Tien tot vijftien procent van overheidssteun wordt misbruikt

Zowat alle overheden hebben de voorbije maanden massaal hun portefeuille opengetrokken om de gevolgen van de coronacrisis op te vangen. Maar een deel van dat geld komt verkeerd terecht: in het misdaadmilieu, bij fraudeurs, en vaak ook bij bedrijven die voor de crisis op het punt stonden om failliet te gaan. Tien tot vijftien procent van het geld wordt misbruikt, berekende onderzoeksbureau Graydon. “En de overheid heeft nog niet niet alle middelen om dat allemaal te controleren”, zegt Eric Van den Broele aan de VRT.

Alles samen zou al 13 miljard euro zijn uitgegeven, onder de vorm van bijvoorbeeld hinderpremies, compensatiepremies, tijdelijke werkloosheid, overbruggingskrediet, enzovoort. Voor volgend jaar staan nog miljarden steun gepland. Het meeste geld komt goed terecht: zonder de centen van de overheid zouden tienduizenden bedrijven failliet gaan en nog eens vele tienduizenden werknemers hun job verliezen. Maar voor een deel wordt ook misbruik gemaakt van het geld. Zeker in de eerste fase, tijdens de lockdown in de lente.

Onvoldoende controle

Afhankelijk van hoe je die term “misbruik” definieert, loopt het bedrag volgens Graydon op tot 10 à 15 procent van de totale steun. Het gaat dus om vele honderden miljoenen euro’s, bericht de VRT. “Het hangt af van de definitie van misbruik. Als het gaat over ontmijning (crimineel gedrag, red.) , fraude en spookbedrijven, dan spreken we over 5 à 10 procent. Tel je er de zombiebedrijven en andere firma’s die op de rand van het failliet stonden bij de start van de crisis nog bij, dan kom je al snel aan 15 procent”, aldus Van den Broele. Het probleem is ook dat de overheid onvoldoende kan controleren en dus onterechte steun kan terugvorderen. Bijvoorbeeld van de aanvragen voor Vlaamse steun controleert VLAIO ongeveer 3,2 procent. De Vlaamse overheid ontdekte in 2 procent van de gevallen misbruik. Minister Crevits wil daarom een tiental extra controleurs inschakelen. Op federaal niveau controleerde de RVA 5 procent van de aanvragen voor tijdelijke werkloosheid, in 1,5 procent van de gevallen werd een inbreuk vastgesteld.

Goed signaal

Volgens Van den Broele is de wil om het goed te doen vast en zeker aanwezig bij de controlediensten. Maar hij gelooft niet dat ze opgewassen zijn tegen deze enorme taak. ” Er zijn niet voldoende controleurs en technisch zijn hun platformen niet klaar. De uitbreiding die Crevits nu plant, is al een belangrijk signaal. Voor zoiets moet je veel aan datamining doen. De overheid doet dat al ten dele maar dat zal nog met extra inzichten moeten worden uitgebreid.”