Klaas Coulembier: “Compositie over Menenpoort was sleutelmoment voor mij”

Musicoloog en componist Klaas Coulembier stond als spelend lid en voorzitter van Ypriana ontelbare keren onder de Menenpoort. Het monument zorgde bovendien voor de lancering van zijn carrière als componist. Ondanks zijn duidelijke liefde voor Ieper ging Klaas toch in Mechelen wonen, al liet hij de Kattenstad nooit echt los.

Klaas Coulembier werkt sinds 2018 fulltime als freelance musicoloog. “Een musicoloog is iemand die de muziek bestudeert maar ze niet zelf uitvoert”, legt hij uit. “Een beetje zoals een kunstwetenschapper naar kunst kijkt, kijkt een musicoloog naar muziek. Ik geef normaal veel lezingen, heel vaak als inleiding voor een concert. Met de coronacrisis is er veel weggevallen. Als er geen concerten zijn, dan zijn er ook geen lezingen. Momenteel schrijf ik vooral aan andere publicaties en ben ik me meer aan het toeleggen op componeren. Sinds deze zomer werk ik nu ook één dag per week voor MATRIX, een centrum in Leuven dat zich bezighoudt met moderne klassieke muziek.”

Wanneer begon je met componeren?

“Ik denk dat ik als kind al noten neerkrabbelde op papier, maar zonder het echt componeren te noemen. Mijn behoefte om te componeren, werd vooral geprikkeld tijdens mijn hogere studies doordat ik al die andere muziek leerde kennen. Eind 2006 kreeg ik van Dirk Viaene, toenmalig directeur van de muziekschool, de opdracht om een stuk te schrijven voor harmonie en koor, een soort cantate, naar aanleiding van de 80ste verjaardag van de Menenpoort. Als componist was dat een sleutelmoment omdat ik plots het vertrouwen kreeg om een groot werk te schrijven. Op 12 juli 2007, mijn verjaardag, speelden vijf muzikanten een fragment onder de Menenpoort. Dat was een heel bijzonder moment.”

Je hebt dus mooie herinneringen aan de Menenpoort?

“In eerste instantie was de Menenpoort de plaats waar ik iedere dag door fietste om naar school te gaan, maar ik heb er ook ontelbare keren onder gestaan als muzikant van Ypriana. Ik herinner me nog een sfeervolle voorstelling van het boek ‘Niemands Land’ van Tom Lanoye onder de Menenpoort, samen met Jan Decleir en Josse De Pauw. Ypriana mocht het geheel muzikaal begeleiden.”

“Elk weekend en elke vakantie zijn we in ons vakantiehuisje in Zillebeke”

Waarom ben je in Mechelen gaan wonen?

“Het is het klassieke verhaal van de Westhoeker die gaat studeren in Leuven en blijft plakken. Mijn vrouw werkt in Brussel aan hogeschool Odisee. Ik heb altijd in Leuven gewerkt. Mijn lezingen zijn vaak op plaatsen die vanuit Mechelen gemakkelijker bereikbaar zijn dan vanuit Ieper. Het was dus een praktische keuze. Maar elk weekend en elke vakantie keren we terug naar Ieper omdat het hier zo mooi is en we onze vrienden en familie hier nog hebben. Door niet in Ieper te wonen, schat je de schoonheid van de streek veel meer naar waarde.”

Jouw bekendste compositie is ‘Resilience’. Die gaat ook over Ieper en de oorlog?

“In 2015 was ik één van de drie Yprianisten die de opdracht kregen om een stuk te schrijven voor het project ‘Ypres As We Remember’, een mooi concert met Wannes Cappelle, Luka Bloom en Willem Vermandere. Dat moest niet zozeer over de oorlog gaan, maar vooral over het leven na de oorlog. Vandaar dat ik een stuk schreef met als titel ‘Resilience’, wat veerkracht betekent. Het gaat over hoe de Ieperlingen na de oorlog het heft in handen namen en de stad opnieuw opbouwden. Dat werk is succesvol gebleken, met dank aan dirigent Nico Logghe van Ypriana. Hij nam het werk mee naar een provinciale wedstrijd. Daar is het opgepikt door andere orkesten. Zo werd het ook gespeeld door de Koninklijke Muziekkapel van de Gidsen, het beste beroepsharmonieorkest in België.”

Dit jaar kreeg je er zelfs nog een prijs voor in Amerika?

“Net voor de lockdown kon ik nog naar Chicago vliegen. Er waren 97 inzendingen, waaruit de mijne verkozen werd. Heel bekend is die wedstrijd niet, maar het was wel interessant om eens in contact te komen met die Amerikaanse markt.”

Welke impact heeft corona op jou?

“De eerst week van de lockdown heb ik niets anders gedaan dan annuleringen registreren. Gelukkig kon ik als zelfstandige genieten van een aantal steunmaatregelen. Het is natuurlijk dramatisch. Alles waar je voor leeft, behoort plots tot wat verboden of niet-essentieel is. Heel wat beroepsmuzikanten hebben plots niets meer, en heel weinig perspectief.”

Kon Ypriana nog optreden?

“We hebben nog een wandelconcert kunnen geven bij het ontvouwen van de vredesvlag in Ieper, maar daar blijft het bij dit jaar. We waren helemaal klaar om een concert te geven op 31 oktober maar vlak voordien ging alles weer dicht.”

Hoe ziet jouw toekomst eruit?

“Ik ben nu aan het componeren en hoop dat tegen mei opnieuw concerten mogen plaatsvinden want dan zouden normaal twee nieuwe werken van mij voor het eerst gespeeld worden. Dat is het eerste mogelijke lichtpuntje.”

Privé: Klaas Coulembier werd geboren op 12 juli 1984 in Poperinge. Hij is getrouwd met Tine Casteele en papa van Yannis (11), Aaron (9) en Nora (6). Het gezin woont in Mechelen, maar in de weekends en tijdens vakanties zijn ze bijna altijd te vinden in Zillebeke, waar Klaas ook opgroeide.

Opleiding: Kleuter- en lagere school volgde Klaas in Lyceum/Heilige Familie, het middelbaar deed hij in het College. Daarna studeerde hij musicologie aan KU Leuven.

Loopbaan: Na zijn studies werkte hij als wetenschappelijk medewerker, doctorandus en onderzoeker en gastdocent aan KUL, Koninklijk Conservatorium Brussel en LUCA School of Arts. Sinds 2018 is hij voltijds freelancer. Hij is voorzitter van KH Ypriana sinds 2015.