Caféklap in Moderne in Poperinge: “Voor het geld? Ze pakken je alles af”

Columnist Kurt Vandemaele zoekt de wijsheid in de kan. Aan de toog. Ergens in West-Vlaanderen. Deze week bij Leona in Café Moderne in Poperinge.

Café Moderne, zo staat het aan de buitenkant geschreven. Maar binnen is er niets moderns in het café van Leona Verstraete. Ze is 86 maar wil nog lang van geen wijken weten. Ze zal blijven dansen, zegt ze. Ook al donderde ze onlangs van haar stoel, toen ze één van haar favoriete levensliederen aan het meebrullen was. Of stond ze bovenop een tafel? Of de toog?

“Ik zal het aan je neus niet hangen,” zegt de dame. En ze wijst naar een opschrift op een stevige bierpot achter de toog: ‘doe stille voort’. Dat is ze ook van plan. Hoewel, niet helemaal in stilte. In Café Moderne wordt wel eens vaker een Vlaams liedje gezongen. De sticker van de favoriete zender kleeft tegen het barmeubel: ‘Ik luister Nederlandstalig, VBRO Poperinge 107.5’.

Als dochter Anja ‘Hutje op de hei’ van de Alpenzusjes laat weerklinken, is haar moeder nauwelijks tegen te houden. Terwijl het die middag voor het eerst in enkele weken is dat Café Moderne weer open is. Noodgedwongen heeft ze even moeten sluiten. Haar ziekenhuisbed staat nog in de living, je ziet het staan van in het café. Maar als het van Leona afhangt, is ze weldra weer even vaak open als vroeger.

Haar linkerpols zit nog in het gips, maar is met een metalen plaatje en een ijzeren spil verstevigd. Een probleem misschien aan de douane, maar dat deert haar niet. “Ik ben een tijdje geleden voor het eerst van de grond gegaan, en nooit meer,” zegt ze vastberaden. “Een reisje naar Benidorm,” fluistert dochter Anja me in. Leona herhaalt het: “Ik vond er niets aan.”

Anja lacht: “Je miste gewoon je klanten, dat is het.” Danny, die met rozen binnenkomt – “niet voor Sandra,” parafraseert hij Jimmy Frey –, geeft haar volmondig gelijk. “Een oude boom moet je niet verplanten, dit is haar thuis.” Kleindochter Noa knikt. “Het huis staat bijna op instorten, maar je krijgt ‘metje’ hier niet weg.” Het huis is van brouwerij Nevejan. Eigenlijk is ze er in 1967 per toeval beland.

“Ik werkte toen al zestien jaar in de textielsector, in Frankrijk. Nee, ik spreek geen Frans. Dat heb je niet nodig om te naaien. In het weekend stak ik geregeld een handje toe in een ander café van Nevejan. En zo kwam het dat de brouwer zei: ‘Waarom doe je dat niet zelf? Ik heb nog een café leeg staan.’ Mijn man zag dat niet zitten. ‘Je kunt even goed je vrouw verkopen,’ zei hij. Ze zijn het drie keer komen vragen. En uiteindelijk gaf hij toe. Maar hij zei: ‘Ik teken geen contract, dat we hier weg kunnen als we willen.’ En ik ben er nog.”

Haar man is intussen niet meer. Hij was vrachtwagenchauffeur. “Soms was hij de hele week weg,” herinnert Anja zich. En Leona bleef dan achter met haar vijf kinderen. En het café. Het laat zich nog voelen aan Leona, het is een stoere tante, ze heeft altijd haar mannetje moeten staan. De klanten noemen haar niet toevallig ‘Leonske’. En de kinderen moesten hun moeder delen met wie aan de toog hing.

“We hebben weinig tijd met haar alleen gehad,” geeft Anja toe, “maar we kregen veel in de plaats. We werden heel sociaal en we hadden altijd speelkameraadjes. De kinderen van de klanten liepen gewoon door om met ons te spelen.” Met mensen kunnen omgaan. Het maakte Anja tot lentefee en prinses carnaval. En broer Joeri had meteen een supporterslegioen toen hij ging fietsen. ‘Supporterslokaal De Moderne Joeri Vrienden’, zo staat het nog altijd op het raam. En binnen hangt zijn foto nog, terwijl hij volop in actie is. Een vergeelde foto. Want niets is modern in Café Moderne. Tijdloos, dat wel.

Zoals de vele affiches van de Ommeganck in Poperinge. “Mijn man spaarde dat, hij was heel gelovig” legt Leona uit. “En ik ook,” voegt ze eraan toe. Of ze zeker is van haar plekje in de hemel? “Ik ben alleen zeker van mijn plekje op het kerkhof. Van mijn part hadden ze me ook mogen verbranden, maar ik zal mijn man compagnie houden.”

En intussen toont ze een foto van toen ze achttien was. En de looks van een filmster had. Maar divastreken moet je van haar niet verwachten. Gewoon is goed genoeg. Dat maakt haar ook zo verknocht aan Poperinge. “Ik zou niet in Ieper willen wonen. ‘Hoog op en laag hangen.’ Ken je die uitspraak? Ze denken dat ze alles zijn en ze hebben geen frank in hun zakken. Grote ‘gestemakers’ zijn het. Poperingenaren zijn veel simpeler.”

Ze is recht voor de raap, kordaat. “En sommigen die haar niet kennen, schrikken daar wel even van,” zegt de vriend van kleindochter Noa, die haar heeft leren appreciëren. “Ze is wie ze is. Ze doet het niet meer voor het geld, maar voor de compagnie, voor de gezelligheid en om wat te kunnen praten.” Leona zit achter haar toog mee te luisteren en denkt er het hare van. “Hoe zou je het nog kunnen doen voor het geld? Al die zakkenvullers in Brussel pakken alles af wat je verdient.” Inderdaad, ze doet voort, maar zo in stilte is het niet. En dat is goed. Café Moderne zou hetzelfde niet meer zijn, mocht Leona er zich niet laten horen.