moet worden. Als dat dan wordt opgepikt, heet je algauw een rolmodel. Maar zo bijzonder vind ik mezelf niet.

Er zijn wel meer jonge boeren op dezelfde manier als ik bezig, alleen laten die zich minder zien.”

Wat heb je onderschat aan deze job?

“De hoeveelheid werk toch wel. Landbouw is arbeidsintensief, duurzame landbouw is dat zeker. Maar ook op dat vlak proberen we creatieve oplossingen te zoeken. En daarbij is de kleinschaligheid van ons bedrijf allicht een troef: wij kunnen sneller iets nieuws proberen, een groot industrieel landbouwbedrijf is veel minder wendbaar.”

Een landbouwer heeft geen tijd voor vrije tijd?

“Ik vind vrije tijd toch wel belangrijk. Goed, we werken veel en dat kan niet anders. Maar ik heb een jong gezin, ook daar wil ik bewust tijd voor maken. Dus ja, we gaan af en toe op reis of nemen wat tijd voor onszelf: dagje naar zee, voetballen, een etentje… Het geeft me de kans om even op adem te komen en alles op een rijtje te zetten. Maar ook daar weer prijs ik mezelf gelukkig met de steun van mijn vader en familie, ik besef goed dat het zonder hen niet haalbaar zou zijn.”

Hoe zie je de toekomst?

“Ik had nooit kunnen denken dat een mobiele kippenstal me bij zelfgemaakte pasta zou brengen. Dus wie weet wat er nog te gebeuren staat? (lacht) Ik blijf wel uitgaan van het principe dat ons model rendabel moet zijn. Het heeft geen zin om een bedrijf uit te bouwen waarvan we niet kunnen leven. Maar binnen dat kader kan álles.”