Zoals in heel wat Brugse scholen werden in Sint-Andreas Sint-Kruis (SASK) heel wat acties georganiseerd om geld in te zamelen voor De Warmste Week. De school haalde liefst 16.696 euro op. Katrien Hardeman, leraar projectvak humane wetenschappen/moderne talen, bedacht daarnaast een originele onderzoeksopdracht voor een grote groep leerlingen waaraan ze lesgeeft.
De opdracht bestond erin om een enquête en onderzoek te organiseren naar eenzaamheid op school. Ook een concrete actie op poten zetten om eenzaamheid op school tegen te gaan behoorde tot de opdracht. Dit resulteerde in een reeks korte artikels rond het thema ‘eenzaamheid’. Het is de bedoeling om met deze artikels, die elk een andere invalshoek hebben, vooral te werken rond bewustwording bij jonge mensen. De artikels kan je hieronder lezen.
Oud en eenzaam: een groeiend probleem – door Nora Ghyssaert
Eenzaamheid is een verborgen, maar schrijnend probleem dat vooral ouderen treft. Terwijl de maatschappij zich razendsnel ontwikkelt, lijkt een grote groep senioren stil te blijven staan. Wat zijn de oorzaken van die eenzaamheid, en hoe kunnen we een verschil maken?
Het leven na de pensioenleeftijd
De pensioenleeftijd markeert een grote verandering in het leven van veel ouderen. Na jaren van werk, regelmaat, structuur, sociale interactie … breekt de pensioenleeftijd aan en vallen die elementen plots weg. Hoewel velen van hen nog volop energie, tijd, talent en zin hebben, voelen ze hun rol in de samenleving wegvallen. Hun actieve rol in de maatschappij zal alleen maar in dalende lijn gaan. De maatschappij ontwikkelt zich verder, met nieuwe trends en technologieën, terwijl ouderen het moeilijk hebben om daar in mee te kunnen gaan. Zij blijven stilstaan, in tegenstelling tot de evoluerende maatschappij. Dit vergroot het gevoel van isolement en maakt het lastig om nieuwe sociale contacten te leggen.
Dementie en eenzaamheid
Dementie speelt een grote rol in het toenemende gevoel van eenzaamheid bij senioren. De ziekte tast niet alleen het geheugen aan, maar ook de cognitieve vaardigheden. Dit maakt het moeilijk om relaties te onderhouden. De dementerende trekt zich vaak terug in zijn of haar eigen wereld, wat het voor familie en vrienden moeilijk maakt om contact te blijven houden. Veel dementerenden zijn zich bovendien bewust van hun aftakeling. Ze voelen zichzelf, wie ze echt waren, langzamerhand kwijtraken, wat hand in hand gaat met een enorm gevoel van verlies en isolement.
Verlies van dierbaren
Met het ouder worden neemt ook het verlies van dierbaren toe. Niet alleen zij, maar ook hun naasten worden ouder. Dit brengt onvermijdelijk overlijdens en het verlies van geliefden met zich mee. De sociale kring wordt almaar kleiner. De bezoekjes van naasten worden minder frequent, wat bijdraagt aan een groeiend gevoel van alleen zijn.
Wat kunnen we doen?
Jammer genoeg bestaat er geen eenvoudig antwoord op de vraag hoe we eenzaamheid bij de oudere bevolkingsgroep kunnen voorkomen. Hoewel er geen directe oplossing is, kunnen kleine inspanningen al een groot verschil maken. Zowel op individueel als maatschappelijk niveau zijn er manieren om eenzaamheid bij ouderen te bestrijden:
· Houd contact Sociaal contact is essentieel voor elke persoon in de samenleving, maar vooral voor ouderen. Regelmatige telefoontjes, bezoekjes of een kort gesprek kunnen al veel betekenen.
· Kleine gebaren Een vriendelijke glimlach, een kort praatje met je buurvrouw of een spontaan berichtje naar een oude bekende kan al een positieve invloed hebben op eenzamen.
· Stimuleer deelname aan activiteiten Lokaal georganiseerde activiteiten zoals wandelgroepen, koffieochtenden en workshops bieden ouderen kansen om nieuwe sociale contacten te leggen en sociaal actief te blijven.
· Technologische vaardigheden aanleren Workshops waarin ouderen leren omgaan met smartphones, tablets en sociale media kunnen de kloof met de moderne wereld verkleinen. Op die manier kunnen ze digitaal in contact blijven met familie en vrienden.
· Sport en beweging Laagdrempelige sportactiviteiten speciaal voor senioren, zoals yoga of wandelen, zijn niet alleen goed voor de gezondheid, maar ook voor het opbouwen van sociale contacten.
Iedereen kan een verschil maken
Eenzaamheid is een fenomeen dat meer aandacht verdient. Het begint met bewustwording en kleine acties. Een vriendelijke glimlach op straat of een praatje in de supermarkt kan al een wereld van verschil maken. Ondanks hun leeftijd blijven ouderen een belangrijk onderdeel van onze samenleving. Het is onze verantwoordelijkheid om hen betrokken te houden, maar vooral om ze niet te vergeten.
Vele soorten eenzaamheid – door Olive Piceu
Eenzaamheid is een term die iedereen kent, maar die op heel veel verschillende manieren geïnterpreteerd kan worden. Als je vraagt wat ‘eenzaamheid’ is, kan iedereen vast een voorbeeld geven. Als je echter een definitie vraagt, dan zal je hoogstwaarschijnlijk minder respons krijgen. Iedereen kan zich een bepaald beeld vormen bij het thema ‘eenzaamheid’, maar het is een zeer breed onderwerp. Wat houdt het nu precies in?
