Honderd jaar geleden rolde het eerste pakje Belga van de band in de fabriek van de familie Vander Elst. Voor deze gelegenheid pakt het Nationaal Tabaksmuseum tot half november volgend jaar uit met een kleine thematentoonstelling, met het verhaal over de iconische sigaret en enkele unieke objecten.
Na de Eerste Wereldoorlog groeit de interesse voor de sigaret en tabaksbedrijven spelen in op die trend. Zo zien ook de broers Vander Elst het potentieel en lanceren in 1923 het merk Belga. De Belgische driekleur speelt meteen een prominente rol in het verhaal, maar de verkoop schiet pas de hoogte in nadat de broers ervoor kiezen om een vrouw op het pakje te laten prijken. Ze zal decennialang hét symbool van Belga zijn.
Belgisch icoon
Het merk groeit uit tot een Belgisch icoon. Tot 1980 blijft het marktleider, maar ondertussen is het al lang in handen van buitenlandse multinationals. Die zetten hun eigen merken in de markt en via grootschalige publiciteitscampagnes overspoelen zij de Belgische markt. In 2014 verdwijnt Belga definitief van het toneel.
“Zowat tien jaar geleden namen we de collectie Vander Elst en Belga over en we vinden het belangrijk om het verhaal hier te brengen”, zei schepen van Toerisme Geert Bossuyt (Vooruit) bij de officiële opening van de tentoonstelling. “Net voor de paasvakantie openden we de tentoonstelling Smokebility. We hadden toen de ambitie om heel snel daarna een nieuwe tentoonstelling te openen, maar de beschikbaarheid van personeel en het onderzoek naar de historie van het verhaal speelden ons parten. Dat we nu al opnieuw een tentoonstelling openen, getuigt van de ontembare inzet van de medewerkers van de site de Briekenmolen en de vlotte samenwerking met de vzw Vrienden van het Tabaksmuseum. Op geregelde tijdstippen een tijdelijke tentoonstelling brengen is geen evidentie, gezien het vele werk dat de voorbereiding en de opstelling vragen. Daarom zien we meer en meer musea van ons formaat en zelfs grotere afhaken.”
Investeringen
De schepen had het ook over de ambities met het Nationaal Tabaksmuseum. “Eind 2024 willen we starten met de energiebesparende maatregelen in de molenrotonde en het oud deel van het museum (waar vroeger een dancing was, red.). Het gaat om dakisolatie, aanpak van de verwarming en de vochtigheid. Hiervoor heeft het stadsbestuur een krediet van 200.000 euro ingeschreven.”
“We zijn ook volop bezig met het toekomstige beleid en de invulling van het museum, samen met een aantal externe partners zoals het Geheugen Collectief, Pièce Montée en de vzw Vrienden van het Tabaksmuseum. We moeten vooruit, want sommige delen van het museum zijn nauwelijks of niet aangepakt sinds 1987. De inhoudelijke invulling, hoewel al een paar keer aangepakt, verschilt niet wezenlijk van wat in 1987 werd vastgelegd.”
“Ook de regelmatige aanpassingen in 2003, 2014 en 2018 zorgden niet voor grote veranderingen, wel voor verbeteringen in de opstelling van de objecten en de bijbehorende toelichting. Nu onderzoeken we hoe we van het Nationaal Tabaksmuseum een ontmoetingsplaats kunnen maken waar verleden en heden kritisch met elkaar in dialoog gaan.”
Nieuwe invulling
“We willen dit doen aan de hand van beleving en confrontatie. We hopen met onze nieuwe invulling de bezoeker aan het Nationaal Tabaksmuseum een overzicht te kunnen bieden van hoe de tabaksnijverheid, in al haar facetten, zich de afgelopen decennia heeft ontwikkeld.”
“Veel mensen hebben immers hun inkomen verdiend met de teelt, de verwerking en de verkoop van tabak. Wie waren die mensen, waarom kozen ze voor tabak, hoe werd er publiciteit gemaakt? En we willen ook een kritische blik werpen op het verhaal van de veranderende mentaliteit en kijken naar de evolutie in het bewustzijn van de gevaren rond het tabaksgebruik. Het wordt een museum waar onze prachtige objecten, de vele verhalen en de mensen volledig tot hun recht zullen komen. Je hoort heel binnenkort nog meer over dit verhaal”, aldus nog schepen Bossuyt. (EDB)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
