Rik Verstraete: “De rechterlijke wereld laat me nog niet los”

Na een carrière van 33 jaar in de magistratuur ging Rik Verstraete (69) op 1 maart met pensioen als voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg van Ieper. Onder de Menenpoort blikt hij terug op zijn indrukwekkende carrière, maar ook op zijn sociale engagementen voor Westlandia en Kiwanis. Een andere rode draad door zijn leven was voetbal. Vijftien jaar was hij voorzitter van KVK Ieper, hij stond mee aan de wieg van KVK Westhoek.

Rik Verstraete is een geboren en getogen Ieperling. Lagere en middelbare school liep hij in het College en dan is de Menenpoort nooit veraf. “Ik kwam hier niet echt voorbij, maar de Menenpoort was wel een dagelijks beeld voor mij”, vertelt Rik Verstraete, terwijl hij ons meeneemt naar de replica van de Menenpoort aan de zuidkant. “Ik ben ook stichtend secretaris van Kiwanis Vlakke Land. Een van onze realisaties is deze bronzen replica van de Menenpoort die we geschonken hebben aan de Commonwealth War Graves Commission. De bedoeling is dat blinden op die manier de Menenpoort kunnen voelen. Vandaar ook het brailleschrift op het plaatje. Nog een weetje: de tekst op de replica staat niet op de echte Menenpoort. Die heeft de kunstenaar zelf gemaakt.”

U was 33 jaar rechter. Waarom koos u voor een carrière in de rechterlijke wereld?

“Ik ben de oudste van zes. Ik had schitterende ouders die ons de vrijheid lieten, ook qua studiekeuze, maar toen ik na mijn tijd in het College zei dat ik graag journalist wilde worden, zeiden mijn ouders: je mag alles doen, maar dat niet. Dat is een tjoolaersstiel. Toen was journalistiek nog helemaal anders. In het Ypersch Nieuws stonden gebroken armen en benen. Dus koos ik voor rechtenstudies, omdat je er verschillende richtingen mee uit kon.”

Waarom bent u rechter geworden?

“Ik was een aantal jaren plaatsvervangend vrederechter in Poperinge. Dat boeide mij, want als advocaat breng je zaken aan en verdedig je standpunten, maar als rechter neem je beslissingen. Dat zoeken naar een combinatie tussen recht en rechtvaardigheid sprak me aan.”

Hebt u zich ooit bedreigd gevoeld door de mensen die u veroordeelde?

“Weinig. Ik kan ze op twee vingers tellen. Eén zeldzame keer kreeg ik een thuisbezoek op een onverwacht moment van een persoon die niet geacht was mijn adres te kennen. En dan was er iemand die mij vertelde dat hij wist waar ik woonde, nadat ik een zware straf had uitgesproken. Maar daar is nooit een gevolg van gekomen. Integendeel. Ik kom mensen tegen van wie ik weet dat ik ze veroordeeld heb, maar toch krijg ik een goeiendag van hen.”

“Ik wou journalist worden, maar mijn ouders gingen niet akkoord”

Als voorzitter werd u de laatste jaren geconfronteerd met een personeelstekort.

Die problematiek herhaalt zich. Voor West-Vlaanderen waren er vier vacatures in september, maar nul kandidaten. Ze hebben die plaatsen opnieuw gepubliceerd in december. Vijf vacatures, twee kandidaten… Is het de aantrekkelijkheid van het ambt? Het is misschien de perceptie bij de mensen dat het een rustige en gemakkelijke stiel is, maar het is vrij solitair. Maatschappelijk is het een mooi beroep, maar het geniet minder aanzien dan vroeger. Vroeger stond het ambt van rechter of procureur op een piëdestal, wat ook niet nodig was. Justitie moet er iets aan doen, want ik ben nu de eerste van zes vertrekkers in West-Vlaanderen dit jaar. Maar het komt de overheid misschien ook goed uit, want het is een vorm van verdoken besparing.”

Keek u uit naar uw pensioen?

“Ik ben over tijd gegaan. De normale pensioenleeftijd is 67 en ik heb nog twee jaar extra gedaan. Ik hou niet zo van dwang, dus heb ik zelf mijn moment gekozen. Ik heb er niet naar uitgekeken, maar het is goed geweest.”

Kunt u het loslaten?

“De rechterlijke wereld boeit me nog steeds en dat is iets wat me niet loslaat. Ik ben niet de schoonmoeder, maar als ze willen, kunnen ze me nog altijd contacteren voor raad.”

U was ook vijftien jaar voorzitter van KVK Ieper. Waarom nam u dat engagement op?

“Omdat voetbal mij passioneert. Ook omdat ik vind dat als je het geluk hebt om goed in je vel te zitten en wat te kunnen betekenen voor de maatschappij buiten je beroep, je dat moet doen. Vandaar ook mijn engagementen binnen Kiwanis en Westlandia.”

Wat voor voorzitter was u?

“Ik was niet de kleedkamervoorzitter en ook niet het Boma-type, alhoewel hij een goeie people manager is. (lacht) Ik had het geluk een heel sterk bestuur te hebben. We hebben de ploeg van tweede provinciale naar derde nationale gebracht, nadat de club in 2000 virtueel failliet was. We hebben de club financieel gezond gemaakt en iets moois neergezet.”

In 2013 kwam de fusie met KBS Poperinge, wat leidde tot KVK Westhoek. Vond u het jammer dat Ieper uit de naam verdween?

“Ik was daar mee de architect van. Wij hadden het gevoel – en dat is nog altijd mijn overtuiging – dat we op een niveau zaten dat ons niet toeliet om hoger te klimmen. het was bijna niet verzoenbaar om het dan open te trekken naar de mensen van Poperinge, maar wel de naam Ieper te behouden. Dan zou het geen fusie geweest zijn. De bedoeling was om aan schaalvergroting te doen, maar dan moet je toegevingen doen en compromissen sluiten.”

Kijkt u nog naar de wedstrijden?

“Ja, als supporter. We zitten in de juiste reeks, maar het vechten tegen de degradatie is niet ok. KVK Westhoek moet de ambitie hebben om de top acht te spelen, zonder direct promotieplannen te hebben.”