Eenzaamheid is een zeer breed begrip: we kunnen spreken over drie soorten eenzaamheid. De eerste is de meest voor de hand liggende: emotionele eenzaamheid. Dit type eenzaamheid ontstaat wanneer iemand een diepe, persoonlijke band met een ander mist. Meestal gaat het dan over het gebrek aan intieme relaties zoals een partner, vrienden of familie. Je mist een persoon met wie je persoonlijke gedachten en gevoelens kunt delen. Het gemis van een vertrouwenspersoon of iemand met wie je je sterk verbonden voelt, leidt tot gevoelens van emotionele leegte en isolement, vandaar de naam ‘emotionele eenzaamheid’.
Daarnaast hebben we ook nog sociale eenzaamheid. Iemand voelt zich sociaal eenzaam wanneer hij of zij niet voldoende deel uitmaakt van een sociaal netwerk. Het gaat hierbij om het missen van een groep vrienden, familie of collega’s met wie je activiteiten kan ondernemen of waarbij je een gevoel van gemeenschappelijkheid ervaart. Bij deze vorm van eenzaamheid is het minder individueel dan bij emotionele eenzaamheid omdat het draait om het gevoel dat je er niet bij hoort of dat er voor jou geen plek is binnen een sociale context. Dat verklaart de naam ‘sociale eenzaamheid’.
Tenslotte hebben we ook nog existentiële eenzaamheid. Bij die vorm van eenzaamheid gaat het veel dieper. Het betreft een gevoel van sociaal isolement als gevolg van een belangrijk besef van ‘alleen zijn’ in de wereld. Existentiële eenzaamheid is het gevoel dat je eigenlijk alleen in de wereld staat, ook al ben je omringd door andere mensen. De mensen om je heen komen en gaan, de ene soms sneller dan de ander, en dat kan leiden tot het besef dat je er uiteindelijk helemaal alleen voor staat. Dit soort eenzaamheid kan fundamentele vragen opwekken, zoals bijvoorbeeld naar de zin van het leven of de betekenis van relaties. Wie existentiële eenzaamheid ervaart, voelt vaak een spirituele leegte.
Vele soorten eenzaamheid, we kunnen ze niet in één keer noemen. Weet dus dat het veel dieper gaat dan het typische beeld dat iedereen in zijn hoofd heeft. Eenzaamheid kent allerlei verschillende vormen en zit overal. Wees attent, want eenzaamheid is ook daar waar je het het minst verwacht.
De eenzaamheid van moeder zijn – door Matheo De Grande
Moeder zijn heeft veel voordelen, het is fantastisch om een baby op de wereld te zetten. Toch zijn er ook nadelen, zoals eenzaamheid. Eenzaam is een bekend fenomeen dat overal voorkomt, en ook veel moeders hebben ermee te maken, ongeacht hoe oud hun kind is.Huilende baby’sBij nieuwe moeders is eenzaamheid zeker iets dat kan ontstaan na de geboorte van hun baby. Veel mama’s zijn tijdens hun eerste zwangerschap onzeker over hun ouderschapskwaliteiten. Een baby die veel slaapt of heel veel huilt tijdens de eerste maanden kan een nieuwe moeder eenzaam maken. Ze worden onzeker – nog meer dan ze misschien al waren – en ze zitten vaak alleen thuis met het huilende kind. Dat kan ertoe leiden dat eenzaamheid zeer zwaar op hen begint te wegen.Als een baby veel weent en ’s nachts zijn ouders wakker houdt, worden die zelf zeer moe. Daarom hebben jonge mama’s vaak een slaaptekort en krijgen ze het mentaal zeer zwaar. Dat kan gevoelens en gedachten van eenzaamheid nog versterken.Van ‘kindjes’ tot pubersDe overgang van kind tot puber gaat soms snel. Bij sommige kinderen is dit al op hun twaalfde en bij anderen pas al ze zestien zijn. Hoe vroeger, hoe moeilijker het kan zijn voor een moeder. Een mama is het zo gewoon dat haar zoon of dochter echt een kindje is, dat ze de overgang naar puber zijn niet zo makkelijk verteert. Vroeger bracht ze haar overal naartoe en was ze vaak bezig met activiteiten, helpen met huiswerk … Een puber wordt zelfstandiger en heeft die zorgende moeder minder nodig. Soms wil die puber zelfs zijn moeder zelfs op afstand houden.Een puber maakt veel ontwikkelingen door en doe dat vaak liever alleen. Dan valt een ouder soms in een zwart gat. Pubers zijn minder thuis en als ze thuis zijn gaan ze naar hun kamer. Voor mama’s kan dat moeilijk zijn: ze voelen een enorme leegte en worden eenzaam. Een moeder weet dan even niet wat ze moet doen, ze loopt verloren en voelt zich alleen, ze mist haar ‘kindje’.Van pubers naar volwassenenDe volgende stap is een volwassene. Er is al helemaal geen sprake meer van dat ‘kindje’. Die overgang is misschien wel de moeilijkste voor een moeder. Als een kind het huis verlaat, kan dat voor mama’s zeer zwaar worden, ze voelen het lege nest. Eenzaamheid ligt nu echt op de loer.Kinderen zijn leuk, maar niet alleen maar leuk. Eenzaamheid is een probleem bij veel moeders. En dat kan moeilijk zijn. Praten kan dan helpen: met je partner, vrienden en familie, je dichte kring. En laat de eenzaamheid het mooie cadeau dat een kind is niet overschaduwen.Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier